ئه‌م کورد و کۆرۆنا
ئه‌ڤ ڤیروسا کۆرۆنا یێ نها ل سه‌ران سه‌رێ دنیایێ به‌لاڤ بوویه و دبه. ل سه‌ر وێ گه‌له‌ک تشت تێنه گۆتن کو دڤێ مرۆڤ ژی خوه ل هه‌مبه‌ر وێ بپارێزه. هه‌تا ژ مرۆڤ بێ خوه‌پاراستن تشته‌کی باشه. لێ نه چاره‌سه‌ری یه.
هوون یا ڕاستی بخوازن مه‌به‌ستا ڤێ نڤیسی نه ئه‌وه کو ئه‌ز ژی وه‌که گه‌له‌ک زانا و پسپۆران، تێگەهشتی و شارەزایان د حه‌قێ ڤێ دا تشتا بنڤیسینم. ئه‌ڤ نه کارێ منه و ته‌نێ پسپۆر دکارن ڤێ بکن و گه‌ل ئاگادار بكن کو ب ڕاستی ئه‌ڤ خه‌ته‌ره‌ک چقاسی مه‌زنه.
من خوه‌ست کو هندەك جوودا ل سه‌ر ڤێ ڕاوه‌ستم. جاره‌کێ بینم بیرا وه ته‌ڤان كا هه‌تا ئه‌ڤ میرات به‌لاڤ نه بوو بوو، ئه‌م ل هه‌مبه‌ر هه‌ڤ چەوا بوون. چ مێرخاس، وێره‌ک و دژمنێ هه‌ڤ بوون.
كا چەوا ژ ناڤا مه ب سه‌دان هه‌تا ب هه‌زاران ، به‌کۆ و عه‌وان ده‌رکه‌تن. كا مه ب چ ئاوایی دژمناتیا هه‌ڤ دکر و ل دژی هه‌ڤ بوون. كا مه چەوا بۆختان ل هه‌ڤ دکر و كا چەوا مه کراسێ نه درووتی به‌را سه‌ر به‌ده‌نا هه‌ڤ ددا.
هه‌گه‌ر ئه‌م ل دیرۆکا خوه و یا گه‌لێ خوه بنێرن، بخوینن ئه‌م دێ ڕاستی گه‌له‌ک ژ وان که‌سێن من ب ناڤ کرن بێن.
له‌ورا ژی من خوه‌ست بێژم كو هه‌ر تۆفان و بابیلۆسکه‌ک ل دوو خوه وێرانیه‌کا مه‌زن، مالخه‌رابیه‌کا بێ هه‌مپا دهێله. ب سالان کار تێ کرن کو زه‌رارا وان دانه مرۆڤاتیێ ته‌لافی ببه. مه‌سره‌فێن مه‌زن تێنه کرن دا کو ئه‌و بێ ژ بیر کرن و ته‌نێ د ڕووپه‌لێن دیرۆکێ دا وه‌که نڤیس بمینه.
تالیا تالی ژی داوی ل وان تێ و ژیان ژ نوودا ده‌ستپێ دکه. ئێدی ژیان نابه ژیانا به‌رێ، دان و ستاندن تێنه گوهه‌راندن. تێکلیێن ئینسانان دكەڤن ڕه‌نگه‌کی دن و ل سه‌ر بنگەھەك نوو ژیان هه‌ر بەردوام دبە و دێ بەردەوام بە.
هه‌لبه‌ت پشتی ڤێ کۆرۆنایێ و ڤێ مالوێرانیێ دێ ژیان وه‌که هه‌رجار دیسا ژ نوو دا ده‌ست پێ بکه و به‌رده‌وام بکه. لێ وێ ژیان ئێدی نه وه‌ک یا به‌رێ به.
نها ب هاتن و به‌لاڤکرنا ڤێ ڤیروسێ، مرۆڤایەتی که‌تیه ناڤا ترس و لەرزەكێ دا. کی/ێ وێ چ ده‌مێ ژ ناڤا مه هه‌رن، نه دیاره. د ڤێ ڕه‌وشێ دا ئه‌زرائیل ل دۆر مه ته‌ڤان دهەره و تێ. پێتر ژی کێفا وی ژ که‌سێن زێده‌یێ ٦۰ سالی ڕا تێ.
ئەم که‌سێن کو ئه‌م نها د سه‌ر ٥۰ سالان ڕا نه مە قرک و گه‌وری ل هه‌ڤ قه‌تاندن. مه ل هه‌ڤ وه‌ها کر کو ژ بۆنا هندەك ب سه‌رنه‌که‌ڤن چ ژ مه هات مه کر.
مه هنگی ده‌ره‌و و بۆختان ل هه‌ڤ کر کو بێ هه‌ی هاوار. ئه‌م ب هه‌ڤره که‌تبوون له‌جه‌ک بێ ئاقلانه کو بێ مه کێ چقاس ده‌ره‌و و بۆختان ل هه‌ڤ دکر.
