بێرێزیکرن ب ئاڵایێ کوردستانێ

هەلویستێن یاسایێن هندەک وەلاتان ل سەر بێرێزیکرن ب ئاڵایێن وان

ئاڵا وەک گرنگترین و بەرچاڤترین سیمبول و هێما و ئالاڤا هەڤ چارەنڤیسی و هەستێ هەڤبەش و کومڤەکەرێ هزر و بوچون و فەلسەفەیێن جیاوازێن  ناڤخویێ ل ناڤا  نەتەوەیان و وەلاتێن جیهانێ دهێتە ناس کرن و گرێدایی ب لایەنێ روحی و مینەڤیێ مروڤانە کو مل ب ملێ شارستانیبوونا کومێن مروڤان، خوەدان رول و پێگەه و پیروزیێن گەلەک مەزن بوویە . نها ئاڵا مینا کەتولوگ و ناسنامە یا هەر نەتەوەیەکێ رەفتارێ دکەت و تەڤ گەل و وەلات ل قۆناغێن ئاشتی و شەران دا، یان بندەستی و سەردەستیێ دا ئاڵایێن خوە ب پیروز رادگرن و سەربلندی یا خوە د بلندراگرتنا ئاڵایێن خوە دا دبینن.

ئاڵایێ کوردستانێ ژ میتولوژی یا گەلێ کورد هاتیە وەرگرتن و د ڤان سەد سالێن بوری دا نوینەراتی یا بزاڤا سەربخوەخوازی یا ڤی نەتەوەی کریە و ژ ئالیێ ( کومەلا رێکخستنا جڤاکی یا کوردان ) ل سالا ١٩٢٠ ب سەروکایەتی یا ( ئەمین ئالی بەدرخان ) هاتیە چیکرن و ئەو گروپا ئاڵا چیکری سروشا رەنگ و هێمایێن ئاڵای ژ دیروک و فەلسەفە و ئاینێن کەڤنارێن کوردان وەرگرتییە و پەیام و سروشێن دەولەتبوون و سەربخوەیی کرییە سیمایێن هەرە بەرچاڤێن ڤی ئاڵای .

لەوما د ڤان سەد سالێن بوری دا هەر جهێ بزاڤەکا سەربخوەخوازی و رزگاریخوازی یا کوردی هەبیت ئاڵایێ کوردستانێ ژی ل سەر زەند و باسکێن شورەشگیران برسقیە و چیا و ئاڤاهیێن کوردستانێ پێ هاتیە نەخشاندن و هوزانڤانێن نەتەوەیی ژی دڵ و دەرونێ کوردان ب هوزانێن خوە ل سەر ئاڵای گەش و بهێز کرینە .

لێ ل ڤان سالێن چوویی دا، جودا ژ دوژمن و داگیرکەرێن کوردستانێ (کۆ هەر دەم ئاڵا هەدەف گرتینە و کین و کەربا خوە ب ئیهانە کرن و سوتاندن و بنپێکرنا ڤی ئاڵای رشتینە) ب مخابنی ڤە رەوت و هزر و کەساتی ژی پەیدا بوینە کۆ (ئاڵای بتنێ ب پارچە پەرویەکێ دزانن !!!!) و سوتن و بنپێکرن و بێرێزیکرن ب  ئاڵای ب کارەکێ سروشتی دزانن. خەما ژ وێ مەزنتر ژی ئەوە کو بکەر و ئەنجامدەرێن ڤان تاوانان، ناهێنە سزادان و ب ئازادانە ل ناڤا وەلاتی دا دگەرن .

هوکارا سەرەکی یا بەردەوامبوونا بنپێکرنا پیروزیێن ئاڵای ل گور بوچوونێن من (جودا ژ لەرزوکی یا کەساتی یا هندەک کارەکتەرێن ب ڤی کاری رادبن و خوفروشی یا هاندەر و پالدەرێن وان) نەبوونا هیج دەق و مادەیەکێ د یاسایا ژمارە ١٤ یا سالا  ١٩٩٩.١١.١١ یا ئاڵایێ کوردستانێ یە، و هەر وەسان رێنەمایی یا ژمارە ٢ یا سالا ٢٠٠٤ یا حکومەتا هەرێما کوردستانێ ژی هیچ سزایەک بۆ (بێرێزیکرن ب ئاڵای نەدانایە) . ئەڤ ڤالاتی یا یاسایی و سزایی ئەگەرەکا سەرەکی یە کو د هەر خوپێشاندان و خرڤەبونەکێ دا ئاڵایێ کوردستانێ بهێتە بنپێکرن و هەست و دەرونێ میلیونەها کوردان ب ڤی کاری زامدار ببیت.

