ئامێدی: ئەمریکا دەستێ ئیرانێ ل عیراقێ قوت دکە
ئیحسان ئامێدی بەرپرسێ دەزگەھێ خانی ل پارێزگەھا دھۆكێ د ھەڤپەیڤینەك كورت دا دگەل مالپەرا مە دانوستاندنێن ناڤبەرا ئەمریكا و عیراقێ ژ بۆنا ئیمزاكرنا رێكەفتنەكا ستراتیژی دنرخینە و وان دانوستاندنان گەلەك ب گرنگی دزانە و دبێژە . ” دانوستاندنێن عیراقێ و ئەمریکایێ ل سەر ئاستێن بلند دەستپێکرینە، ئەڤ گفتوگویە گەلەك گرنگە چونکی دێ رێکەفتنەکا ستراتیژی یا درێژخایەن د ناڤبەرا ھەردو ئالیان دا بھێتە ئیمزا كرن.”
ئەمریكا چ ژ عیراقێ دخوازە و عیراق ژ ئەمریكایێ چ دخوازە و مژارێن سەركە یێن دانوستاندنان چنە؟
ئیحسان ئامێدی: ژ لایێ سیاسی، ئابوری و ئەمنی ڤە عیراق د رەوشەکا خراب دایە ، ئەمریکا وەکو جەمسەرەکێ جیھانی چەندین مەبەست ھەنە ل پەیوەندیێن خوە دگەل عیراقێ، لەورا ڤان دانوستاندنان چەندین دوسیێن گرنک د وارێ ئاسایشی، لەشکەری، ئابوری، سیاسی و ووزە بخوڤە دگرە، پرسا دەستێوەردانا ئیرانێ د كاروبارێن ناڤخوە یێن عیراقێ دا لایەنەکێ گرنگێ گفتوگویا یە، چونکی ب دیدا ئەمریکا ئیران پشتەڤانیا تەرۆرێ دكە و مایتێکرنێ دکاروبارێن دەولەتێن دەڤەرێ دا دکە و مەترسیە ل سەر بەرژەوەندێن ئەمریکا و د ڤان دانوستاندنان دا ئەمریکا دڤێت دەستێ ئیرانێ ل عیراقێ و دەڤەرێ قوت بکە.
ھەلبەت ئەڤ دانوستاندن ژ بۆ ھەردو ئالیان گرنگن؛ ئەمریکا ژ عیراقێ دخوازە كو عیراق رێکەفتنەکا ستراتیژی دگەل وێ مور بکە، بەرژەوەندێن ئەمریکایێ بپارێزە و رێ ل ئیرانێ بگرە ب ئاوایەكێ كو نەشێت گەفا ل بەرژەوەندێن ئەمریكایێ بکە. ژ بۆ عیراقێ ژی گەلەك گرنگە، رێکەفتنەکا ب ڤی ئاستی دگەل ئەمریکایێ ئیمزا بكە دا سودی ل شیان و ھەبونا ئەمریکایێ ببینە و بشێت ژ ئالیێ ئابوری، لەشکەری و ئاسایشێ ڤە رەوشا خوە باشتر بكە و ژ بن ھەژمونا ئیرانێ دەرکەڤە.
جھێ ھەرێما كوردستانێ د ڤان دانوستنادنان ل كیڤەیە، ما دێ ئەڤ رێكەفتنا ستراتیژی د بەرژەوەندیا كوردستانێ دا بە؟
ئیحسان ئامێدی: یا باش ئەوە كو د گفتوگویان دا شاندەیێ ھەرێما کوردستانێ ژی پشکدارە ، ھەرێم وەکو کیانەکێ فیدرالی گرنگیا خوە یا سیاسی، جوگرافی و ئابوری ھەیە، ھەرێم ھێز و دەستھەلات و رەوایە، پێگەیەکێ گرنگێ ئەمریکایێ یە ژ بۆ ستراتیژیەتا وێ ل دەڤەرێ، لەورا ژ بۆ ھەرێما كوردستانێ گرنگە پشکداربە داکو ئاگەداری ناڤەروکا رێکەفتنێ ببە و بەرژەوەندێن ھەرێمێ ژی تێدا جێگیر بین، ھەروەکو نێزیکبونا ھەرێمێ ل عیراقێ و ئەمریکا دڤێ قوناخێ دا د چارچۆڤەیێ رێکەفتنەکا ستراتیژی دا زور گرنگ و پێتڤیە.
