ل جیهانا مە دا سەربوری یا دیار کری دەولەتێن زلهێز چو جارا هزرا چارە سەرکرنا ئاریشە و ئالوزێیێن جیهانا مە ناکەن، هزرا بەرژەوەندییێن خوە دکەن، هزرا بەرژەوەندییا دەولەت وگەلێ خوە دکەن، تودەولەتەکا ب هێزی یاسایێن ناڤدەولەتی د بەرژەوەندییا تە دانە، دڤی سەردەمی دا جارنامەیا مافێ مروڤ و پترین یاسایێن ناڤدەولەتی د ناڤەڕوک دا گەلە باش و د جوانن، لێ د کردار دا ب ڕاستی دژی گەلێن بندەست و دەولەتێن بێهێزن. ئەم کورد ژی بووینە ئێخسیرێ ڤان یاسایان کو ل گۆر دلێ خوە دڤاڤێرن (تحلیل) و ل سەر مە پراکتیزە دکەن. ل گۆر لۆژیکێ وان هەکە ئەڤ نەتەوە هەمی ئازاد بون و دەولەتتێن خوە پێکئینان ئاسایش و ئارامیا ناوچەیێ دێ تێک چیت. د خرابترین کاودان دا وەک کوشتن و زولم و جینوساید کرنێ دا. ب تنێ کاردانا وان دێ سەرکونەیا وێ بویەرێ کەن، هەر وەکی ل حەلەبچە کری، ئان ژی دەولەتا تورک چەندها جار کورد ل سەر ئاخا وان دەرخستن ب زوری زمانێ کوردی قەدەغە کر و مافێ مروڤ و یاسایێن ناڤدەولەتی د هەوارا مە نەهات.
تە هێز هەبیت یاسایێن ناڤدەولەتی هەمی ل پشتا تەنە، چەند باشە دەمێ بەرژەوەندییا تە لگەل دەولەتەکا بهێز وەک ئەمریکایێ بگەهنە ئێک، و ئەڤە چەند سالە ئەو دەلیڤە بۆ مە هاتیە پێش، ئەم دشیاین و دشێین گەلەک سودی ژڤێ دەلیڤێ وەرگرین. گەرەک بوو ژ ڤی شەڕێ ناڤبەرا ئوکراینا و ڕووسیایێ ئەم گەلەک تشتان فێر باین، ئەزمونەکا باش بوو. سەرۆکێ ئەمریکایێ ب ئاشکرایی دڤێت دەست ب سەر چەند ناوچەیێن جیهانێ دا بگریت. پاساوا وی ژی دبێژیت: ئەڤ ناوچەنە ستراتیژینە بۆ مە. و هەکە گۆتنا خوە برە د وارێ جێبەجێکرنێ دا دێ زورترین وان ناوچەیا گریت. حەتا نوکە شیایە بێ ئاریشە دەست ب سەر تەنگیا پاناما و خەلیجێ مەکسیکێ دا بگریت، نوکە هەول ددەت دو جهێت دی، وەکی غەزە و گرینلاند ژی بگریت، لێ ژبەر پەیوەندیێن وی یێن لگەل دەولەتێن عەرەبی وخەلیجی دێ دەستبسەرداگرتنا غەزە ژ بۆ وی زەحمەت بیت، هەر وەسا ژبەر یەکێتییا ئەوروپایێ باوەر ناکەم ترەمپ بڤێت هوسا زوو هەولێن دەستبسەرداگرتنا گرینلاند بکەت، ب تایبەتیب ژ ترسێت چینێ دا، چونکی بئەگەرێ زور دێ یەکێتییا ئەوروپایێ پەیوەندیێن بازرگا لگەل چینێ خورت کەت و ئەڤ یەک ژی دێ گەلەک ب گرانی ل سەر ئەمریکایێ کەڤیت.
