بەدیلێ ھەدەپێ چێ دبە

د ڕۆژه‌ڤا سیاسی یا ترکیێ دا‌، ڕه‌وشا هەدەپێ ب به‌رفره‌هی تێ گۆتوبێژ کرن. تێ زانین کو، شریکێ “تفاقا جومهور” مەهەپە دخوازه‌ هەدەپە بێ گرتن و پارله‌مه‌نته‌رێن هەدەپێ ژی، ژ سیاسه‌تێ بێنه‌ دوورخستن. د ناڤا ئاکەپێ دا ژی پرانی ب گه‌رمی پێشوازیا ڤێ دیتنا مەهەپێ دکن.

ژ ئالیه‌ک دن ڤه‌ ژی بابه‌ته‌ک تێ گۆتوبووژ کرن کو، ل باکورێ کوردستانێ پارتیه‌ک نوو بێ دامه‌زراندن، ده‌نگێ کوردا وه‌ربگره‌ و مه‌سافه‌یه‌ک د ناڤبه‌را وان و ته‌رۆرێ دا هه‌به‌. یانی پارتیه‌ک بێ ئاڤاكرن كو به‌دیلێ هەدەپێ بە و ژ پەکەکێ دوور بە. هینگێ ئه‌ڤ پارتی دکاره‌ نێزکی “تفاقا جومهور” یان ژی دگەل ئۆپۆزسیۆنا هه‌یە ببه‌.

ب تایبه‌تی تێ گۆتن کو، پارتیه‌ک نوو ئه‌گه‌ر ڤه‌کری ل دژی ته‌رۆرێ راوەستە، دێ ژ بۆ سیاسه‌تا ترکیێ‌ ببه‌ ده‌ستکه‌فتیه‌ک. ژ بۆ ڤێ یه‌کێ ژی دڤێ ب زه‌لالی خه‌لکێ تێبگەهینن کو، هەدەپە نه‌ تشته‌ک مه‌جبوریه‌ و به‌دیلێن دن ژی هه‌نه‌ و دکارن ده‌رکه‌ڤن هۆلێ. ل گۆرا سیاسه‌تمه‌دارێن ترک، ژ بۆ دامه‌زراندنا پارتیه‌ک کو ببه‌ به‌دیلێ هەدەپێ دو ناڤ ده‌ردکه‌ڤن پێش. یه‌ک ژ وان سه‌رۆکێ شه‌ره‌داریا قه‌رسێ و پارله‌مه‌نته‌رێ به‌رێ یێ هەدەپێ، ئایهان بلگه‌ن، یێ دن ژی پارله‌مه‌نته‌رێ به‌رێ یێ هەدەپێ ئالتان تان ه‌.

تێ گۆتن کو د ناڤا هەدەپێ دا‌ ئالیێ چه‌پ و سه‌کوله‌ر دکارن ل با ئایهان بلگن جھ بگرن. ژ ئالیه‌ک دن ڤه‌ تێ گۆتن کو ل هه‌رێمێ هه‌ولدانا دامه‌زراندنا پارتیه‌ک کوردێن ئۆلدار و محافزکار ژی د ڕۆژه‌ڤێ دا‌ یه‌. هه‌روه‌ها ل گۆرا وێ ژی دبێژن کو دێ ئالتان تان سه‌رکێشیا وان بکه‌.

ژ ئالیه‌ک دن مه‌ترسیه‌کا ئاکەپێ ژی ئه‌وه‌ کو ل باکور دێ پارتیا پێشه‌رۆژێ و ده‌ڤا ده‌نگێن ئاکەپێ کێم بکه‌ و ژ بۆ ڤێ ژی ئاکەپ دخوازه‌ پارتیه‌ک ئا کوردێن ئۆلدار و موحافزکار بێ دامه‌زراندن .

د ڤێ ده‌ربارێ دا ئالتان تان دبێژه‌: “نها چو هه‌ولدانه‌کا من ئا دامه‌زراندنا پارتیه‌ک نوو نینە‌. لێ د پاشه‌رۆژێ دا‌ ڕه‌وش بێ گوهه‌رتن مرۆڤ دکاره‌ ل سه‌ر ڤێ یه‌کێ باخڤە‌. لێ ئیرۆ ئاڤا کو ئه‌ز ئاشه‌کی ل به‌ر بگه‌رینم نینە‌، دێ سبه‌هی چه‌وا‌به‌ نزانم.” هه‌روه‌ها تان دبێژه‌ کو، دڤێ پارتیه‌ک ئا کوردێن لیبه‌رال و ده‌مۆکرات بێ دامه‌زراندن. بێ گومان ئه‌ڤ گۆتنێن پارله‌مه‌نته‌رێ به‌ره‌ یێ هدپێ گه‌له‌ک چق ژێ دچن‌. یەك ژ وان دیارە كو ئالتان تان ژ نها ڤه‌ دۆزا سه‌رکانیه‌ک ماددی دکه‌. ژ کێ دکه‌ ژی دڤێ بێ زانین.

