لوتکه‌یا ئاشتیا جیهانێ کو ژ ته‌ڤاهیا جیهانێ ب به‌شداریا جوان و خوه‌نده‌ڤانێن زانینگه‌هان برێڤه دچه، ئیسال جاره‌که دن ب ناڤه‌رۆکه‌ک زێده کۆم بوو. جوانێن کو ژ ده‌هان وه‌لاتان به‌شداری لووتکه‌یێ بوون ل سه‌ر ڕێ و ده‌رفه‌تێن ئاشتی و نێزکاهیا چاندان ل هه‌مبه‌ری هه‌ڤ گۆتووبێژ کرن. ژ هه‌رێما کوردستانێ ژی گرووبه‌ک جوان ب ئالایا کوردستانێ به‌شداری لووتکه‌یێ بوون کو ل سته‌نبۆلێ برێڤه چوو.
ڕێخستنا ب ناڤێ (زنجیرا ئاشتیا جیهانی) کو ڕێخستنه‌کا گه‌ردوونی یه ئیسال جاره‌که دن لووتکه‌یا ئاشتیا جیهانێ ل دار خست. لووتکه ئیسال ب به‌شداریا جوان و خوه‌نده‌ڤانێن ژ 100 وه‌لاتان ل سته‌نبۆلێ برێڤه چوو. د چارچۆڤه‌یا لووتکه‌یێ دا کۆنسۆلێ قەتەرو ئه‌فگانستانێ و هن دیپلۆماتێن وه‌لاتێن دن ژی به‌شدار بوون و بەرسڤا پرسێن جوانان دان. ژ باشوور و باکورێ کوردستانێ ژی کۆمه‌که جوانان ل لووتکه‌یێ جهێ خوه گرتن.
نوونه‌را لووتکه‌یێ یا سلێمانیێ، له‌نیا جه‌مال، ژی گۆت: “ئه‌ز نوونه‌را ڕێخستنا ل کوردستان و ئیراقێ مه. به‌رێ ژی من د گه‌له‌ک لووتکه‌یێن دن دا بەشداری كریە. ئیسال ئه‌م دیسا ل ڤر به‌شدارن و ئارمانجا سه‌ره‌که ئه‌وه داکو بنگەھا ئاشتیێ ب ڕێیا دیالۆگێ بێته دانین و ئاشتی ل هه‌ر ده‌رێ سه‌رده‌ست به. ئه‌ز دکارم بێژم سوودا ڤێ لووتکه‌یێ ئه‌وه کو نوونه‌رێن چه‌ندین وه‌لاتاان به‌شدار بوونه و هه‌روها لھەڤگوھەرتنا کولتوران درووست دبه.”
ڕێڤه‌به‌رێ گشتی یێ لووتکه‌یێ، کامیران دستۆره، ژی گۆت: “ل ڤێ قادێ گه‌له‌ک خه‌بات ل ته‌ڤاهیا جیهانێ تێنه کرن به‌س ناگەهن جهێ پێویست. د ناڤبه‌را هندستان و پاکستانێ دا، ناڤبه‌را ئه‌رمه‌نستان و ئازه‌ربه‌یجانێ دا و د ناڤبه‌را فلەستین و ئیسارایلێ دا کێشه‌یێن مه‌زن هه‌نه. نه‌ته‌وه‌یێن یه‌کبوویی و هندەك هێزێن دن هه‌ول ددن وان ڕاوه‌ستینن لێ تێرا ناکن. دڤێ ئه‌م پتر کار بکن دا شه‌ر بێنه ڕاوه‌ستاندن. ئه‌م ژی ب ڤێ مه‌به‌ستێ ڤێ لووتکه‌یێ ل ؛داردخن.”
وه‌که مژارێن لووتکه‌یێ ئیسال وه‌که؛ ئاشتی، ئابۆری، شه‌ر، وه‌کهه‌ڤیا چاند و ئۆلان، تۆله‌رانسا ل هه‌مبه‌ری هه‌ڤ و دیتنا ڕێبازێن نوو ژ بۆ ڕاوه‌ستاندنا شه‌رێن هه‌یی هاته دیارکرن. د ڕۆژا یه‌کێ دا چه‌ند پانێل ب به‌شداریا دیپلۆماتان برێڤه چوون و د ڕۆژا دویه‌م دا ژی هه‌موو جوان ب جلووبه‌رگێن خوه یێن نه‌ته‌وەیی به‌شدار بوون و ڕه‌وشا وه‌لاتێن خوه و به‌ردێلێن کو ژ بۆ ئاشتیێ ل وه‌لاتان هاتنه دایین ڕاڤه کرن. ئالا کوردستانێ و جلووبه‌رگێن کوردی ژی ل ڤێ لووتکه‌یێ جهێ خوه گرتن.
یەك ژ بەشداران ب ناڤێ، فارس محەمەد، ژی گۆت: “ئه‌و زێده‌تر باباته‌که ل سه‌ر ئاشتیێ یه. پچه‌کی به‌هسا كۆڤد-19ێ ژی تێ کرن. دیسا ڕۆلا جوانان یا ل سه‌ر ئاشتی و بداویئانینا كۆرۆنایێ ژی هاته گۆتووبێژکرن.”
نوونه‌را ئامه‌دێ، ژیان ده‌میر، ژی وها ئاخڤی: “هه‌ری زێده به‌هسا فلەستین و ئیسارایلێ دکن. دوھی مه دگه‌ل هندەك جوانێن ئه‌مه‌ریکی قسه کر و مه گۆت چما ته‌نێ وسا دبه. وان ژی گۆت ڕاسته دڤێ پتر به‌هسا کوردستانێ ژی بێ کرن. من گاڤا دن ژی ئاخافتنه‌ک کر و من گۆت پرۆبله‌ما مه ته‌نێ تالیبان و فلەستین نینه. مه‌سه‌له‌یێن مه یێن هه‌ری گرنگ ل کوردستانێ هه‌نه. وان ژی گۆت ڕاسته و نابه ته‌نێ ئه‌م هه‌ر ل سه‌ر فلەستینێ باخڤن.”
به‌شدار، محه‌مه‌د هه‌رکی سۆران، ژی دبێژه؛ “کۆنفه‌رانس ل سه‌ر ئاشتی و به‌لاڤکرنا ئاشتیێ یه ل ناڤ کۆمالگه‌هان دا. مه ژی ئیرۆ به‌حسا کورد و کوردستانێ کریه. ئه‌و ڕۆ گه‌له‌کی گرنگه کو نوونه‌رێن کوردان ژی ل ڤر هه‌نه بۆ وێ کو ئه‌م هه‌بوونا کوردان و دۆزا کوردان ژ بۆ بالیۆزێن جوودا جوودا به‌حس بکن. مه دوھی ژی به‌حس کر کو کوردان چاوا به‌ردێل دانه.”
د لووتکه‌یا ئیسال دا هه‌ری زێده به‌شداران گرانیا خوه دان مژارا فلەستین و ئیسرائیلێ. لێ جوانێن کورد ب تایبه‌تی ڕاوه‌ستاندنا داعشێ ژ هێلا کوردان ڤه ئانین زمان و داخواز کرن کو زه‌حمه‌تیێن کوردان د ئاشتیا جیهانێ دا ژی پتر بێته دیتن. لووتکه‌یا کو هه‌ر سال ل 3 ڕۆژان وه‌لاته‌کی برێڤه دچه سالا چویی ل پارله‌مه‌نتۆیا کوردستانێ هاتبوو ل دارخستن.
راوین ستێرک/رووداو
