ژ بۆنا ئه‌م ڕه‌وشا باکورێ کوردستانێ باش ناس بکن و دیرۆکا وێ باش تێبگەھین، دڤێ ئه‌م ڤەگەرن ده‌مێن سالێن ۱۹۲۰ و هه‌تا ۲۰۲۰ان ئەم ل وێ دەمێ بنێرن و باش بخوینن. بزانین ژ وێ ده‌مێ هه‌تا نها چ بوویه و چ قه‌ومی یه؟
ده‌ما مه قۆناغ خوه‌ند ئه‌م دێ چ فێر بین؟
به‌ری هه‌ر تشتی ئه‌م دێ فێر بین كا سه‌ده‌مێن تێکچوونا هه‌می سه‌رهلدانان ل باکورێ کوردستانێ چ بوون؟ ده‌ما ئه‌م فێری سه‌ده‌مێن تێكچوونا وان سەرھلدانان بوون، وێ گاڤێ ژ بۆنا کو ئه‌م کوردێن باکورێ کوردستانێ بسه‌ربکه‌ڤن، ئه‌م دێ ژ نووڤە ده‌ستوور و به‌رنامه‌یێن خوه، هه‌لوه‌ست و بریارێن خوه ڕاگەهینن و ل گۆر وێ ته‌ڤگه‌رێن نوو دامەزرینن ئان یێن هه‌یی دێ خورت بکن.
ل باکورێ کوردستانێ ھەر چ ده‌ما ژبۆنا ئازادی و سه‌رخوه‌بوونا وێ سه‌رهلدان، به‌رخوه‌دان و شۆره‌ش ژ بۆنا ئازادیێ ھاتبنە كرن، هندەك سه‌رۆک ئه‌شیر و ده‌وله‌مه‌ندێن کوردان تم جهێن خوه ل با داگیرکه‌ران گرتبوون و ئالیکاریا وان کربوو دا کو به‌رخوه‌دانا ژ بۆنا کوردستانه‌کا ئازاد و سه‌ربخوه تێک بچە.
هه‌بوونا هندەك ئه‌شیرێن کورد کو ل با دژمن جهێ خوه گرتبوون و بوو بوون سه‌ده‌ما تێکبرنا شۆره‌شێن کو ل باكوری كوردستانێ ده‌ستپێکربوون. یا ڕاستی ژ کوردان پێڤه چ که‌س نەشێتە کوردان. لۆما پێشیێن مه گۆتنه؛ ”کورمێ دارێ نه ژ دارێ به، نکاره ب دارێ”.
ڤێ ڕه‌وشێ هه‌تا تێکچوونا شۆره‌شێ ل دێرسیمێ بەردەوام كر و داگیرکه‌رێن ترک پشتی ب سه‌رکه‌تن، ئێدی دۆر هات ئەشیرێن ئالیکاریا وان کربوون. هندەك سورگونی (کۆچبه‌ر) ناڤا ترکان کرن و گه‌له‌ک ژ وان دانه کوشتن. کوشتن و گۆتن؛ ”که‌سێن ژ خوه ڕا نه‌بن مال چ جاران نکارن ژ مه ڕا ببن مال”:
پشتی تێکچوونا شۆره‌شا دێرسیمێ، باکورێ کوردستانێ ب ته‌مامی که‌ته ناڤ بێده‌نگیه‌کا کوور. ژ به‌ر کو کورد ئێدی ژ کوشتن، وێرانکرن و سورگونێ ترسیان، لۆما ژی خوه بێ ده‌نگ کرن.
پشتی سالێن ۱۹٦۰ هندەك کوردێن گەنج کو ل باژارێن ترکان یێن مه‌زن ل زانكۆیان دخوه‌ندن، ل دۆزا خوه و یا گه‌لێ خوه ھایدار بوون، ڤێ ھایداربوونا وان هێدی هێدی کورد ژ وێ خه‌وا بێده‌نگیێ ھشیار کرن.
هه‌لبه‌ت ھشیاربوونا وان، نه ئه‌ڤ ئەگەر ب تەنێ بوو. لێ ل باشوورێ کوردستانێ شۆره‌شا ئیلۆنێ کو ب سه‌رۆکاتیا بارزانیێ نه‌مر ده‌ستپێ کربوو، ته‌ئسیر و ھشیاربوونه‌کا نوو دا هه‌می کوردان.
هێدی هێدی ته‌ڤگه‌رێ د ناڤا گەنج و خوه‌نده‌کارێن کورد ل باکورێ کوردستانێ ده‌ستپێ کر. پشتی سالانێن ۱۹۷۰ ئێدی سیاسەتمەدار وئاقلمه‌ندێن ترکان گەلەك ب باشی تێگەھشتن، ھەست ب رەوشا مەترسیدار كر و زانین کو کورد ژ نووڤە خوە رێكدخن ودێ دۆزا گه‌لێ خوه یا ئازادی و سه‌رخوه‌بوونێ بکەن.
