ل ترکیێ و باکورێ کوردستانێ ژ نهاڤه سیناریۆیێن هلبژارتنێن پەرله‌مه‌نتۆیێ و سه‌رۆککۆماریا ترکیێ تێنه چێکرن. گه‌له‌ک ڕاپرسیێن جودا پێکتینن، ئەنجاما هنده‌کان ژ ڤان راپرسیان ئا‌شکه‌ره دکن لێ هنده‌ک ژی ڤه‌شارتینه. تایبه‌تی پارتیێن سیاسی ئه‌نجاما ڕاپرسیێن ئەو بخوە ددن چێکرن ئا‌شکه‌ره ناکن، لێ ل گۆر ئەنجامێن ژ وان راپرسیان بدەست دخن ستراته‌ژیا خوە ئامادە دكن.
باوه‌ریه‌ک مه‌زن هه‌یه کو، داویا ده‌ستهلاتا ئاکەپێ و ئه‌ردۆگان نێزک دبه. به‌دیل ژی، ل گۆرا ئالیێن ئیدیعا دکن کو داویا ئه‌ردۆگان نێزیكە، ده‌ستهلاتا جەهەپە و ئی پارتیێ یه. هه‌روه‌ها ئیدیعایه‌ک هه‌یه کو جەهەپە ل گه‌ل هەدەپێ ژی رێكەفتنەك نێهینی پێکتینه. ھەڤالبەندا جەهەپێ كو ئی پارتی یە ناخوازه ب چو ئاوایی تفاقا مڵه‌ت نێزکی هەدەپێ ببه. لێ ئەگەر ژ دەرڤەیی تفاقا ملەت، ھەدەپە پشگریێ بده وان ئی پارتی ده‌نگ ناکه و ڤێ یه‌کێ وه‌ک پرسه‌کا د ناڤبه‌را جەهەپێ و هەدەپێ دا دنرخینه. تشتا کو د هلبژارتنێن شه‌ره‌داریان دا ل باژارێن ترکیێ چێبوویی، دخوازن هه‌مان پلانێ پێکبینن. لێ هێشتا هه‌لوه‌ستا هەدەپێ نه زه‌لاله.
لێ ژ ئالیه‌ک دن ڤە که‌سه‌ک نزانه د گاڤا داوی دا ئه‌ردۆگان دێ چ حه‌مله‌یان بکه؟ نڤیسکارێ ڕۆژناما جومهوریه‌تێ تونجای مۆڵاڤه‌سۆلو، د نڤیسه‌کا خوه دا دبێژه کو، ئاکەپ دخوازە به‌ندا هلبژارتنا داتێخه 7%. لێ دخوازە ڤێ یه‌کێ ژ بۆ هەدەپێ بكە، ئاکەپ دخوازه ژ مەهەپێ خلاس ببه و ل گه‌ل هەدەپێ هه‌ڤکاریه‌کێ پێکبینه. د ڤێ ده‌ربارێ دا، تونجای مۆڵاڤه‌سۆلو دبێژه: ئاکەپ خوه ژ هلبژارتنه‌کا بێ مەهەپێ ڕا ئاماده دکه. به‌ندا هلبژارتنێ داتێخه 7% ب ڤێ یه‌کێ دخوازه مەهەپە بکه‌ڤه پەرله‌مه‌نتۆیێ و بێژه مەهەپێ ئه‌ڤ شریکاتی ژی داوی دبه. ب ڤێ یه‌کێ مه‌ساژه‌کی دده هەدەپێ و ده‌ستێ هه‌ڤکاریێ درێژێ هەدەپێ دکه. ئیحتمالە به‌ری هلبژارتنا عه‌فویه‌ک گشتی ده‌رکه‌ڤه، هه‌روه‌ها گه‌له‌ک گاڤێن دن دکاره بێن ئاڤێتن..