گەلەک دهێتە گوتن کۆ سزادانا وان کەسانێن پیروزیێن ئاڵای بن پێ دکەن نە یا رەوایە یان ل هیچ وەلاتەکێ نینە . ئەڤ ل حالەکێ کۆ دیار کرنا سزایێن (زیندانکرن و پێبژارتنێ/ غرامە)  ل یاسایێن تایبەت ب ئاڵایێ گەلەک وەلاتان دا هەیە کو هندەک ژ وان وەلاتان د گوپیتکا دیموکراسی و پێشکەفتنێ دانە و بنەمایێن مافێ مروڤان شەنگستەیێ کار و یاسا و رەفتارێن دەسەلاتێن وان پێک دئینن. هەر وەک د ڤان  میناکێن وەلاتێن جیهانێ دا دبینین کۆ بنپێکرنا پیروزیێن ئاڵای هەمبەری سزادانێ د ئەڤ جا ئەڤ سزادانە د یاسا و ریسایێن تایبەت ب ئاڵایێن وان دا هاتبن یان د یاسایێن سزادانێن گشتی دا ئاماژە پێ هاتبیتە دان .

بۆ میناک:

فرانسا

ل گور مادەیا( ١-٥-٤٣٣) ژ (یاسایا سزادانا فەرەنسا) یا سالا ٢٠٠٣ هەر جورە بێ رێزیکرنەک ب ئاڵایێ فەرەنسی دێ راستی سزایێ بیت ب ٧٥٠٠ حەفت هزار و پێنج سەد یورویان و ئەگەر ئەڤ کریارە د خوپێشاندانان یان خرڤەبوونان دا بهێتە کرن سزایێ وێ ( ١٠ سال زیندانیکرن  و ٧٥٠٠ یورو سزایا نەختینەیی یە)

ئەلمانیا

ل گور (برگا دویێ ژ مادەیا ٩٠ ئەلف) ژ (یاسایا سزادانا ئەلمانیا) “هەر کەسەکێ ب ئاوایەکێ ئاشکرا و د خرڤەبوونەکا گشتی دا یان بەلاڤکرنەکا نڤیساری دا (بێرێزیکرنەکێ ب ئاڵایێ ئەلمانیا و  سرودا کومارا ئەلمانیا و درویشمێ ئەلمانیا یان ئێک ژ هەرێمێن وێ بکەت دێ ب ( ٣ سێ سالێن زیندانیکرنێ یان سزادانا نەختینەیی) هێتە سزادان.

هندستان

یاسایا (پێشگیریکرن ژ  ئیهانەکرنا بها و شانازیێن نەتەوەی) ، ل  ٢٣/١٢/١٩٧١ و راستڤەکری یا  ل ٢٠٠٥ دا هاتیە “هەر جورە بێرێزییەک ب ئاڵا و سرودا نیشتمانی و نەخشەیێ هندوستانێ تاوانە” و ل گور ( مادەیا ژمارە ٢ یا ڤێ یاسایێ ) “سزایێ ٣ سال زیندانیکرن یان پێ ژارتنا نەختینەیی یان هەر دو پێکڤە دێ هەبیت”

مسر

ل گور یاسایا (پێدڤییا رێزگرتن ل ئاڵا و سرودا نیشتمانی یا مێسرێ ) ئەوا ل سالا ٢٠١٤ هاتیە دەرێخستن. کۆ د ١٣ مادەیان دا ئاڵا و شیوازێ چیکرن و هلدان و هێلکاریێن ئەندازەیێن وێ دیار کرن. د مادەیا (١١) یا ڤێ یاسایێ  سزایا بێرێزیکرن ب ئاڵای یان سرودا نیشتمانی …. د جهەکێ گشتی  ب ئێک سال زیندان کرن و ٣٠٠٠ سی هزار جونەیهێن میسری یان ئێک ژ وان ) دا دیار کرن.

