ئەگەرێن ونداکرنا هەدەپێ د هلبژارتنان دا
د هلبژارتنێن ۱٤ گولانێ یێن ل ترکیه‌یێ هاتن کرن دا گه‌له‌ک پارتی به‌شدار بوون. هه‌موویان هنده‌ک تشت وندا کرن ئان ژی ب ده‌ست خستن. لێ هه‌ده‌پێ د مه‌جلیسێ دا ونداهیا هه‌ری مه‌زن خوار. .هه‌ده‌پێ د ڤێ هلبژارتنێ دا ژ مه‌هه‌پێ ژی کێمتر ده‌نگ وه‌رگرتن
هه‌ده‌پێ د هلبژارتنێن حزیرانا ۲۰۱٥ دا ٦ ملیۆن و ٥۸ هه‌زار و ٤۸۹ ده‌نگ ده‌ست خستبوون و رێژه‌یا وێ ژ سه‌دی ۱۳.۱۲% بوو. ۸۰ کورسیێن په‌رله‌مانی ب ده‌ست خوه ڤه ئانی بوون.
د هلبژارتنێن مه‌ها گولانێ یێن ئیسال دا رێژا وێ که‌ت ۸.۸۱% ده‌نگان.
ده‌نگێن هه‌ده‌پێ و هه‌ژمارا کورسییێن وێ کێم بوون. ئەگه‌ر ئاکه‌پێ د هلبژارتنێن ۳۱ ئادارا ۲۰۲۳ دا به‌ندا ژ سه‌دی ۱۰ نه‌داخستبا سه‌دی ۷، ب ئیحتیماله‌کا مه‌زن هه‌ده‌په نه دکاری به‌ندا هلبژارتنێ ده‌رباس بکه و دا ده‌رڤه‌یی مه‌جلیسێ مینە.
ئەگەرا ڤێ کێمبوونا ده‌نگێن هه‌ده‌پێ ژ چییه؟
ئەگەرا ونداکرنا ده‌نگان یا هه‌ده‌پێ نه ژ به‌ر پۆلیتیکایا خه‌له‌تا تاکتیکی و یا ده‌مکی بوو. پسووله‌یا هه‌ده‌پێ لایه‌نێ خه‌له‌ت نیشان دده. هه‌م ل باکورێ کوردستانێ هه‌م ژی ل ترکیه‌یێ ئالیگرێن کو ده‌نگێن خوه ددن هه‌ده‌پێ کوردن. ژ به‌ر کو ل باکورێ کوردستانێ پرسگرێکا کوردان هه‌یه ده‌نگێن خوه ددن هه‌ده‌پێ. هێڤیا وان چاره‌سه‌ریا پرسگرێکێن کوردانه. لێ ل نیشانگه‌ها پسووله‌یا هه‌ده‌پێ نه ل کوردستانێیه به‌رێ وێ ل ترکیێ یه. هه‌لبه‌ت هه‌که قیبلا خه‌له‌ت بە دێ عیباده‌ت ژی خه‌له‌ت به.
کورد نه کو چه‌پگرن پشتگری ددن هه‌ده‌پێ، نه ژ به‌ر کو ئه‌کۆلۆژیستن، نه ژ به‌ر کو ئانارشیست، فه‌مینیستن و هتد. ژ بۆ کو پرسگرێکا کوردان چاره‌سه‌ر بکه کورد پشتگریێ ددن هه‌ده‌پێ. ل ئالیێ دن هه‌ده‌په بێیی کو ببینه کورد چ دخوازن، پێدڤی چنه ب له‌زگینی د ناڤا هه‌ولدانێن ترکبوونێ ده‌یه. هه‌ده‌په ژ راستییا کوردان قوت بوویه. هه‌ده‌په ئه‌نه‌رژیا کوردان؛ د به‌رژه‌وه‌ندییێن چه‌پێن ترکان، پارتیێن ترکان و ل سه‌ر سه‌ره‌نجێن ئیدیۆلۆژیک خه‌رج دکه. ئه‌ڤ یه‌ک د ناڤ کوردان دا دبه ئەگەرێ سلبوونێ. گرسه‌یا هه‌ده‌پێ نیقاشا ترکبوونێ ئێدی بێواته و نه د به‌رژه‌وه‌ندییێن خوه ده دبینه. کورد سیاسه‌ته‌ک نه‌ته‌وی و کوردستانی دخوازن.