بێگومان ل گۆر یاسایێن ناڤدەولەتی نابیت ئەمریکا ڤان کاران بکەت و دەستێ خوە دانیتە سەر وان دەڤەران. لێ چونکی ئەمریکا د ناڤ بابەتی دا یە چو یاسا دەورێ خوە نابینن. بەری شەڕێ ئوکراینا و ڕووسایێ، چ ب نهێنی چ ب ئاشکرایی، ترەمپ د گوت باژێڕ و دەڤەرێن دانێتسک و زاپەڕوژێ و لوگانسک و خارکوف یێن رووسیایێ نە، چونکی ب پڕانی خەلکێ وێرێ ڕووسی نە و ب ڕووسی دئاخڤن. رووسیایێ دەستپێکێ دوڕگا کریم د سالا 2014 داگیر کر، د سالا 2022 دا رووسیایێ پاساوەک ئینا و هێرشەک بهێز کرە سەر ئوکراینایێ، ل گۆر پلانا ڕووسیایێ، وێ نیەت کر بوو ئوکراینا د ناڤا ٣ڕوژان دا بگریت و ئەو هزر نەکربوو کو دێ ڕوژئاڤا و ئەمریکا هاریکاریا ئوکراینایێ بکەن. دیموکراتا ب گشتی وەکی دژمن ل ڕووسیایێ دنێری و بهێزبوونا ڕووسیایێ وەک مەترسیەک بۆ سەر ئەمریکایێ دزانی.
دەمێ ترەمپ هاتی سەر دەستهەلاتێ گەلەک گوهورینکاری د سیاسەتا دەرڤە دا کرن، ترەمپ زێدەتر چینێ ب مەترسی دزانیت ژ ڕووسیایێ، ئەو ژی ژ بەر پێشکەتنەکا بلەز یا تەکنیکی و پیشەسازی ل چینێ دهەمی واران دا. سیاسەتا ترەمپ نێزیک بوونە لگەل ڕووسیایێ ژ بەر کانزایێن بنعەردی، ژ ئالییێ سەربازی ژی ڤە ڕووسیا دەولەتک خورتە و چەکەکێ پێشکەتی هەیە، هەتا د کومبونا رێکخراوا ئاسایشا ناڤدەولەتی دا، وەختێ ئێخستیە دەنگدانێ کو ڕووسیا داگیرکەر بهێتە هەژمارتن سێ ئەندامێن دائیم، چین و ڕووسیا وئەمریکا ل دژی ڤێ بریارێ ڕاوەستان. ترەمپ بازرگانەکێ شەهرەزایە و دبێژیت: پێویستە ئەوروپا نەفتێ ژمە بکڕیت و هەمی هێلێت بازرگانی لگەل ڕووسیایێ ببڕن دا ئابوریا ڕووسیایێ بێهێز ببیت و نەجار بیت شەڕی ڕاوەستینیت.
ل سەر ڤان هەوڵێن ترەمپ، روژنامەڤانەکا هندی ئەڤ پرسیارە ژ پوتین کر: ترەمپ داخازێ ژئەوروپایێ دکەت بازرگانیێ و نەفتێ ژوە نەکڕن دا ئابوریا ڕووسیایێ بێهێز ببیت و نەچار بن ل سەر مێزا دیالۆگا ژ بۆنا ئاشتییێ ڕوونن توچ دبێژی بۆ ڤێ ئاخفتنا وی؟ پوتین د بەرسڤێ دا گوت: ئەو وە دبێژیت، لێ د هەمان دەمی دا مە پەیوەندیێن بازرگانی دگەل ئەمریکایێ هەنە. مە بازرگانیا وزا ئەتومی لگەل هەیە، نوکە ژی ئەو یورانیومێ ژ مە دکڕن و ئەم بو دابین دکەین.
وەكی ئەم كەرد بێژین: ئەمریکا نە برا و بابێ مەیە نە دژمنێ مەیە ژی، تشتێ کو مە دگەهینیتە هەڤ بەرژەوەندیێن هەڤبەشن
نەوزاد بەرواری\سوید