ل باكورێ كوردستانێ و ل تركیێ ئه‌ڤ تشتێن ل ژۆر هاتن نڤیساندن هه‌موو د ڕۆژه‌ڤا سیاسی دا تێن گۆتوبێژ کرن و گه‌له‌ک ژ وان ژی گۆت-گۆتكن. لێ ڕاستیه‌ک هه‌یه‌ کو ل باکورێ کوردستانێ به‌دیله‌ک ژ بۆ هەدەپێ وه‌ک پێوستیه‌کێ تێ دیتن. ده‌ستهلات و موخاله‌فه‌ت ژی بەدیلێ هەدەپێ د ناڤا هەدەپێ دا‌ دبینن. یان ژی سیاسه‌تمه‌دارێن د ناڤا هەدەپێ دا‌ سیاسه‌ت کرین و ئیرۆ ژ ده‌رڤه‌یێ هەدەپێ مانه‌ وه‌ک به‌دیله‌کی تێ گۆتوبێژ كرن.

لێ یا بالکێش ئه‌وه‌ کو که‌سه‌ک به‌حسا پارتیێن کورد یێن ل مەیدانێ ھەنە ناکه‌. تێ زانین کو هنده‌ک پارتیێن کورد کو خوه‌ سپارتن هەدەپێ و نها د بن سێوانا هەدەپێ دا‌ سیاسه‌تێ‌ دکن، وان ده‌مه‌کی خوه‌ نێزکی ده‌ستهلاتێ ژی کریبوون، لێ دیتن کو نان ژ ده‌ستهلاتێ ده‌رناکه‌ڤه‌ به‌ره‌ خوه‌ دان هەدەپێ. ژ خوه‌ نها هه‌ین و نەبوونا وان ژی نایێ مناقه‌شه‌کرن، ژ به‌ر کو ڕاستی هه‌م سیاسی هه‌م ژی ئه‌خلاقی ئیفلاس کرنه‌.

ژ ئالیه‌ک دن پارتی ورێخستنێن دن یێن کورد هه‌نه‌ کو د قادا سیاسی دا نه‌که‌تنه‌ د بن سێوانا هەدەپێ دا‌ و ل گۆرا به‌رنامه‌یا خوه‌ یا سیاسی ل نرخێن نه‌ته‌وی خوه‌دی ده‌ردکه‌ڤن و سیاسه‌تێ دکن. لێ ده‌ما ل ترکیێ ڕۆژه‌ڤا سیاسی و ده‌نگێن کوردان دھێنە‌ گۆتوبووژ کرن و حه‌سابێن ده‌ستهلاتێ ل سه‌ر ده‌نگێن کوردا تێ کرن ناڤێ ڤان پارتیان ده‌رباس نابه‌.

دبە كو‌ ده‌مه‌کی هنده‌ک ژ ڤان پارتیان ژ بۆ ببن به‌دیلێ سیاستا هەدەپێ هنده‌ک هه‌ولدان هاتبن کرن. لێ ئیرۆ د ڕۆژه‌ڤێ دا‌ به‌هسا وان ناھێت کرن.

ئەگەرێ بنگەھین یێ ڤێ یه‌کێ‌ ئه‌وه‌ کو ل باکورێ کوردستانێ ئه‌ڤ پارتی نه‌ خوه‌دیێ پۆتانسیا‌له‌ک به‌ربچاڤن. د هلبژارتنێن گشتی دا‌ ده‌نگێن پێویست ب دەست ناخن. هه‌روه‌ها د هلبژارتنێن شه‌ره‌داریێ دا‌ ژی دا چو ده‌نگه‌ک کو مرۆڤ حه‌سابه‌کێ بۆ بکه‌ وه‌رنه‌گرتن. ڕاستیه‌ک هه‌یه‌ کو، د ڕه‌وشا سیاسی دا‌ هێزا پارتیێن له‌گال ل گۆرا ده‌نگێ کو وه‌ردگرن تێ نرخاندن. ئه‌ڤ ڕاستیه‌که‌. د هلبژارتنان دا‌ بازارا پربوون و کێمبوونا ده‌نگا دھێتە کرن، که‌سه‌ک گه‌له‌ک هه‌لوه‌ستا سیاسی وه‌ک پیڤان نابینه‌. ئه‌گه‌ر د هلبژارتنه‌ک پێشوه‌خت دا‌ ل باکورێ کوردستانێ ده‌نگێن کو هەدەپە و ئاکەپە وه‌ردگره‌ كێم بن ژی دێ دەنگدێر‌ خوه‌ بده‌ پارتیێن کو نوو هاتینە دا‌مه‌زراندن، وه‌ک پارتیا ده‌ڤا و پارتیا پاشه‌رۆژێ و دێ ئه‌ڤ یه‌ک ڕه‌وشا پارتیێن کورد ئالۆزتر بکه‌.