رێڤه‌به‌ریا هه‌ده‌پێ یا دیارکه‌ر نه کوردن. د ناڤا هه‌ڤسه‌رۆکاتیێ دا ژی کورد نینن. د ناڤ که‌سایه‌تێن سه‌ره‌که یێن سیاسی دا ژی کورد نینن. ئه‌ڤ که‌سێن نژاد و فکر نه کورد مفا ژ ده‌نگێن کوردان وه‌ردگرن لێ مخابن کورد هه‌ده‌پێ برێڤه نابن.
هه‌ده‌پێ ئیراده‌یا خوه‌یا پارتیێ نینه. هه‌ده‌په ژ رۆژا کو هاتیه دامه‌زراندن ژ ئالیه‌کی ڤه ب ته‌علیماتێن ئیمرالی و قه‌ندیلێ و ل ئالیێ دن ڤه ژی ب ته‌علیماتێن ئیستیخباراتا ترک، میت و چه‌پێن ترک، ته‌ڤدگه‌ره. ئیراده‌یا رێڤه‌به‌ریا پارتیێ نینه. په‌که‌که د هلبژارتنان دا ل سه‌ر تفاق، کاندید، شیعار و چالاکیان بریارێ دده. هه‌ڤسه‌رۆک، په‌رله‌مانته‌ر و رێڤه‌به‌رێن وێ گوه ددن بریارا قه‌ندیلێ. ل گۆری پێدڤییێن گه‌ل و سییاسه‌تێ، بریاران ناگره و نکاره بگره. رێڤه‌به‌ری، په‌رله‌مانتار و خه‌باتکارێن هه‌ده‌پێ دزانن جهێ کو وان ئه‌رکدار دکه نه گه‌له، رێڤه‌برێن قه‌ندیلێ نه.
هه‌ده‌په هلبژێرێن ژ بۆ خوه وه‌ک که‌وێ د ڕه‌کێ ده دبینن. به‌شه‌ک ژ ده‌نگدێرێن هه‌ده‌پێ دلسۆزێن په‌که‌کێ یێن رادیکالن. ل ئالیێ دن قسمه‌ک هه‌ر چقاس ژ سیاسه‌تا هه‌ده‌پێ حه‌ز نه‌که ژی ب هه‌ستیاری ده‌نگ دده و دبێژه ل سه‌ر خاترا جوانێن ژییانا خوه ژده‌ست دایی. هه‌ده‌په وه دفکره کو ئه‌ڤ گرسه مه‌جبووری وانه، ئه‌ز چ بێژم دێ وێ بکه. ژ به‌ر ڤێ یه‌کێ ژی گوهداریا داخازییێن گه‌ل ناکه. هه‌ده‌په هێزا گه‌لێ کورد کێم دبینه.
د سه‌ری دا سه‌لاحه‌دین ده‌میرتاش و ته‌ڤاهیا رێڤه‌به‌ریا هه‌ده‌پێ ژ بۆ خوه ب جڤاکا ترک بده قه‌بوولکرن هه‌موو سڤکاتی و گالته‌جاریان دکه. ب سترانێن ترکی یێن فلکلۆری و پێکه‌نۆکان هه‌ول دان رایا ترک قه‌زه‌نج بکن، لێ به‌رۆڤاژی ڤێ یه‌کێ ده‌رکه‌ت و کورد ژی وندا کرن.
هه‌ده‌پێ د ۲۲ ئادارێ دا ده‌ما بال کشاند سه‌ر کلچدارۆغلو د ئه‌ساسێ خوه دا وه‌ندا کر. دڤێت هه‌ده‌په بێیی کو خوه بسپێره گۆتنێن چه‌پ و ئیدیۆلۆژیکێن ترکان به‌رێ خوه بده کوردان و ل گه‌ل پارتیێن کوردان کاندیدێ سه‌رۆکۆماریێ ده‌ستنیشان کربا. ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ یه‌ک بهاتا کرن، دا کورد د هلبژارتنا سه‌رۆکۆماریێ دا بن خاله‌کا سه‌ره‌کی و کلیلکا چاره‌سه‌رییێ و ناڤنیشانا گۆتووبێژان. ژ به‌ر کو ئه‌ڤ یه‌ک نه‌کر، هه‌ده‌پێ د سه‌رده‌ما هلبژارتنێ دا ل په‌ی جه‌هه‌پێ و کلچدارۆغلو ونداکر. نها ژی مه‌جبووره د توورا دویه‌مین دا ژی هه‌مان تشتی بکه. ئه‌ڤ ژی بوو ئەگەر کو هه‌ده‌په د ئه‌سلێ خوه دا ئه‌رکا خوه‌یا سه‌ره‌که وندا بکه. هه‌ده‌پێ به‌رێ کوردان دا ده‌رگه‌هێ جه‌هه‌پێ و گه‌ل ژی ده‌نگێ خوه دا جه‌هه‌پێ.
