ل ترکیێ هلبژارتنا هه‌رێمی د 31 ێ ئادارا 2019 دا پێک هاتن. وه‌ک هه‌ر ده‌م من نڤیساند، ئه‌ڤ هلبژارتن تایبه‌ت بوو. ھێشتا ئه‌نجامێن دیماھیكێ نه‌هاتینه دیار کرن. ل سه‌ر ئه‌نجامان گه‌نگه‌شیێن گه‌له‌ک زێده هه‌نه. ب تایبه‌تی ژی ل سەر ئه‌نجامێن سته‌نبۆلێ گه‌نگه‌شیه‌که مه‌زن و شه‌ره‌کی حقوقی هه‌یه. هه‌گه‌ر ئیعترازێن حقوقی یێن ژ ئالیێن ئاک پارتیێ ده هاتنه کرن ڕاست ده‌رکه‌ڤن، دیاره کو دێ پرسگرێکێن مه‌زن دەركەڤن پێش.
لێ دیسا ژی ل گۆر ڕه‌وشا هه‌یی و ل گۆر ئه‌نجامێن ھێشتا نه فه‌رمی و داوی ئه‌زێ د ده‌ربارێ هلبژارتنێن هه‌رێمی ده نه‌رین و شرۆڤه‌یا خوه پێشکێش بکم.
پارتیێن ده‌وله‌تێ و سیسته‌مێ، هه‌م ب تفاقان و هه‌م ژی ل سه‌ر ناڤێن خوه به‌شداری هلبژارتنان بوون.
دوو تفاق به‌شداری هلبژارتنا هه‌رێمی بوون. تفاقا یه‌که‌مین،، “تفاقا جومهور” بو. تفاقا دویه‌مین ژی، “تفاقا مله‌ت” بوو. تفاقا جومهور، ژ ئالیێ ئاک پارتیێ و مەهەپێ ڤه؛ تفاقا مله‌ت ژی، ژ ئالیێ جەهەپێ و پارتیا (باش) ڤه ئاڤا بوویه. لێ پکک/هدپ ل مه‌ترۆپۆلان پشتگریا تفاقا مله‌ت بوو. هه‌تا مرۆڤ دکاره ببێژه کو پکک/هدپ ئه‌ندامه‌کێ ب دزی یێ تفاقا مله‌ت بوو. دیسا پکک/هدپ ل ڕھایێ و ل سه‌مسوورێ ژ پارتیا سەعاده‌ت ڕه، ل عه‌نته‌بێ ژی ژ پارتیا (دسپێ) ڕه پشتگر بوو.
پکک/هدپ، ل مه‌ترۆپۆلێ بوو كلیل د ده‌ستێ که‌مالیستان و جەهەپێ ده کو جەهەپێ د ده‌ریێ نه‌دکاری تێ ڕه ده‌رباس ببن ده‌رباس بوون.
پشتگریا پکک/هدپێ ل مه‌ترۆپۆلێ هلبژارتن گووهه‌رت. ئه‌و ل گۆر باوه‌ریا من دەربه‌یه‌کا/كودەتایەكا که‌مالیستان بوو.
لێ ئه‌ڤ جارا یه‌که‌مین نینه کو ب ڕیا پکک/هدپێ ئه‌ڤ دەربه‌یە تێ کرن. که‌مالیستان، د هلبژارتنێن گشتی دا ژی عه‌ینی سیاسه‌ت و ئه‌نجام خوه‌ستن بگرن، لێ ب سه‌رنه‌که‌تن.
لۆما ژی ئه‌ز دبێژم کو ئه‌و یه‌ک پشتگریه‌که خوه‌زایی نینه دەربه‌یه‌کا هلبژارتنێ یا که‌مالیستان یا گه‌له‌ک ب پلانه.