ل ترکیێ هلبژارتن سالا 2023ێ دا تێنه دارخستن. لێ گۆتوبێژ ھەر ژ نهاڤه تێنه کرن خوویایه کو دێ هلبژارتنا پێش بخن ئانكو ھلبژارتنێن پێشوەخت بێن كرن. ئیحتمالا مه‌زن به‌هسا ئۆکتۆبه‌را 2022ێ تێ کرن. لێ تێ زانین کو ئاکەپ ل گۆرا ڕاپرسیێن تێنه کرن ده‌نگێن خوه کێم دکه و ده‌نگێن موخاله‌فه‌تێ زێده دبن. ڤێ یه‌کێ مه‌ترسیه‌ک ژ بۆئه‌ردۆگان په‌یدا کریه و ژ بۆ ڤێ ژی د ناڤا هه‌ولدانان دا یه. هه‌روه‌ها که‌رتا ئۆجالان ژی د ده‌ستێ ئه‌ردۆگان ده هه‌یه. دێ که‌نگێ و چه‌وا ڤێ کا‌رتێ ب کاربینه نایێ زانین. لێ هه‌تا وه‌ک ڤێ گاڤێ ژی ئه‌ردۆگان کا‌رتا ئۆجەلان ژ بۆ خوه وه‌ک گارانتیەكێ دبینه.
ژ ئالیه‌ک دن ڤە جەهەپە د وارێ پرسا کوردی دا دخوازە ژ قالبێ خوه یێ به‌رێ ده‌رکه‌ڤه و جاردن د ناڤا کوردان دا ببه خوه‌دیێ هێزه‌کێ. شاندەیێن جەهەپێ ل باژارێن باکورێ کوردستانێ دگه‌رن ل ده‌ڤه‌رێن وه‌ک دیاربه‌کر هنەه‌ک چالاکیان ل دارتێخن. هه‌ری داوی شاندەكا بلند یا جەھەپێ سەردانا باشوورێ کوردستانێ كر و پشتی سەردان سەرۆكێ شاندەیێ داخوویانیێن بالكێش دان و بوو جهێ گۆتوبێژێن به‌رفره‌ھ. گه‌له‌ک نرخاندنێن جودا هاتن کرن. لێ جەهەپە ژی باش دزانه کو، سه‌ردانا وان یا باشوورێ کوردستانێ دێ باندۆره‌ک ئه‌رێنی د ناڤا کوردێن باکور دا بکه. ئه‌ڤ تێ واته‌یا كو جەهەپێ به‌رێ خوه دایە ده‌نگێ کوردا.
جەهەپە ئێدی هنده‌ک كارتێن ئاکەپێ ژ ده‌ستێ وان ده‌رتێخه. تێ زانین کو جەهەپە د سیاسه‌تا ده‌رڤه دا ئه‌گه‌ر هدنه‌ک ڕه‌خنه ل حوکومه‌تا ئه‌ردۆگان بکران ژی، لێ د ئه‌نجام دا ب ناڤێ سیاسه‌تا نه‌ته‌وی پشتگریا سیاسه‌تا وانا ده‌رڤه دکرا. ب سه‌ردانا باشوورێ کوردستانێ په‌یامه‌ک بوو کو جەهەپە سیاسه‌تا ده‌رڤه دا ژی هه‌ولدانێن خوه یێن تایبه‌ت دکه.
هه‌تا ساله‌ک بمینه ژ هلبژارتنان ڕا گه‌له‌ک تشت تێنه گوهه‌رتن. ئیحتمالا كو یاسایا هلبژارتنا ژ نووڤه بێ سەراست كرن گه‌له‌که. ژ ئالیه‌کی ڤه ئاکەپ و ئه‌ردۆگان حه‌سابێ عه‌مرێ ده‌ستهلاتا خوه دکن ژ بۆ ڤێ ژی ئه‌ردۆگان هه‌ر تشتا کو پێوستبه دکه. ژ ئالیه‌ک دن ڤه جەهەپە و هه‌ڤکارێن خوه حه‌سابێ ده‌ستخستنا ده‌ستهەلاتێ دکن و ژ بۆ ڤێ یه‌کێ ژی خوه ئاماده دکن. بێ گومان د ڤێ قۆناغێ دا شه‌را‌داریێن د ده‌ستێ جەهەپێ دا ڕۆله‌ک مه‌زن د بلندبوونا ده‌نگێن جەهەپێ دا بله‌یزن.
هەدەپە ل دژی ده‌ستهلاتا ئاکەپێ و مەهەپێ ب هه‌ر ئاوایی پرۆپاگاندێ دکه و ب توندی ڕه‌خنا دکه و وان وه‌ک ده‌ستهلاته‌ک فاشیزم دنرخینه.
لێ د ڕاستیێ دا هه‌تا ڕۆژا هلبژارتنا کی چ دکه باش نایێ زانین.
2021.09.15
نێرین/شرۆڤه