جەزائێر

ل جەزائێرێ  بێرێزیکرن ب ئاڵای تاوانە. ل گور مادەیا ١٦٠ یا (یاسایا سزادانا جەزائێری) “سزایێ دراندن و ژناڤبرنا ئاڵای و بێرێزیکرن ب وی ٥- ١٠ سالان زیندانکرنە” ل سالا ٢٠١٠ دادگەها جەزائیرێ ١٧ کەس ب تاوانا بێریزیکرن ب ئاڵایێ وەلاتی ل ناڤا خوپێشاندانان دا ب ٦ سالان زیندانی کرن و پێبژارتنا ١٠٠٠٠ دە هزار دولاران سزا دان.

تورکیا 

ل گور مادا (٣٠١) ژ (یاسا سزادانا تورکیا) کو ل ١/٦/٢٠٠٥   هاتیە دەریخستن هەر جورە بێرێزیکرنەک ب ناسنامە و هەستێن نەتەوەیی یێن تورکیا (کو ئاڵای تورکیا پشکەکا هەرە کاریگەرا وێ یە) ب تاوانەکا مەزن و خیانەتکرن ب ئاسایشا نەتەوەیی و نیشتمانی یا تورکیا هاتیە زانین و سزایێن زور گران هەنە.

چين

ل گور یاسایا سزادانا چینی، هەر جورە بێرێزیکرن ب ئاڵایێ چینێ، ژ وانا (سوتن – دراندن – لژێر پێ نان – یان حەتا ب خراب هەلاویستن ل جهێن گشتی) ب تاوان دهێتە زانین و سزایێن گران دێ بۆ هەبن.

ئوسترالیا

چو دەقەک سەبارەت ب بێریزیکرن ب ئاڵایێ ئوسترالیا  ل یاسایا ئاڵای یا ڤی وەلاتی نەهاتیە لێ ئەڤ کارە ل گور گەلەک ژ یاسایێن دیتر ب تاوان دهێتە زانین نە وەک بێرێزی کرن ب ئاڵای، بەلکو وەک هوکارا چێکرنا نیگەرانی و ترس و تورەبوونا گشتی. هەر وەکی ل سالا ٢٠٠٥ گەنجەکێ ئوسترالیایێ ب تاوانا سوتنا ئاڵایێ ئوسترالیا (و ب تاوانا زەرەر دان ل مولکێ گشتی) ب ١٢ هەیڤان هاتبوو زیندان کرن .

****

ئەڤێن ل سەری دیار میناکەکا بچووکن ژ یاسایێن وەلاتان بۆ سزادانا هەر جورە بێرێزیکرنەکێ ب ئاڵایێن نەتەوەی و نیشتمانیێن خوە .

لەوما گەلەک پێدڤییە بۆ پاراستنا ئاڵایێ کوردستانێ حکومەت و پەرلەمانێ کوردستانێ (جودا ژ بابەتێ پەروەردەیی و زانەکرنا تاک ب تاکێن کورد ل باشورێ کوردستانێ ل سەر دیروک و گرنگی یا سیمبولبوون و رولێ ئاڵای د یەکییتی یا نەتەوەیی دا) بابەتێ (سزادان و تاوان ناسینا ) هەر جورە بێ رێزی کرنەک ب ئاڵای ( تجریم الاهانە للعلم) بکەتە مادەیەکا یاسایی چ ل یاسایا ئاڵایێ کوردستانێ یان (یاسایا سزادانێ). دا هەم ( ئەو کەسانێن ئارمانج و نییەتا بێریزیکرنێ هەبیت بزانن چ سزا ل هەمبەری وانە) و هەم ژی وەک پێشگرەک (ردع) ل هەمبەر ئەنجامدانا ڤی کارێ کرێت و دوژمنکارانە رولێ خوە ببینیت) و ئێدی ب هێجەت و بهانەیێن پرو پوچ هەستێن میلیونەها کوردان نەهێتە شکاندن.

یوسف سەبری

Exit mobile version