ئەمه‌ریکایێ بریار دایه کو هه‌تا داویا سالا 2021ێ هێزێن خوه یێن شه‌رکه‌ر ژ ئیراقێ ڤه‌کشینه. ل سەر ڤێ مژارێ کامیران حاجۆ، به‌رپرسێ پێوه‌ندیێن ده‌رڤه یێ ئه‌نکسێ بەرسڤا پرسێن مالپەرا مە ددە..
پرسیار: گه‌لۆ بریارا ئەمریكایێ کو هێزێن خوه یێن له‌شکه‌ری ژ ئیراقێ ڤه‌کێشه بریاره‌کا ته‌کتیکیه کو هێزێن حەشدا شه‌عبی، ب تایبه‌تی یێن سه‌ر ب ئیرانێ ڤه ڕازی بکه، یان ژی بریاره‌که و دێ جێبجێ بکه؟
كامیران حاجۆ: ھندەك شرۆڤه‌کارێن سیاسی دبێژن کۆ ئنترێسا ئه‌مریکا ژ ڕۆژهلاتا ناڤین ڕا کێم بوویه و نه وه‌که به‌رێ یه، ژ به‌ر کۆ محتاجیا وێ ب پترۆلا وێرێ کێم بوویه، ئه‌و ژی ژ به‌ر پترۆلا که‌ڤری کو ل ئه‌مریکایێ په‌یدا بوویه. ژ 29% جارێ محتاجیا خوه ژ وێرێ ته‌مین دکر نها ب ته‌نێ 13% دئینە. د ڤێ چارچۆڤێ دا مرۆڤ کارە بریارا ڤه‌کشینێ ژ هه‌رێمێ شرۆڤه بکه.
هه‌روه‌ها، هنده‌ک ئه‌گه‌رێن دی ژ هه‌نه کو کارن ببنه سه‌ده‌مێ ڤه‌کشاندنێ، ژ وان ئه‌وه کو ڕێڤه‌به‌ریا جو بایدن مه‌ترسیا سه‌ره‌که ل سه‌ر ئه‌مریکایێ د ته‌هدیدا چینێ دا دبینە، لۆما دخوازە هه‌می هێزا خوه ل هەمبه‌ر ڤێ مه‌ته‌رسیێ کۆم بکه، و هه‌روه‌ها د وێ باوه‌ریێ دا نه کو دکارن به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه ب ڕێیا هێزا خوه یا نه‌رم پێک بینه، ب تایبه‌ت د ڕێیا هێزا خوه یا ئابۆری دا، لۆما ژ ده‌ڤه‌رێن کو مه‌ته‌رسی ل سه‌ر هێزێن وان هه‌به و قازا‌نجا وان نه ل گۆر قوربانیێن وان به، ڤه‌کشینێ دھلبژێرن. ئه‌ڤ هه‌تا ڕاده‌یه‌کێ ل ئه‌فگانستانێ وسا بوو.
ل ئیراقێ هێشتا نه خویایه دێ پاشه‌رۆژا هێزێن ئه‌مریکایی چ به. وه‌که هاتی ڕاگەهاندن دێ ئه‌رکێ وان ژ هێزه‌کا شه‌رکه‌ر ببه هێزه‌ک ژ بۆ ڕاهینانێ. ئه‌ڤ دکاره وه‌که تاکتیک بێ نرخاندن.
لێ د باوه‌ریا من دا هێشتا زوویه کو ئه‌مریکا ژ وێرێ ڤه‌کشه. گاڤا بایده‌ن دبێژه مه‌ترسیا تەرۆرێ ل سووریا نه وه‌کا یا ئه‌فگانستانێ یه، دێمه‌ک ڕێ ل به‌ر مانێ خوه‌ش دکه.
هه‌تا کو ژ ئیراقێ ڤه‌کشه ژی، دێ ل هه‌رێمێ ب گشتی خوه‌دی باندۆر به ژ به‌ر بنگه‌هێن وێ یێن له‌شکه‌ری ل هه‌رێمێ پرن، وه‌که نموونه ل كوێت 13000، قه‌ته‌ر 13000، ئیمارات 5000، به‌حرێن 7000، سعوودیێ 3000، ئوردون 3000، ترکیا 2500، سووریا دۆر 1000 له‌شکه‌رێ وێ هه‌نه• ئه‌ڤ ده‌وله‌ت هه‌می ژی هاویردۆرێ ئیراقێ نه.