ئه‌م ب ئاشکه‌ره‌یی دۆستێن هه‌ڤ بوون، لێ د بن را ژ بۆنا یه‌ک ژ مه ب سه‌ر نه‌که‌ڤه چ تشتێن خه‌راب ژ مه دهات مه ته‌خسیر نه دکر.
ئه‌م ڕۆژه‌کێ و جاره‌کێ نه فکرین کو هه‌ر پێشکه‌تن و سه‌رکه‌تنا که‌سه‌کی/ێ وێ ببا یا مه ژی. ئه‌م نه فکرین کو سه‌رکه‌تنا که‌سان، دبه سه‌رکه‌تنا وه‌لات ژی.
یانی ئه‌م گەهشتبوون قۆناخه‌کا وه‌ها کو چاڤێن مه کور، گوهێن مه که‌ڕ بوو بوو. مه ئێدی ژ بلی به‌رژه‌وه‌ندیا خوه و مالباتا خوه ب چ کارێن دن ڕا زێده مژوول نه‌دبوون.
ئاها ئیرۆ ئه‌م دبینن کو ڤێ ڤیروسا بچووک ژیانا مه ته‌ڤان سه‌رۆ بنی هه‌ڤ کر. ئه‌م ل هه‌مبه‌ر ڤێ ژ ده‌ستهلانینێ که‌تن و چوكشکه‌ستی بوونه.
گه‌لۆ ئه‌م نها دفکرن كا مه چقاسی دلێ هه‌ڤال و دۆستان هێلایە. گه‌لۆ ئه‌م نها دبینن كا مه چقاسی بۆختان و ده‌ره‌و خستنه هوستیێ که‌سه‌کی کو چ تێكەلی پێ نەبوو.
ما نه حه‌یف و مخابن کو مه وسا ب سەرێ ھەڤ دئینا. نه ئه‌م ب سه‌رکه‌تن و نه ژی مه ب وان ده‌ره‌و و بۆختانانھێلا کو که‌سێن دن ژی بسەركەڤن.
به‌رژه‌وه‌ندیێن شه‌خسی چاڤێن پرانیێ کور کربوو. د ڤان ۳۰ سالێن داوی دا ئێدی ژیانێ کارێ خوه ل سه‌ر بنگەھا به‌رژه‌وه‌نیێن شه‌خسی ددۆماند. ڤێ ژی کر کو دڤێ هندەك ببن قوربانا ڤێ یه‌کێ و مه ئه‌و ژی کر.
ده کا نها ئه‌م دێ چ بکن. ئاها مرن ل به‌ر مه ته‌ڤانه. ئه‌م ب ڤی ته‌مەنێ خوه یێ مه‌زن ژ به‌ر به‌رژه‌وه‌ندیێن شه‌خسی، مالباتی و پارتیتیێ بوو بوون وه‌که زارۆکان و گه‌له‌ک ژی بوو بوون به‌کۆ. هندی ئه‌م د ناڤا وێ پسیتیێ دا قه‌لیابوون، ئێدی مه نه‌ما دکاریبوو خوه ژێ ئازاد بکن.
ئاها ڤایه کۆرۆنایێ ئه‌م هه‌می ژ وێ گه‌مارێ ئازاد کرن و وێ بکه. پشتی ڤێ تۆفانێ ژیانه‌کا نوو دێ ده‌ست پێ بکه. لێ پرانیا مه دێ وێ ژیانێ نه‌بینن. ئه‌م دێ د ناڤا وێ گه‌مارا خوه، د ناڤا وان بۆختان و ده‌ره‌وێن خوه دا هه‌رن بێی کو مه تشته‌ک ب ده‌ستخستبە…
ژیان وه‌ها یه. لۆما دڤێ ژ نها پێ دا هه‌رکه‌س ڤێ ڕه‌وشێ ل به‌ر چاڤان بگرە. ژ هه‌ڤ حه‌ز بکن. هوون نفشێ نوو وه‌که مه نه‌کن. بلا ده‌ره‌و و بۆختان ژ وه دوور بن.
ژیان ب حه‌زکرنێ گەش دبە، حه‌زکرن ئه‌ڤینیێ دئافرینە، ئه‌ڤین ژی وه‌لاتان دادمه‌زرینه. ئاها مه‌سه‌لا هه‌تا نها ده‌وله‌ته‌کا مه چی نه بوو، ئه‌ڤ بوو. لێ ئێدی وێ ده‌وله‌تا مه ژی چێ ببه و ژیانه‌کا نوو، بێ ده‌ره‌و و بۆختان، تژی ئه‌ڤین و حه‌زکرن دێ ببه پارا کوردان…
ژ کۆرۆنایێ پێڤه چ که‌سان، چ هێز و قوەتان نکاری بوون ئه‌ڤێ سه‌ڕاست بکرا. د گه‌ل مالوێرانیێ دێ باشیێن وێ ژی هه‌بن. ژ بۆنا ژیانه‌که نوو ئاماده بن…
بووبێ ئه‌سه‌ر
2020.03.28
