نڤیسار

جینۆسایدا شنگالێ بورینا ١٠ سالان و هەتا ئەڤرۆ  

بەری”10″ دەهـ سالا خەلکێ شنگالێ ب دڕندەترین شێوە ژلایێ رێکخراوا تیرورستێن داعش ڤە هاتنه جینۆسایدکرن، رێکەفتی 3-8-2014 رۆژا کارەساتا شنگالێ یە وەکۆ ئەڤرۆ، ب سەدەهان کەسێن بێتاوان ژلایێ تیرورێستان هاتە کۆشتن.  هەر ژ کەڤندا و د یرۆکی دا و تا نۆکە زوربەی جاران کورد و کوردستان ل گەل عێراقا شوڤینێ نینە، نمونە ئەنفال و کیمیا باران و جینۆسایدکرن و تەعریبکرن یا سەلماندی و جینۆسایدکرنا کارەستا شنگالێ، و بێ جیاوازی د ناڤبەرا پیڕ و جوان و ساغ و نەخوەش و پەككەفتی و گەنج و زەلام ئافرەتان ئێک ژ مەزنترین كارەساتا و تراژیدیای و هێرشا هۆڤانە یە. گەلەک فەرمان ب سەرێ کوردێن ئێزدی هاتینە و ئەڤە ب فەرمانا “74” یە بسەرێ کوردێن ئێزدی دهێت. کارەساتەکا دژی مرۆڤایەتی یە و یا سەردەمیانە بوو كو بەرامبەر ب میللەتێ كورد ب گشتی و بەتایبەتی بەرامبەرێ کۆردێن ئێزدی یێن رەسەن هاتیەکرن، ئەو ژی ژبەر هندێ کۆ ئێزدی و كوردن. دیسان ل رۆژا 3ى ته‌باخا 2014ێ تیرۆرستێن 

داعش هێرشی قه‌زايا‌ شنگالێ كر و جینۆساید ده‌رهه‌قى ئێزدیان دا ئه‌نجامدا.

 د وێ هێرشێ دا، تیرۆرستێن داعش6417 كچ و ژنێن ئێزدیان گرتن، زێده‌ترى 350 هه‌زار وه‌لاتيێن ئێزدى کۆچبەری كه‌مپان ل ده‌ڤه‌رێن جودايێن هه‌رێما كوردستانێ بوون، هه‌روه‌سا نێزیكى ‌2500 گرتى تا نۆكه‌ دبێ سه‌ر و شینن و رێژەکا زور ژ خەلکێ شنگالێ قەستا دەڤەرێن هەرێما کوردستانێ کرن و ب شێوەکێ گەرم و ل سەر راسپاردا حکومەتا هەرێما کوردستانێ ل مزگەفت و دێر و قوتابخانا و مالێن هاولاتیان هاتنە ئاکنجیکرن، تایبەت خەلکێ  پارێزگەها دهوک و زاخۆ رێزەکا زور لێ گرتن ب مەردینی و باشیا خوە خەلکێ ئاوارەیێن شنگالێ ڤەحواندن و دەرگەهێن ناڤەندێن خاندنێ هاتنە گرتن ژ پێخەمەت  ئاکنجیکرنا خەلکێ شنگالێ د ناڤ قوتابخانان دا، حکومەتا هەرێما کوردستانێ هەموو دامودەزگەهێن میری ئێخستنە د خزمەتکرنا خەلکێ شنگالێ دا.