پشتی کو ته‌ڤگه‌را گەنج و خوه‌نده‌کاران خورت بوو، داگیرکه‌ران ڕه‌وش فێم کر کو ئێدی ئه‌و نکاربن پێشیێ ل سه‌رهلدان و به‌رخوه‌دانا کوردان، یا ب سالان بێده‌نگ مابوون .
چ کرن؟
گەلەك گرنگە کو ئه‌م هه‌می کوردێن ژ خوه ڕا دبێژن ”ئه‌م کورد و کوردستانی نه” ل سه‌ر بەرسڤا ڤێ پرسێ راوەستن و ژ ھەموو ئالیان ڤە بنرخینن.
ده‌ما ڕۆژ ب ڕۆژ ته‌ڤگه‌رێن کورد یێن وه‌لاتپارێز گه‌ش و خورت دبوون، ئێدی خوه رێكخستن وپارتیێن خوه دامه‌زراندن دا کو ب ڕێڤه‌بریا وان رێخستن و پارتیان ته‌کۆشینه‌کا نوو دەست پێ بكن. كوردان خوە ب خوەندن و زانینێ چەكدار كر كو دەست ب شۆرەشەكا نوو بكن ب ئاوایەكێ ك وەكە بەرێ تێكنەچن.
ئاها تام د ڤێ بەرھەڤیێ دا، ترک گەهشتن وێ باوه‌ریێ کو ڤێ جارێ نکارن ب سایا هندەك ئه‌شیران پێشی ل ڤێ ته‌ڤگه‌را گەنج و خوەندەكاران بگرن، لۆما ده‌ست ب ئاڤاکرنا پارتیه‌کیەكێ ل سەر ناڤێ کورد و کوردستانێ کرن دا کو ب سایا ڤێ پارتیێ کوردان بكێشن ئالیێ خوە و داخوازێن خوە ب واب پێكبینن، داخوازا وان ژی تێكبرنا شۆرەش و تەڤگەرێن كوردی ل باكورێ كوردستانێ بوو.
لۆما تركان ب ناڤێ پارتیا کارکه‌رێن کوردستانێ (پەکەکە) پارتیەك دامەزراند و سه‌رۆکاتیا وێ ژی کرن زەلامێن خوه و ژ وان ڕا ده‌ستوور و به‌رنامه‌یه‌کا ل گۆر دل و داخوازێن کوردان ئاماده کرن. ب درووشم و داخوازێن مه‌زن پەکەکە ژی خستن ناڤا ته‌ڤگه‌را کوردێن باکورێ کوردستانێ.
ئارمانجا داگیرکه‌ران ئه‌و بوو کو ڤێ جارێ ژی ب سایا پارتیه‌کا ل سه‌ر ناڤێ کوردانا شۆرەش وته‌ڤگه‌را کورد و هه‌می هێژاییێن كوردان تێک ببن. هه‌ر ئه‌ڤ یەك کرن و د گه‌له‌ک واران دا ب سه‌ر ژی که‌تن.
ژ ڕۆژا پەکەکە ده‌رکه‌تی و هه‌تا ئیرۆ، کارێ خوه ل گۆر وێ ده‌ستوور و به‌رنامه‌یا ترکان ژ وان ڕا حازر کربوو، پێک ئانین و تینن.
ژ بۆنا نڤیس درێژ نه‌به، ناخوازم به‌حسا کریار و بوویه‌رێن پەکەکێ یێن ژ بۆنا چنەكرنا کوردان، بکم. دڤێ هه‌ر کورد ژ نووڤە ل سه‌ر دیرۆکا پەکەکێ ڕاوه‌ستە. ئه‌ڤ پارتی چاوا و ل سه‌ر چ ئەساسی هاتبوو دامه‌زراندنێ؟.
دڤێ بھێتە زانین کو پەکەک هێشتا کارێ خوه ژ بۆنا چنەكرنا کوردان، وێرانیا وه‌لاتێ کوردان و گوهه‌راندنا مه‌ژیێ کوردان، به‌رده‌وام دکه.
پەكەكێ هێدی هێدی که‌مالیزم ب کوردێن خوه ڕا دا قه‌بوولکرنێ. ل گۆر وێ ئیدیۆلۆژیا که‌مالیزمێ هندەك ژ کوردێن خوه کرن کادرۆیێن ئەساسی و خستن ناڤا کوردان دا کو ته‌ڤگه‌ره‌کا کورد و کوردستانێ چێ نه‌به، ئان ده‌رنه‌که‌ڤه…
هێڤیدارم کو ب ڤێ نڤیسێ من دابه زانین کا چما ته‌ڤگه‌رێن کوردێن باکورێ کوردستانێ ب سه‌رنه‌که‌تنه. دێ کا هوون ژی بفکرن و ڕه‌وشێ ژ نووڤە ل به‌ر چاڤان بگرن.
بووبێ ئه‌سه‌ر
2020.06.02
