حەماسێ د ۷ێ جۆتمه‌هێ دا ل هه‌مبه‌ری یەهوودیان و ده‌وله‌تا ئیسرائیلێ د رۆژه‌کا پیرۆز دا ئێریشه‌ک ته‌رۆریستی یا خورت پێک ئانی. گه‌له‌ک یەهوودییێن سڤیل و له‌شکه‌ر کوشتن. ب یەهوودیان را گه‌له‌ک هه‌موه‌لاتیێن ده‌وله‌تێن دن ژی دیل گرتن و هه‌تا نووها ژی د ده‌ستێن حەماسێ دا ئه‌سیر و دیلن.
وه‌ک من د گه‌له‌ک نڤیسێن خوه دا و د به‌رنامه‌یه‌ک ته‌له‌ڤزیۆنێ ژی دا دیار کر کو ئه‌و ئێریشا حەماسێ ب سه‌رێ خوه ل دار نه‌خست، ب ئالیکاریا ده‌وله‌تا کۆلۆنیالیست، ته‌ئۆکراتیک و فاشیست ئیرانێ ل دار خست.
د ڤێ ئێریشێ دا ئارمانجا ئیرانێ گه‌له‌ک زه‌لال و مه‌زن بوو. پشتی کو ده‌وله‌تا ئیسرائیلێ ئێریشی حەماسێ و خه‌زه‌یێ کر، ئه‌ڤ ئارمانجا ئیرانێ رۆژ ب رۆژ ژ رۆژه‌ڤا رۆژهەلاتا ناڤین و ب تایبه‌تی ژ رۆژه‌ڤا ده‌وله‌تێن ئیسلامی و مسلمانان را دەتکەت هۆلێ. ئیرانێ ده‌وله‌تێن ئیسلامی و هه‌موو مسلمان مه‌جبوور کرن کو سیاسه‌تا وان د سه‌ر حەماسێ را بپارێزن، نۆرمالیزه‌بوونا پەیوەندیێن ده‌وله‌تێن ئسلامی و ترک ب ئیسرائیلێ دا پووچ بکه، وان ژ ئیسرائیلێ دوور بخه. د هه‌مان ده‌م دا هێزێن ژ ئیرانێ را ل رۆژهەلاتا ناڤین وه‌کیلتیێ دکن، ره‌ئالیزه و رادیکالیزه بکه. ئه‌ڤ ئارمانجا خوه ژی گه‌له‌ک ب هێسانی پێک ئانی. ل لبنانێ حزبولا، حوسیان و حەشدا شەعبی و گه‌له‌ک رێخستنێن ته‌رۆریست یێن گرێدایی ئیرانێ ده‌ست ب ئێریشان بۆ سەر ئیسرائیل و ئەمریکایێ کرن.
ده‌وله‌تا کۆلۆنیالیست یا ئیرانێ ل رۆژهەلاتا ناڤین و ل دنیایێ هێزا خوه یا سیاسی و له‌شکه‌ری خورتتر کر. گه‌له‌ک ده‌وه‌له‌تێن ئیسلامی ژی دیاره کو دێ ژنووڤه ب ئیرانێ را دانووستاندنێن خوه یێن سیاسی پێک بینن. ئیران ب ئاوایه‌کی ژ دۆرپێچکرنا سیاسی و ئابۆری دکاره خه‌لاس ببه. ده‌وله‌تا ئیرانێ دیاره کو دێ د ڤێ ستراته‌ژیا خوه دا سه‌رکه‌فتی به.
حەماس ژی دبێژه کو: “ژ بۆنا کو پرسا فلستینێ ئەڤ ۱٥-۲۰ سالن ژ رۆژه‌ڤا دنیایێ ده‌رکه‌تیه، ژ بۆنا کو ئه‌م جارەک دن پرسا فلستینێ بخن رۆژه‌ڤێ و ده‌وله‌تبوونا فلستینێ چاره‌سه‌ر بکن، مه ئێریشی ده‌وله‌تا ئیسرائیلێ کر.”
