رۆژا پێنجشه‌مێ، ٢٠٢٣/٩/٧ێ، رۆژنامه‌یا ئامه‌ریکی “زی کریدال” سه‌ده‌مێن پاشخستنا سه‌ردانا سه‌رۆکۆمارێ ترکیێ، ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆگان، بۆ پایته‌ختا ئیراقێ به‌خدایێ ئاشکه‌ره دکە و د هه‌مان ده‌مێ ده ژی ئاماژه‌یێ ب باندۆرا دۆسیا هنارتنا په‌ترۆلا ئیراقێ ب رێیا خه‌تا جه‌یهانێ ل سه‌ر ڤێ سه‌ردانێ دکە.
رۆژنامه‌یا ناڤبۆری دیار کریه کو “پێشبینی نایێ کرن کو هنارتنا په‌ترۆلا ئیراقێ ژ بۆ ترکیێ به‌ری مه‌ها جۆتمه‌هێ ده‌ست پێ بکه، ژ به‌ر ناکۆکیێن هەنە کو بوونه سه‌ده‌م کو سه‌رۆکۆمارێ، ترکیێ ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆگان، سه‌ردانا خوه یا بۆ به‌غدایێ هه‌تا مه‌ها جۆتمه‌هێ پاش بخه.”
ل گۆر رۆژنامەێێ “ترکیێ هنارتنا په‌ترۆلێ ژ باکورێ ئیراقێ (هەرێما كوردستانێ) د مه‌ها ئادارێ دا راوه‌ستاند پشتی کو ئۆده‌یا بازرگانی یا ناڤده‌وله‌تی ل پاریسێ بریار دا کو ئه‌نقه‌ره په‌یمانا بۆریێ یا کو د سالا ۱۹۷۳ دا ب به‌غدایێ را هاتبوو ئیمزه‌کرن بنپێ کریه، دەما د سالا ۲۰۱٤ئان دا ئه‌نقه‌ره رازی بوو کو رێ بده حکومه‌تا هه‌رێما کوردستانێ په‌ترۆلێ ب رێیا خه‌تا بۆریێ به‌ر ب ترکیه‌یێ ڤه بشینه ده‌رڤه.
رۆژنامه‌یا ئەمریکی ئاماژه ب وێ یه‌کێ ژی دکە کو “بەغدا دبێژە کو هنارده‌کرن نه‌قانوونی یه و هه‌ر رێکه‌فتنه‌کا هنارده‌کرنێ دڤێ ب حکومه‌تا ناڤه‌ندی را بێ دانووستاندن و نه ب حکومه‌تا هه‌رێما کوردستانێ را ژ به‌ر کو دادگه‌ها تاوانان یا ناڤده‌وله‌تی بریار ب به‌رژه‌وه‌ندیا به‌غدایێ دا و فه‌رمان دا کو ئه‌نقه‌رە ۱،٥ ملیار دۆلار تازمیناتێ بده ئیراقێ، ژ بەر هنارده‌کرنا بێ ده‌ستوور ژ ئالیێ حکومه‌تا هه‌رێما کوردستانێ ڤه د ناڤبه‌را سالێن ۲۰۱٤ و ۲۰۱۸ئان دا.
ژ ده‌ما کو هنارتنا په‌ترۆلێ بۆ ترکیێ هاتیە راوەستاندن، حکومه‌تا هه‌رێما کوردستانێ نێزیکی ٤ ملیار دۆلار ژ داهاتا خوه زەرەک کریە.
رۆژنامه‌یا ئەمریکی “زی کریدال” دنڤیسە: “لێ به‌لێ ترکیێ ل هه‌مبه‌ر دایینا جه‌زایێ ۱،٥ ملیار دۆلاری نەرازیببون نیشان دایە، و ژ به‌غدایێ دخوازه کو سکالایا دن یا ناڤدەولەتی ل سەر هناردەکرنا نەفتێ یا پشتی سالا ۲۰۱۸ئان راوەستینە.
وێ ئاماژه ب وێ یه‌کێ ژی کر، کو ناکۆکیێن د ناڤبه‌را ئه‌نقه‌ره و به‌غدایێ دا ل سه‌ر ڤێ دۆزێ بوو سه‌ده‌م کو سه‌رۆکۆمار ئه‌ردۆگان سه‌ردانا خوه بۆ مه‌ها ته‌باخێ پاش بخە.
کاربده‌سته‌کی پله‌بلند ێێ ترکی دبێژە کو ئه‌ردۆگان “دخوازه په‌یمانه‌کێ ئیمزا بکه”، لێ “هه‌تا نها گاڤێن به‌ربچاڤ یێن کو ژ ئیراقێ تێن خوەستن نه‌هاتنه ئاڤێتن،”لەورا پرۆسەس گەلەک ب هێدی برێڤە دچە.
چاڤکانیه‌کا دن کو به‌رپرسه‌کێ وه‌زاره‌تا ده‌رڤه یا ئیراقێ یه ژی گۆت، “هه‌تا نها ژ ئه‌نقه‌ره‌یێ نه‌خشه‌رێیه‌کا دیارکری ده‌ربارێ ده‌ما چاڤه‌رێکری یا هاتنا سه‌رۆکۆمارێ ترکیێ بۆ به‌غدایێ نه‌گەهیشتیه مه.”
“دبه کو داویا ڤێ مه‌هێ به، ئان ژی ب ئیحتیماله‌ک مه‌زن د جۆتمه‌هێ دا کە ئەڤ یەک ژی ل سەر ئاوایێ پێشکه‌فتنا دانووستاندنێن ل سه‌ر مژارێن ئه‌نه‌رژیێ رادوەستە، کو دێ ژ به‌ر گه‌له‌ک مژارێن ئاسێ درێژتر بکشینه.”
به‌رپرسه‌کی نه‌فتێ یێ ئیراقی کو ل سەر رەوشا دانووستاندنان ئاگاهداره گۆت کو کاربده‌ستێن ئه‌نه‌رژیێ ل بەغدایێ و ئه‌نقه‌رێ ” گۆتووبێژێن مژارێن تەڤلیهەڤ دکن” و ژ بەر ڤان پرسگرێکێن دژوار و ئاسێ “نه ممکوونه” کو د ڤێ مه‌هێ دا ژ نوو ڤه هنارتنا په‌ترۆلێ ده‌ست پێ بکە.
ئراق و ترکیه ل سه‌ر رێژه‌یا ئاڤا کو ترکیه رێ دده ژ به‌نداڤێن خوه یێن ل سه‌ر چه‌مێن فرات و دیجله‌یێ ده‌رباسی ئیراقێ ببه ژی دانوستاندن دکن. بەغدا دبێژه، پێویسته ئه‌نقه‌ره زێده‌تر ئاڤێ به‌رده، لێ ئه‌نقه‌ره ئیدیعا دکه کو ئەو ئاڤا بەغدا وەردگرە ب باشی بکارناینە.
هه‌بوونا چه‌کدارێن پەکەکێ ل باکورێ ئیراقێ ژی د ناڤبه‌را هه‌ردو ئالیان دا ئالۆزیان دەردخە. ئه‌نقه‌ره دخوازه کو بەغدا پەکەکێ وه‌که رێخستنه‌ک ته‌رۆریست ئیعلان بکه. بەغدا ژ وێ یه‌کێ عاجزه کو ئه‌نقه‌ره ب به‌رده‌وامی ب بۆمبه‌بارانکرنا چه‌په‌رێن پەکەکێ سه‌روه‌ریا ئیراقێ بنپێ دکه.
