ئه‌ڤه دو سالن ب سه‌ر ڕه‌فه‌راندوما سه‌رخوه‌بوونا کوردستانێ ڕا ده‌رباس دبن. به‌ری ڕه‌فه‌راندومێ باوه‌ریه‌ک گه‌له‌ک مه‌زن ژ بۆ وه‌لاته‌ک سه‌ربخوه مله‌تێ کورد ڕا په‌یده ببوو. تایبه‌تی سه‌ردانا سه‌رۆکێ هه‌رێما کوردستانێ و به‌رپرسێن ده‌ستهلاتا کوردستانێ بۆ ده‌رڤه‌یێ وه‌لات ددا خوویاکرن کو دێ پشتگریه‌ک ناڤده‌وله‌تی ژ بۆ ڕه‌فه‌راندومێ ل کوردستانێ هه‌به.
ل باشوورێ کوردستانێ وه‌ک ئالیێ سیاسی، پارتیا دەمۆكراتا كوردستانێ (پەدەكە) یێ سه‌رکێشیا ڤی کاری دکر و ب چالاکیه‌ک مه‌زن پرۆپاگاندا ڤێ یه‌کێ دکر. مخابن ئالیێن وه‌ک یەكێتیا نشتمانیا كوردستانێ (یەنەك)یێ، گۆران و کۆمه‌له ب ده‌ڤکی ددان خوویاکرن نه ل دژی ڕه‌فه‌راندوما سه‌رخوه‌بوونیێنه ، لێ ڕۆلێ پێوست ژی چ جارا نه‌له‌یزتن. ژ ئالیه‌ک دن ڤه پارتیا كاركەرێن كوردستانێ (پەكەكە) یێ ڤه‌کری ل دژێ سه‌رخوه‌بوونێ هه‌لوه‌سته‌ک دا بوو خوویاکرن.
د پێڤاژۆیا ژ به‌ری ڕه‌فه‌راندوما سه‌رخوبوونێ دا، سه‌رۆکێ کوردستانێ مه‌سعود بارزانی ب گه‌له‌ک ئاکتیف سه‌رکێشیا ڤی کارێ پیرۆز دکر. ژ بلی سه‌رۆک بارزانی چ ئالیه‌ک دن د ده‌ما پرۆپاگانده‌یێ دا چالاکیه‌ک ل دارنه‌خستن و بێ ده‌نگ بوون.
ده‌ما ڕۆژا ڕه‌فه‌راندومێ نێزیک بوو ژ بۆ ڕه‌فه‌راندوم نه‌یێ کرن، ده‌وله‌تێن وه‌ک ئەمریكا، بریتانیا ده‌ست هه‌ڤدیتنا کرن کو ڕه‌فه‌راندوم بێ پاشخستن یان ژی نه‌یێ کرن. لێ تشتا سه‌رۆک بارزانی ژ وان دخوه‌ست نه‌کرن. ده‌وله‌تێن هه‌رێمێ کوردستان د که‌سایه‌تا سه‌رۆک بارزانی دا ته‌هدید دکر. لێ ل هەمبه‌ر هه‌موو ئاسته‌نگێن ده‌رڤه و ناڤ مالا کورد دا، بارزانی ڕیسکه‌ک مه‌زن گرت سه‌ر ملێ خوه و ڕه‌فه‌راندوم د ۲٥ ئیلۆنا ۲۰۱۷ێ دا هاته کرن.
گه‌لێن کوردستانێ % ۹۲.۷۳ ژ بۆ سه‌رخوه‌بوونا کوردستانێ گۆتن ئه‌رێ. ل هنده‌ک ده‌ڤه‌رێن د بن ده‌ستهلاتداریا یەنەکێ دا تایبه‌تی ل جهێن وه‌ک سلێمانیێ پله‌یا ده‌نگا کێم بوون. لێ د ئه‌نجام دا گه‌لێن کوردستانێ گۆت بەلێ.
پشتی ئه‌نجامێن ڕه‌فه‌راندومێ هاتن ئاشکه‌ره کرن، گه‌له‌ک وه‌لاتان و تایبه‌تی عیراق، ئیران و ترکیێ داخواز کرن کو ئیتراف ل وان ئه‌نجاما نه‌یێ کرن و گه‌ره‌ک ڕه‌فه‌راندوم بێ هلوه‌شاندن. ده‌ستپێکرن ئامبارگۆ دانان سه‌ر کوردستانێ. خوه‌ستن کوردستانێ بفه‌تسینن.
هێزێن عيراقێ، ملیسێن شیعه دگه‌ل هه‌ڤکاریا کۆما خیانه‌تێ یا پاڤه‌ل تالابانی و لاهۆر تالابانی ھێریشێ سەر که‌رکووکێ کرن، پێشمه‌رگه‌یێن یەنەكێ خوه دان ئالیه‌کی، ملیسێن شیعه بێ شه‌ر که‌تن ناڤا که‌رکووکێ، هنده‌ک که‌سێن وه‌ک پارێزگارێ که‌رکوکێ کو ل دژێ خیانه‌تێ بوون ب زۆرێ خوه خلاس کرن. جاردن د ناڤا یەنەكێ دا گروبه‌ک یا خیانه‌تێ ده‌ست دا ده‌ستێ دژمن و که‌رکووک ڕاده‌ستی داگیرکه‌را کر. ملیسێن شیعه ب چه‌کێن گران یێن ئەمریكایێ ھێریشی سەرکوردستانێ کرن.