یا ڕاست و ژ بۆ پاشه‌رۆژێ بکاربه‌ کوردا ب خوه‌ ب سیاسه‌ت و هه‌لوه‌ستا وان بکه‌ به‌دل ئه‌وه‌ کو، کورد ل سه‌ر چه‌ند پره‌سیبێن سیاسی ل هه‌ڤ بکن و پلاتفۆرمه‌ک نه‌ته‌وی کوردستانی پێکبینن. ئه‌ڤ پلاتفۆرم دڤێ به‌رژه‌وه‌ندیێن کوردستانی ل سه‌ر هه‌ر تشته‌کی را‌ بگره‌ و ب زه‌لالی ل هەمبه‌ر پەکەکێ و هه‌موو پارتی و ڕێخستنێن ب پەکەکێ ڤه‌ گرێدایی هه‌لوه‌ستا خوه‌ ب زه‌لالی دیار بكن و ژ پەکەکێ دووربن و خرابی و تێكدانێن پەکەکێ دناڤا جڤاتا کورد دا چێکرین ڤه‌کری بکاربن بینن ڕۆژه‌ڤێ و ب بریار پەکەکێ و هه‌موو سیاسه‌تا پەکەکێ ڤه‌ گرێدایی شەرمەزاربکن. ھندی كو ده‌سته‌کێ وان د ناڤا پەکەکێ/هەدەپێ دا هه‌به‌ و هێڤیا تشتنا ژ وان بکن نکارن وه‌ک پارتیه‌ک کوردستانی ته‌ڤبگه‌رن.

کورد دڤێ ڕاستیا پەکەکێ/هەدەپێ و ده‌زگه‌هێن ب وان ڤه‌ گرێدایی ببینن و ل گۆرا وێ ژی خوه‌ ڕێخستن بکن. هه‌تا ڤێ نه‌کن نه‌ باوه‌ریا مله‌ت نه‌ ژی یا وان ب خوه‌ ژی ل وان نایێ. ئه‌گه‌ر پلاتفۆرمه‌ک یان ژی بەرەیەك، هه‌ڤکاریه‌ک کوردستانی ل سه‌ر ڤان پره‌نسیبا بێ دامه‌زراندن، دێ هه‌موو کوردێن نشتمانپه‌روه‌ر به‌ره‌ خوه‌ بدن ڤێ پلاتفۆرمێ. ئه‌ڤ پالاتفۆرما نه‌ته‌وی دێ بکاربه‌ پاشه‌رۆژێ دا‌ ببه‌ هیڤیا کوردا ل باکورێ کوردستانێ‌.

پلاتفۆرمه‌ک نه‌ته‌وی و کوردستانی خوه‌دییێ هه‌لوه‌ستێن زه‌لال و پاقژ دڤێ بێ دامه‌زراندن و ل بریار و ئیرادا خوه‌ خوه‌دی ده‌رکه‌ڤه‌، نەكەڤە‌ له‌یزتکێن هەدەپێ یێن ب ناڤێ ده‌مۆکراتکبوونه‌ک سه‌خته‌.

ل باکورێ کوردستانێ ئه‌ڤ یه‌ک نه‌بە چو جارا ڤالاهیا سیاسی ناھێتە تژی کرن. لێ هه‌رده‌می هیڤیه‌ک ژ بۆ سبه‌رۆژێ هه‌یه‌، دێ ئه‌ڤ ڤاله‌هی ب ئاوایه‌کی ئەگەر ئیرۆ نه‌بێ ژی، دێ سبه‌هی بێ داگرتن.

2021.02.28

نووچه‌/ئانالیز

ن. فرات