د هلبژارتنێن گشتی ده ژ بۆنا کو ئاک پارتی ژ حکومه‌تێ بێ دوورخستن، دڤیا بوو کو پکک/هدپێ ژ به‌ندێ ده‌رباس به. لۆما ژی جەهەپێ به‌شه‌ک ده‌نگ گه‌له‌ک ئاشکه‌ره دا پکک/هدپێ. پکک/هدپێ ژی ژ بۆنا کو ئاک پارتی د هلبژارتنا هه‌رێمی دا وه‌ندا بکه، ده‌نگ دا جەهەپێ و تفاقا مله‌ت.
هه‌ر چقاس تفاقا مله‌ت و جەهەپێ ڤێ یه‌کێ ئینکار ژی بکن، پکک/هدپ ڤێ یه‌کێ گه‌له‌ک ئاشکه‌را دیار دکن. پکک/هدپیی دبێژن کو مه ۵ قه‌یووم تاینی ۵ باژاران کریه. د هه‌مان ده‌م دا ژ داخویانیێن پکک/هدپێ ده‌ردکه‌ڤه هۆلێ کو د ناڤبه‌ینا وان و تفاقا مله‌ت دا بازاریه‌کا ب دزی هه‌یه.
ل ترکیێ شه‌رت و زوروفێن که‌مالیستان نینە کو ب ده‌ستێن له‌شکه‌ران كودەتایێ چێ بکن، نووها ژی ب ڕیا پکک/هدپێ كودەتایا هلبژارتنێ چێ دکن. له‌ورا ژ ده‌رڤه‌یی كودەتایان ده‌ستهلاتدار و حکومه‌تبوونا جەهەپێ ممکون نینه.
د ده‌ستپێکێ دا دڤێ ئه‌ز مژاره‌کێ دن زه‌لال بکم. پکک/هدپ ژ بۆنا ل ڕۆژاڤا ل باژارێن مه‌ترۆپۆلێ ده‌نگ دانه تفاقا مله‌ت و جاهاپێ، دبێژن کو “سیاسه‌تا ئینکارکرن و نەھێلانا کوردا وه‌ندا کر.” ئه‌و ژی ئاک پارتی و تفاقا جومهوره. ئه‌ڤ مانیپولاسیۆنه‌که مه‌زنه. له‌ورا گه‌له‌ک ئاشکه‌ره یه کو هه‌ردو تفاق ژی سیاسه‌تا ده‌وله‌تێ یا د ده‌ربارێ کوردان دا دمه‌شینن. داگیرکه‌ری و کۆلۆنویالیزما ل کوردستانێ دپارێزن. ژ بۆنا کو کورد نه‌بن ده‌وله‌ت و ژ بۆنا پێشیا نه‌ته‌وه‌یا کورد مافێن خوه یێن ملی د چارچوڤەیا مافێ چاره‌نڤیسێ دا قه‌زه‌نچ بکه، خوه‌دیێ ستراته‌ژیه‌کێ نه.
هه‌گه‌ر وه‌ک پارتی مرۆڤ دکاره ببێژه کو ئاک پارتیێ د ده‌ربارێ کوردان ده گاڤ ئاڤێتنه. ئه‌ڤ گاڤان ژی ژ ئالیێ کوردان و ڕه‌یا گشتی ڤە تێن زانین. جەهەپە ژ بۆنا نه‌ته‌وه‌یا کوردا تێ واته‌یا قه‌تلیعامان.
د هلبژارتنا هه‌رێمی دا چ بوو و چ ئه‌نجام ده‌رکه‌تن هۆلێ؟
د هلبژارتنێ دا: ئاک پارتیێ ژ 44.33% ، جەهەپێ ژ 30.12% ، پارتیا باش 7.5%، مەهەپێ ژ 7.31%، هەدەپێ ژ 4.2% ده‌نگ وه‌رگرت. تفاقا جومهور ژ 51.7% ، تفاقا مله‌ت ژی 37.5% ده‌نگ گرت. ئه‌ڤ هه‌ژماران ده‌ردخن هۆلێ کو تفاقا جومهوور ژ ئالیێ ده‌نگان ڤه هلبژارتن قه‌زه‌نچ کریه.