دڤێت ھەرێما كوردستانێ چ بكە و چ ژ ئەمریكا و عیراقێ بخوازە، یان ژی ھەرێما كوردستانێ دكارە د ڤان دانوستاندنێن ستراتیژی دا چ بدەست بخە؟
ئیحسان ئامێدی: ھەرێما کوردستانێ دشێت ببە ھەڤکارەک کارا ژ بۆ ھەر دو ئالیان-ئەمریکی و عیراقی، و ھشیاریێ بکە كو چ خال د وێ رێكەفتنێ دا بەروڤاژیا بەرژەوەندێن ھەرێمێ نەبن و داکوکیێ ل جێگیرکرنا بەرژەوەندێن ھەرێما کوردستانێ بکە.
چ پێنەڤێت ھەرێما کوردشتانێ ب شاندەیەک بلند و ب بەرنامەیەک رێکوپێک د وان کومبونان دا بشکدارە و دێ داکوکیێ ل وان خالا کەن یێن كو د بەرژەوەندا ھەرێما کوردستانێ و دیمکراتیەتێ و فیدرالیەتێ ل عیراقێ دا بن .
پارلەمانێ عیراقێ دەنگ ل سەر بریارا دەرخستنا ھێزێن ئەمریكایێ ژ عیراقێ دایە. نھا دێ حكومەتا عیراقێ چبكە: دێ بریارا پارلەمەنتۆیێ جیبجی بكە و بێژە ئەمریا ژ عیراقێ دەركەڤە یان ژی دێ ئەو بریار ھێت ئیھمالكرن و ئەمریكا دێ ھەر ل عیراقێ بمینە؟
ئیحسان ئامێدی: راستە پەرلەمانێ عیراقێ بریارا دەرچونا ھێزێن ئەمریکایێ دایە، لێ ئەمریکایێ رژێما دکتاتوری نە روخاندیە داکو ئیران و ھێزێن ب سەر وێڤە ل عیراقێ بالا دەست بن، لەورا ئەمریکا دێ ل عیراقێ بمینە و دێ ب شێوەیەک دی ب بەلاڤکرن و جێگیرکرنا ھێزێن خوە ل عیراقێ بكە. حکومەتا کازمی پتر نێزیکی ئەمریکایێ یە و ھەروەکو پشکداریا شاندێ ھەرێما كوردستانێ ژی کو پشتەڤانیا مانەڤەیا ھێزێن ئەمریکایێ یە ل دەڤەرێ دێ پتر ھەلویستێ ئەمریکایێ د دانوستاندنان دا خورت بكە
دانوستناندن دێ ب چ ئەنجام ب داوی ھێن و ما دێ گەلەك ڤەكێشن و ما ئیران ئاستەنگیان ژ بۆ حكومەتا عیراقێ چێ ناكە؟
ئیحسان ئامێدی: ھەلبەت ئیران د رەوشەک سیاسی، دپلوماسی و ئابوری خراب دایە، وێ گەلەک پێ نەخوەشە ئەو رێکەفتن د ناڤبەرا ئەمریكا و عیراقێ دا چێ ببە، لێ ئیران نکارە ئاستەنگا ل پێشیا دانوستاندنان چێکە، نەمازە پشتی کوشتنا قاسم سلێمانی ئیران ھات بزداندن کو ئێدی خو توشی ئەمریکایێ نەکە، حەتا گروپێن چەکدار ژی یێن سەر ب ئیرانێ ڤە نەوێرن بەرھنگاریا ئەمریکایێ بکەن. لایەنێن پشکدار دڤان دانوستاندنان دا ئەمریکایە کو ئەجندەیا خوە یا تایبەت ھەیە و حکومەتا عیراقێ یا نوکە ژی حەزدکە پتر نێزیکی ئەمریکا بیە، و شاندەیێ ھەرێما کوردستانێ کو خو ب ھەڤپەیمان دگەل ئەمریکایێ دبینە، ژبەر ھندێ دێ بساناھی شێن رێکەڤن و بەرژەوەندێن بشکداران ل بەرچاڤ ھێن وەرگرتن و بەرنامێ ئەمریکی دێ جێگیربە. رێکەفتنەکا ھەڤکاریا ئەمنی، لەشکەری، سیاسی و ئابوری دێ ھێتە پێکئینان.