گه‌لۆ ئه‌و ستراته‌ژیا ئیران و حەماسێ ژ بۆنا فلستینیان تێ چ واته‌یێ؟ ئه‌و ستراته‌ژیا حەماسێ ممکنه کو ئاڤاکرنا ده‌وله‌تبوونا فلستینیان بینه ڤە رۆژه‌ڤێ؟
ده‌ما ئیران و حەماسێ بریار دا کو ئێرشی ده‌وله‌تا ئیسرائیلێ و یەهوودیان بکن، دڤیا بوو باش بزانیبان کو ده‌وله‌تا ئیسرائیلێ ده‌وله‌ته‌ک خورته و خورتبوونا خوه د شه‌رێ ۱۹٦۷ و ۷۳ئان دا و پشت را ژی ئیسپات کریه. دیسا دزانن کو ئه‌مریکا و ده‌وله‌تێن ئه‌وروپایێ ژ ده‌وله‌تا ئیسرائیلێ راسته-راست ئالیکارن.
١- ده‌وله‌تا ئیسرائیلێ ل هه‌مبه‌ری حەماسێ و خه‌زه‌یێ ده‌ست ب شه‌ر و هەم ژی دێ ده‌ست ب شه‌ره‌کی خورتر بکه. د ئه‌نجامێ دا ژی ووسا بوو. ده‌وله‌تا ئیسرائیلێ ل هه‌مبه‌ری حەماسێ و خه‌زه‌یێ ده‌ست ب شه‌ر کر. ل خه‌زه‌یێ قه‌تلیعامه‌ک پێک هات. دڤێ مسلمان ده‌وله‌تا ئیرانێ و حەماسێ د قه‌تلیعامێ دا به‌رپرسیار ببینن. هه‌زار مخابن د ڤێ پرسێ دا مانیپولاسیۆنه‌ک گه‌له‌ک خورت هه‌یه. هه‌موو ده‌وله‌تێن ئیسلامی و مسلمان و ده‌وله‌تا ترک ل دووڤ ده‌ره‌و و مانیپولاسیۆنێن ده‌وله‌تا ئیرانێ و حەماسا ته‌رۆریست دچن.
٢- دیسا تێ گۆتن کو حەماس خوه‌دیێ هێزه‌ک مه‌زن یا چه‌کداریه. ژ ئالیێ ته‌کنۆلۆژیا له‌شکه‌ری دا ب هێزه و خوه‌دیێ ٤۰.۰۰۰ هه‌زار چه‌کدارانه. حەماسێ ده‌ما کو د ۷ێ جۆتمه‌هێ دا ئێرشی ده‌وله‌تا ئیسرائیلێ و یەهودیان کر، دیار بوو کو ئه‌ڤ دێ ببه ئێریشه‌کا خوه‌کووژی و ئینتیحاری. وێ ده‌مێ گه‌لۆ حەماسێ چما ب هه‌موو چه‌کدارێن خوه ئێرشی ده‌وله‌تا ئیسرائیلێ نه‌کر؟ هه‌گه‌ر د ده‌ربارێ چه‌کدارێن وان دا ئاگاهداری راستن، وێ ده‌مێ دکاریبوون ب هه‌موو هێزا خوه یا له‌شکه‌ری زراره‌کا مه‌زن بدن ده‌وله‌تا ئیسرائیلێ و باژارێن نێزکی خه‌زه‌یێ داگیر بکرنا. ئه‌ڤ یەک ژ بۆ ده‌وله‌تا ئیسرائیلێ و دنیایێ دبوو مژاره‌کا سیاسی یا گرنگ. ب ئاوایه‌کی ستراته‌ژیا تێ قال کرن، واته‌یه‌ک قه‌زه‌نچ دکر. لێ ئه‌و نه‌کر. ئه‌ڤ پرسه‌ک گرینگه. ئان ژی ئاگاهداریێن د ده‌ربارێ حەماسێ دا نه راستن.