جه‌ماوه‌رێ هه‌ده‌پێ په‌یڤ و که‌سایه‌تێن کوردستانی دخوازه. لێ هه‌ده‌په ژی به‌رۆڤاژی جه‌ماوه‌رێ خوه ته‌ڤدگه‌ره. نه داخوازێن وان و نه ژی کاندیدێن وان کوردستانی نینه. میناک مووش یه‌ک ژ جهێن هه‌ری وه‌لاتپارێزێن کوردستانێیه. لێ به‌لێ کاندیدێ یه‌که‌مێ هه‌ده‌پێ یێ مووشێ یه‌کی نه کورد بوو. که‌سه‌کی ب ناڤێ سه‌زای ته‌مه‌لی یێ خه‌لکێ سته‌نبۆلێ بوو. گه‌ل سه‌زای ته‌مه‌لی ژ خوه نابینه ژ به‌رکو کوردی نزانه و کوردی نائاخڤه. هه‌لبه‌ت رایا گشتی ڤان کاندیدان وه‌که کاندیدێن خوه نابینه. گه‌لێ مووشێ ژ بۆ ڤێ چ کر، ده‌نگێ خوه نه‌دا سه‌زای ته‌مه‌لی. د هلبژارتنێن ۲۰۱۹ دا ل مووشێ رێژه‌یا ده‌نگێن هه‌ده‌پێ ۱۰۱ هه‌زار و ۷٤٤ بوون. ئیسال رێژه‌یا ده‌نگان داکه‌تیه ۹٤ هه‌زار و ٦٥٥ ده‌نگان. ژ به‌ر کارڤه‌دانێن گه‌ل ۷ هه‌زار ده‌نگ وندا بوون.
هه‌ده‌پێ ل ئامه‌دێ ژ به‌ر کو کاندیدێ قه‌ندیلێ بوو، «به‌دران ئۆزتورک» کر کاندیدێ یه‌که‌مین. لێ به‌لێ «م. ئه‌مین ئاکتار»ئێ کو خه‌لکێ ئامه‌دێ ژ نێزیک ڤه ناسدکن و ناسنامه‌یا خوه‌یا کوردایه‌تی دپارێزه وه‌که کاندید د ڕێزا ۹ دا ده‌ستنیشان کر و نه‌هات هلبژارتن. د ئه‌نجامێ دا هه‌ده‌پێ ل ئامه‌دێ ٥۰ هه‌زار ده‌نگ وندا کرن.
هه‌ده‌پێ و یه‌سه‌پێ رۆژا پشتی هلبژارتنێ داخویانیه‌ک دان و قه‌بوول کرن کو تێک چوونه و گۆتن ئه‌وێ خوه ره‌خنه بکن. لێ پرسگرێکا هه‌ده‌پێ ب خوه ره‌خنه‌کرنێ ڤه چاره‌سه‌ر نابه. دڤێت هه‌ده‌په خوه ژ نوو ڤه بئافرینه. د ئاڤاکرنا هه‌ده‌پێ دا ئارمانجا ترکبوونێ بێ راکرن و کوردستانیبوون بێ په‌ژراندن. رێڤه‌به‌رێن وه‌ک په‌رڤین بولدان بێ ره‌وشت و شیلۆ کو هه‌ده‌په گهاندنه ڤێ ئاستا ژێر، دڤێت ئیستفا بکن.
کورد ئێدی نه‌مه‌جبوورن هه‌ده‌پا نه کوردستانی ل سه‌رپیشتا خوه بگێرینن.
دارکامازی