هه‌گه‌ر كودەتایا پکک/هدپێ نه‌بوویا جەهەپێ ل باژارێن مه‌ترۆپۆلێ نه‌دکاری قه‌زه‌نچ بکه. جەهەپێ ب پشتگریا پکک/هدپێ ئه‌نقه‌ره، ئه‌ده‌نه، مه‌رسین، ئانتالیا، ل گه‌له‌ک باژه‌رۆکێن دن هلبژارتن قه‌زه‌نچ کر. ل̇ سته‌نبۆلێ ژی بوو ئالته‌رناتیف. ب ئاک پارتیێ ڕه سه‌ری دکشینه.ده‌نگێن خوه بلند کر.
پکک/هدپ ژ بۆنا به‌رژه‌وه‌ندیا کوردان پشتگریا جەهەپێ/که‌مالیستان نه‌کر. ژ بۆنا کو زۆرا ئاک پارتیێ ببه ده‌نگ دا جەهەپێ. گۆت “ده‌ما کو جەهەپە قه‌زه‌نچ بکه ئۆپه‌راسیۆنا ده‌وله‌تێ و حکومه‌تێ یێن ل هه‌مبه‌ری وان دێ کێم ببه.” ئه‌و حه‌سابه‌کا شاشه. له‌ورا هلبژارتنا هه‌رێمی نكارە حکومه‌تێ و ده‌ستهلاتداریا ده‌وله‌تێ بگوهه‌ره. ئاک پارتی و تفاقا جومهور هین 4 سال 6 مه‌هێن دن ل سه‌ر حکومه‌تێ نه. ئه‌و سیاسه‌تا پکک/هدپێ دبه سه‌ده‌م کو ل هه‌مبه‌ری وان ئۆپه‌راسیۆن خوورتتر ببن.
ئاک پارتیێ ل مه‌ترۆپۆلێ شاره‌داری وه‌ندا کر، لێ پرانیا باژاران و باژه‌رۆکان قه‌زه‌نچ کر، ده‌نگێن وێ زێده کێم نه‌بوو. ل کوردستانێ قه‌زه‌نچ کر. ل کوردستانێ پرانیا باژار و باژاروکان شاره‌داری قه‌زه‌نچ کر. ئاک پارتیێ ب تایبه‌تی ژی به‌شه‌ک شاره‌داریێن د ده‌ستێ پکک/هدپێ ده قه‌زه‌نچ کر: ئاگری، شرناخ، مووش، به‌دلیس. باژارێن کو پکک/هدپێ لێ قه‌زه‌نچکری ژی گه‌له‌ک باژه‌رۆک قه‌زه‌نچ کر.
کوردان ده‌رسه‌که مه‌زن دان پکک/هدپێ…
پکک/هدپە، ل مه‌ترۆپۆلێ ب جەهەپێ دا قه‌زه‌نچ کرن و ب ئاک پارتیێ دا وه‌ندا کرن. لێ ب ئاک پارتیێ ل کوردستانێ دا قه‌زه‌نچ کرن.
ب خوه ژی وه‌ندا کر. 4 باژار ته‌سلیمی ئاک پارتیێ کرن. ئه‌ڤ باژاران: ئاگری، مووش، شرناخ و به‌دلیسن. ل باژارێن پکک/هدپێ شاره‌داری قه‌زه‌نچ کری ژی، ل گه‌له‌ک باژه‌رۆکان ئاک پارتیێ قه‌زه‌نچ کریە.
ل مه‌رسینێ شاره‌داریا ئاکده‌نزێ وه‌ندا کر، ئاک پارتیێ قه‌زه‌نچ کر.