پرسه‌ک دن یا گرنگ: حەماس هه‌گه‌ر خوه‌دیێ هێزه‌کا مه‌زن یا چه‌کداری و له‌شکه‌ری یه؛ ۳۳ رۆژن کو ده‌وله‌تا ئیسرائیلێ خه‌زه‌یێ بۆمباران دکه و گرسه‌یی زارۆک، ژن، زلام تێن کووشتن، حەماسێ هه‌تا نووها چما به‌رخوه‌دانه‌ک نه‌کر و پێشیا ڤێ نه‌گرت؟
حەماس ۳۳ رۆژن کو ئێریشێن ده‌وله‌تا ئیسرائیلێ ته‌ماشا دکن. گه‌لۆ ئه‌ڤ نایێ وێ واته‌یێ کو حەماسێ ژ بۆنا به‌رژه‌وه‌ندیا خوه یا ته‌رۆریستی و گروبی؛ ژ بۆ به‌رژه‌واندیا ده‌وله‌تا ئیرانێ، گه‌لێ فلیستن ئاڤێته ناڤ ئاگر؟
٣- هه‌موو ده‌وله‌تێن دنیایێ د ئاڤاکرنا دەولەتا فلستینیان دا خوه‌دیێ کۆنسه‌نسووس و ل هه‌ڤکرنه‌کێ نه. لۆما ژی فلستینی ل نه‌ته‌وه‌یێن یه‌کگرتی و پلاتفۆرمێن دن یێن ناڤنه‌ته‌وه‌یی دا خوه‌دیێ به‌رپرسیارانه و تێن ناس کرن. لێ ژ بۆنا ئاڤاکرنا ده‌وله‌تێ شه‌رتێن وان یێ ئاخه‌کا هه‌ڤبه‌ش نینه. لێ دیسا ژی وه‌ک من گه‌له‌ک جاران ژی نڤیساند، فلستینی ده فاکتۆ خوه‌دیێ دو ده‌وله‌تانه. ئه‌و ده‌وله‌تان، “ده‌وله‌تا خه‌زه‌یێ” و “ده‌وله‌تا شه‌ریایا رۆژاڤا” نه. ل هه‌ر دو به‌شان ژی حکومه‌ت هه‌نه. به‌شا شه‌ریایا رۆژاڤا ل دنیایێ ره‌وا تێ قه‌بوول کرن و مه‌حموود عەباس ژی وه‌ک سه‌رۆکێن هه‌موو فلستینیان پێشوازی لێ تێ کرن.
لێ ل سه‌ر ئاخه‌کا هه‌ڤبه‌ش ئاڤاکرنا ده‌وله‌تا فیستین گه‌له‌ک زه‌حمه‌ته. ده‌وله‌تا ئیسرائیلێ ژی، ژ فلستینیان را ئاخه‌کا هه‌ڤبه‌ش چێ ناکه.
ئێریشا ئیران و حەماسێ فلستینی زێده‌تر ژ ئاڤاکرنا ده‌وله‌ته‌کێ ل سه‌ر ئاخا هه‌ڤبه‌ش دوور خست. دڤێ کو فلستینی ڤی هه‌سابی ژ ئیرانێ و ژ حەماسێ بپرسن.
ئه‌ڤ هه‌لوه‌ستا حەماسێ ژی پرسه‌ک دن تینه رۆژه‌ڤێ کو گه‌لۆ حەماس ژ بۆنا ئاڤاکرنا ده‌وله‌تا فلستینێ، ئاڤا بوویه، ئان ژی ژ بۆنا کو پێشیێ ل ده‌وله‌تبوونا فلستینیان بگره، هاتیه ئاڤا کرن؟
ئه‌ڤ رۆلا حەماسێ دشبێ رۆلا پەکەکێ ل کوردستانێ؟ وه‌ک تێ زانین پەکەکێ و سه‌رۆکێ پەکەکێ ئۆجەلان گه‌له‌ک ڤه‌کری ئاشکه‌را دکه کو وان پێشیا ده‌وله‌تا کوردستانێ گرتنه.دیسا ئه‌و دبێژن کو “هه‌گه‌ر پەکەک نه‌بوویا، نه‌ته‌وه‌یا کورد ب هێز و رێخستنێ خوه ده‌وله‌ت ئاڤا دکرن.”
ئیبراهیم گوچلو
دیاربه‌کر، ۱۱. ۱۱. ۲۰۲۳