ب کورتی د پاشه‌رۆژێ دا به‌لکی ڕۆژهلاتا ناڤین گرنگیا خوه یا به‌رێ نه‌مینه د ستراتیجیا ئه‌مریکایێ دا، لێ نایێ وێ واته‌یێ کو گوهه‌رتنێن دراماتیک د نێزیک دا ببن، ژ به‌ر د ڤێ هه‌رێمێ دا هێشتا هه‌ڤالبه‌ند و به‌رژه‌وه‌ندیێن وێ هه‌نه، و ڤالاهیا کۆ پێک بێ دێ ڕکبه‌رێن وێ داگرن، لێ پێویسته هه‌ر که‌س پلانێن خوه ل گۆر وێ بکه کو ئه‌مریکا دێ هه‌ر ڤه‌کشه.
پرسیار: ئامه‌ریکا د بن زختا ئێریشێ حەشدا شه‌عبی ئه‌ڤ بریار دا یان ژی ئارمانجه‌کا دی یا ئەمریكایێ ژ ڤێ بریارێ هه‌یه؟
كامیران حاجۆ: وسا خویا دکه، وه‌که کو د به‌رسڤا یه‌که‌م دا هاتی گۆتن، ئه‌ڤ ڤه‌کشاندن د چارچۆڤا سیاسته‌ت و ستراتیجیه‌کا نوو یا ئه‌مریکایێ دا پێک تێ و نه د بن فشارا حه‌شد و ئیرانێ دا دبه. ژ خوه فشاره‌که ژ دل ژ هه‌ردوو ئالیان ڤه چێنه‌بوویه. شه‌رێ ڕۆکێتان پتر نامه بوون د چارچه‌ڤا دانووستاندنێن په‌یمانا ئەتۆمی دا.
یا بالکێش ئه‌وه کو هدنه‌ک چاڤدێرێن سیاسی دبینن کۆ ڤه‌کشانا هێزێن ئه‌مریکایی نه د به‌رژه‌وه‌ندیێن ئیران و حەشدا شه‌عه‌بی دا یه ژ به‌ر دو سه‌ده‌مان: ئیران ژ به‌ر باوه‌ر دکه کو پاش ڤه‌کشاندنێ گۆمان هه‌یه ئه‌مریکا ئامبارگۆ ده‌ینه سه‌ر ئیراقێ ژی و ب ڤی ئاوایی ژێده‌را سه‌ره‌که یا په‌ران ژ ئیرانێ ڕا تێ برین و ڕه‌وشا وێ یا ئابۆری ئالۆزتر دبه، حه‌شد ژی بێی هێزێن هه‌ڤپه‌یمان و هێزا وانا ئاسمانی، نکاره شه‌رێ داعش بکه.
هاتنا سه‌رۆکه‌کێ توندره‌و وه‌که ڕه‌ئیسی ل ئیرانێ دێ ب خوه ڕا سیاسه‌ته‌کا نوو بینه ل هەمبه‌ر ئیراقێ و ئه‌مریکا و مه‌یاندنا ئورانوم یا ڤێ داویێ نامه‌یه‌که کو ڕه‌وش دێ ئالۆزتر ببه و دێ هه‌رێمێ به‌رەڤ ئاسۆیه‌ک مه‌ترسیدار ڤه ببه.
پرسیار: ئه‌گه‌ر ئامریکا ژ ئیراقێ ڤه‌کێشه، ڕه‌وشا ئیراقێ چه‌وا دبه، شه‌رێ ناڤخوه ده‌ست پێ دکه، دێ ڕۆلا ئیرانێ چ به؟
كامیران حاجۆ: ئه‌گه‌ر مرۆڤ سیناریۆیا ڤه‌کشاندنێ و نه‌مانا ئیراقێ د ستراتیجیا ئه‌مریکایێ دا بینه به‌ر چاڤ، وی وه‌ختی ئیران دبه هێزا یه‌که‌م خوه‌دی باندۆر ل ئیراقێ. ناکۆکیا هه‌یی د ناڤبەرا شیعه و سونه دا پر دژوارتر دبه و گرووپێن تەرۆریست خورتر دبن و ده‌وله‌تێن عه‌ره‌ب و سونی (ب تایبه‌ت ترکیا)،دێ پشتگیریا سونه بکن و شه‌ره‌کی ناڤخوه‌یی بێ چاره یه. هه‌تا سونه ل ئیراقێ و سووریا نه‌گەهنه مافێ خوه دێ شه‌ر به‌رده‌وام به، و تەرۆر ڕانا‌وه‌سته. یا هه‌ری دژوار ئه‌وه کۆ ناکۆکیێن شیعه و سونه پر کوورن کو نه ب ته‌نێ سیاسی نه لێ به‌لێ ئۆلی نه ژی کو هه‌ردوو ئالی ژی هه‌ڤدوو قه‌بوول ناکن.