ل دێرسمێ پکک/هدپێ بەربژێرێ پارتیا كومونیست ب كوشتنێ تەھدید كر، ل گەل ل دژی وێ تەھدیدێ دەركەت و دێرسم ژئ دەستێ پکک/هدپێ دەرخست و تەسلیمی پارتیا كومونیست كر.
پکک/هدپ د ئه‌نجامێ دا نیڤی شاره‌داریان ل کوردستانێ وه‌ندا کر.
گه‌له‌ک سه‌ده‌مێن وه‌نداکرنا پکک/هدپێ هه‌نه.
سه‌ده‌ما یه‌که‌مین: کورد ئێدی تێگەھشتن کو پکک/هدپ پارتیا کوردان و کوردستانێ نینه. پرۆژه‌یه‌کا ده‌وله‌تێ یه. پرۆژه‌یه‌کا ئۆپه‌راسیۆنه‌له ل دژی ته‌ڤگه‌را کوردستانێ و نه‌ته‌وه‌یا کورد. ئاپاراتا ده‌وله‌تێ یه. ژ بۆنا نەھێلانا کوردان پرۆژه‌یه‌که.
سه‌ده‌ما دویه‌مین: ب شه‌رێ خه‌نده‌کان کو شه‌رێ وه‌کاله‌تێ بوو، چ پەیوەندیا وی شەری ب كوردان ڤە نەبوو، ژ بۆنا قه‌تلکرنا و وێرانکرنا باژارێ کوردان بوو. ئه‌ڤ یه‌کا ژ ئالیێ کوردان هات فاهم کرن.
شه‌رێ خه‌نده‌کان ل دژی ئیراده‌یا گه‌ل دەره‌به‌یه‌کا چه‌کدار یا چه‌ته‌یی بوو ژی.
سه‌ده‌ما سه‌یه‌مین: گه‌ل فاهم کر کو پەیوەندیا پکک/هدپێ ب شاره‌داریێ را نینە. ئه‌و کارێ شاره‌داریێ ناکن. ئه‌و ل سه‌ر پشتا کوردان ته‌مسیلا کوردان نه، ته‌مسیلا ده‌وله‌تان دکن.
سه‌ده‌ما چاره‌مین: گه‌ل فاهم دکه کو پکک ل هه‌موو به‌شێن کوردستانێ خه‌ته‌ره، ل دژی ده‌وله‌تبوونا کوردانه. دخوازه کو ده‌وله‌تا فەدەرال یا کوردستانێ ژ هۆلێ ڕاکه.
سه‌ده‌ما پێنجه‌مین: گه‌ل فاهم کر کو پکک د ده‌ستێن ده‌وله‌تێن کۆلۆنیالیست دا ماشا یه. خزمه‌تا ده‌وله‌تێن کۆلۆنیالیست دکه.
سه‌ده‌ما شه‌شه‌مین: گه‌ل فاهم کر کو پکک ژ نه‌ته‌وه‌یا کورد ڕا دژمنان زێده دکه.
سه‌ده‌ما حه‌فته‌مین: کێمبوونا باندۆر و زۆرا چه‌کدارێن پککێ ل هه‌رێمان ل سه‌ر گه‌له. لۆما ژی دیاره کو ده‌وله‌تێ ژ ئۆپه‌راسیۆنێ قه‌زه‌نچ دکه، پککێ دێ ببه سه‌ده‌م کو ل کوردستانێ ئۆپه‌راسیۆن دۆم بکن. جوانێن کوردستانێ بێن کووشتن و بێن حه‌پس کرن.
سه‌ده‌ما هه‌شته‌مین: ده‌نگدارێن پکک/هدپێ یێن ل کوردستانێ ژ سیاسه‌تا وان یا ل مه‌ترۆپۆلێ کو پشتگریا تفاقا مله‌ت و جەهەپێ کری مه‌منون نه‌بوون.
ئامەد 05.04.2019
ئیبراهیم گوچلو