 ئەڤ جینۆسـایدا ھۆڤانە یا رێکخراوا تیرورستێن داعش گەلەک پیر ۆ گەنج ۆ کچ  بەرزەکرن و زیندانکرن و کوشتنا وان گۆر بگۆر، وەکۆ گوندێ کوچۆ برنا گەلەک کەسان ب زورێ بۆ سوریا و بەعاج و تلەعفەر و جهێن نەدیار دەرھەقێ کەسێن بێگۆنەھ و زۆری بەرامبەر وان هاتە ئەنجامدان، دیسان ئەڤه برینەکا کویرە ناهێتە ژبیرکرن ئێک ژ کارەساتێن مەزنە.  بێسەروشوێنکرنا کۆردێن ئێزدی، کێمیا بارانکرنا حەلەبچە و چەندیین جهێن دی یێن کۆردستانێ، زیندانکرن و بەرزەکرنا گەلەک کوردێن ئێزدی دیسان شەھیدێن کورد و ئێزدیان ناسناما خەباتەکە ماندونەناسن و قۆربانیێن وان بەرێ بناغا رێکا بەرەڤ سەرخوەبوونێ یە و مۆکمکرنا ئیرادە و ھێزن بۆ بەردەوامیدانێ ب خەبات و رێبازا پیرۆزە.  کارەسات و جێنۆسایدکرنا ئێزدیان برینەکا قۆلە کۆ چ جاران ناهێتە ژبیرکرن  چونکی کارەساتەکا دژی مرۆڤایەتی هاتە ئەنجامدان،  نها دا ئەڤا کو نوکە ب دەستڤه هاتێ ل باشوورێ کوردستانێ واتا ل هەرێما کوردستانێ ب هەبوونا خۆڕاگریێ و ماندیبوونا خەلکێ ئەڤێ ھەرێمێ یە کۆ سەدەهان سالان، خۆە نەدانە پاش،  ب درێژیا دیرۆکێ دوژمنێن گەلێ کورد هەموو رێک بکارئیناینە ژ بوو ژناڤبرنا نفشێ مللەتێ کورد، کارەسەتا شێنگالێ ئێک ژ وان نموونا نە. هزرکرن د رویدانەکا ب ئەڤی شێوەیێ هوڤانە ناخێ مروڤایەتیێ دهەژینیت.  گەلێ کورد قوربانێن کورد و عەقلیەتا چەپەلێن داعش و وەکۆ وان تاوانێن دژی هەموو گەلێ کورد بۆ کو هزر ۆ عەقلێ رژێما چەپەل یا عیراقێ دڤیان کوردێن رەسەن یێن ئێزدی و گەلێ کورد هەر نەمینن و بهێن ب ئێک جاری وان ژ ناڤببەن، بەلێ گەلێ کورد و ئێزدیێن بهێز و ئیرادەییەک خۆراگر شیاینە دیسان خۆراگربن بەرامبەری داگیرکەران و خوراگریا خۆە پاراستی یە و ئێزدی و کوردستان ژێك جودا نابن و ب گشتی ماندیبوون و خەبات و قوربانێن زۆر خەلکێ کوردستانێ ب گیان و خوینێ ئەڤ ھەرێمە هاتیە پاراستن، و نۆکەژی ب زور ھەوڵ و پیلانێن دوژمنان و ھەر ژیان و ل ڤێ هەرێما کوردستانێ یا بەردەوامە و بەرەف ئەزموون و دەستکەفتێن باشتر ڤە دچیت. ئێزدی ژی هەبوون و رەسەنەتیا خوە بەردەوام دپارێزن. 

جینۆسایدکرنا شنگالێ ل بیرەوەریا “10” ساليا ژ جینۆسایدا شنگالێ بھیڤیا سارێژکرنا برینێن وان یێت کویر ژلایێ ھەموو دام ودەزگایێن پەیوەندیدارڤە و پێتڤی یە هەموو خەلکێ شنگالێ بهێنە قەرەبوکرن ژ هەموو لایانڤە، سەرەرای وان ھەموو ئێش و ئازارێن تا نۆکە د کەمپان دا رەوشەکا نەباش دانە، و بەلێ جهێ داخێ یە پشتی بورینا “10” سالان هێشتا خەلکێ شنگالێ د ناڤ کەمپان دا لەورا فەرە میکانزمەکێ نوی دجێبەجێکرنا رێکەفتنامەیا د ناڤبەرا حکومەتا هەرێما کوردستانێ و حکومەتا عێراقێ بهێتەکرن داکو ئەڤ ئاوارە و پەنابەر ڤەگەرن سەر جێهو وارێن خوە، و دیسان فەرە وەلاتێن ناڤدەولەتی یێن زلهێز ڤێ کارەساتێ ب جینۆسایدکرن  قەلەم بدەن و چونکە دا ئەف کارەساتە ھەردەم ل بەرچاڤێن وان بن و ب راستی تراجیدی و چیروک و وێنەیێن وان یێن وی دەمی ناخێ هەموو جیهانێ ھەژاند و دبەردەوامن .

مووسا خالد-دهوک
Back to top button