لێ ل هەمبه‌ر هه‌موو ئاسته‌نگیان پێشمه‌رگه‌یێن پەدەكێ د فه‌رمانداریا مه‌سعود بارزانی دا به‌رگری ژ کوردستانێ کرن و ئل باسكێ پردێ و سحێلا هێزێن دژمن سه‌کناندن و نه‌هشتن ملیسێن شیعه ده‌رباسی ده‌ڤه‌رێن دن یێن کوردستانێ ببن. بێ گومان گه‌لێ کوردستانێ د ڤێ به‌رخوه‌دانا دیرۆکی دا سه‌رۆک بارزانی ب تەنێ نه‌هشت و پشتگریه‌ک مه‌زن کرن.
ده‌ما دژمن تێگەھشت کو دێ کورد هه‌تا داویێ به‌رگریێ ژ وه‌لاتێ خوه بکن و تایبه‌تی بەرخوەدانا پەدەكێ و سه‌رۆک بارزانی پێڤاژۆیه‌ک دن ده‌رکه‌ت هۆلێ.
ئابلۆقایه‌ک گه‌له‌ک توند ل سه‌ر کوردستانێ هه‌بوو، چووین هاتنا ده‌رڤه‌یێ کوردستانێ هه‌موو دڤیا ب رێیا بەغدایێ را به، باله‌فرخانه‌یا هه‌ولێر و سلێمانیێ ژ خه‌تێن ده‌رڤه را هاتبوون قه‌ده‌غه کرن. بارێ دۆرپێچا سیاسی و ئابۆری ل سه‌ر کوردا گران دبوو. لێ خوەڕاگه‌ریا خه‌لکێ کوردستانێ بوو بنگه‌هه‌ک کو دژمن نه‌کاری بگهە ئارمانجا خوه.
سه‌رۆکێ حكومەتا کوردستانێ یێ وێ ده‌مێ نێچیرڤان بارزانی ژ بۆ دۆرپێچا ل سه‌ر کوردستانێ بشکینه ده‌ست ب چالاکیێن دپلۆماسی کر. نێچیرڤان بارزانی ب زانه‌بوون و ژیربوونا خوه ڕۆژ ب ڕۆژ دۆرپێچا سه‌ر کوردستانێ شكاند و هێدی وه‌ک جارێ نێچیرڤان بارزانی دبێژه د تونه‌لێ دا ڕۆناهی خویا دکر.
ئیرۆ ده‌ما مرۆڤ سالڤه‌گه‌را ڕه‌فه‌راندوما سه‌رخوه‌بوونا کوردستانێ ب بیر تینه ، گه‌ره‌کە ڕاستیێن کو چێبوویین ژی به‌حس بکه. دا دیرۆک ڕاستیا مرۆڤ ب خوه ببینه. گه‌له‌ک گرینگه کو، ئالیێن ل که‌رکووکێ ڕێبه‌ریا هێزێن داگیرکه‌رێن عیراقێ کرین و ل شنگالێ ئالیێن ل گه‌ل ملیسێن شیعه شه‌رێ پێشمه‌رگه کرین بێنه ناسکرن و هه‌روه‌ها بێنه ناڤکرن.
ڕه‌فه‌راندوما سه‌رخوه‌بوونێ وه‌ک تاپویا کوردستانێ بوویه به‌لگه‌یه‌ک د ده‌ستێ مله‌تێ کورد دا. هێدی ش قۆناخا کو ڕاگەهاندنا سه‌رخوه‌بوونێ ڕا بگونجه، دێ سه‌رخوه‌بوون بێته ڕاگەهاندن. داخوازیا گه‌لێن کوردستانێ یا سه‌رخوه‌بوونێ هاته ته‌سجیل کرن.
پێوستیه‌ک هه‌یه کو، ڕۆژا رەفەرەندومێ ببه ڕۆژه‌ک نه‌ته‌وی. ژ بۆ ڤێ یه‌کێ ژی ئه‌رکه‌ک مه‌زن دکه‌ڤه سه‌ر ملێ پارله‌مه‌نتۆیا کوردستانێ. دڤێ پارله‌مه‌نتۆ ۲٥ێ ئیلۆنێ وه‌ک ڕۆژا نه‌ته‌وی قه‌بول بکه.
ب هێڤیا هه‌ر ڕۆژه‌ک ژ ڕۆژان ۲٥ ئیلۆنێ دا سه‌رخوه‌بوون بێ ڕاگەهاندن
دارا بیلەك
2019.09.25