پرسیار: گه‌لۆ ئامریکا دێ ژ هه‌رێما کوردستانێ ژی ڤه‌کێشه؟ ئه‌گه‌ر ڤه‌کێشه سه‌ناریۆیا ئەفگانستانێ ل هه‌رێما کوردستانێ دوبارا دبه کو حەشدا شه‌عبی ئێریشی سه‌ر هه‌رێما کوردستانێ بکه؟ دڤێ سه‌رۆکاتیا هه‌رێما کوردستانێ چ ته‌دبیر وه‌ربگره؟
كامیران حاجۆ: ئه‌گه‌را ڤه‌کشانا ژ کوردستانێ ژی خورت دبه ئه‌گه‌ر ژ ئیراقێ ڤه‌کشه، ژ به‌ر پرسێن ده‌ستووری کو کوردستان به‌شه‌که ژ ئیراقێ.
کوردستان ژی بێی پشتگیریا وه‌لاته‌کی وه‌که ئه‌مریکا، دێ بکه‌ڤه د ڕه‌وشه‌کا پر دژوار دا و فشارا ئیرانێ دێ ل سه‌ر زێده ببه و ده‌رکه‌تنا شه‌ره‌کی نه دووره. لێ ئه‌ز باوه‌ر ناکم کۆ ته‌جروبا ئه‌فگانستانێ ل کوردستانێ دوباره ببه، ژ به‌ر فه‌رقه‌کا مه‌زن د ناڤ هه‌ردوو وه‌لات و جڤاتان دا هه‌یه، و ئه‌ز نه باوه‌رم کو ئه‌مریکا ده‌ڤ ژ کوردستانێ ب ڕەحه‌تی به‌رده. ژ به‌ر هاویردۆرێ کوردان به‌رەڤ ده‌ستهلات و جڤاتێن ئۆلی ڤه دچن و دووری نرخێن ڕۆژاڤا دکه‌ڤن، لێ کورد به‌رووڤاژی ڤێ یه‌کێ پتر به‌رەڤ شارستانیێ ڤه دچن و نرخێن ڕۆژاڤا پتر قه‌بوول دکن و ئه‌ڤ دکاره خورتیه‌ک بە ژ وان ڕا. لێ ئه‌ڤ ب ته‌نێ تێرێ ناکه و دڤێ کورد کاربن به‌رژه‌وندیێن خوه و وه‌لاتێن هه‌رێمی و ناڤنه‌ته‌وی ب هه‌ڤ ڤه گرێدن. یه‌ک ژ پرسێن سه‌ره‌که کو مرۆڤ ژ ئاخافتنا بایده‌ن، ل سه‌ر ئه‌فگانستانێ، بگره و سوودێ ژێ وه‌رگره ئه‌وه کو پشتگیریا ئه‌مریکایێ هه‌تا داویێ نامینه و هنده‌ک پرس هه‌نه ب خوه‌دیێ جھی ڤه گرێدایی نه و ئه‌گه‌ر پێک نه‌یێن دێ بوهایێ وێ گران به، وه‌که پرسا دەمۆکراسیێ، ڕێڤه‌به‌ریه‌ک کو ژ مله‌تێ خوه ڕا کار بکه، ڤینا ئاڤاکرنا وه‌لات، ترانسپه‌رانس (شه‌فافیه‌ت)، و ژ هه‌میێ گرنگتر ئه‌وه کو کوردستان کاربه ناکۆکیێن ناڤخوه‌یی چاره‌سه‌ر بکه
