خانما قومری ژنه‌ک ژ رۆناهیا خودێ
چیرۆکێن سه‌نته‌رێ کۆماته
دو سال و نیڤه سه‌نته‌رێ کۆماته ده‌ستپێکریه کو ئاخ و به‌را ژ سه‌ر که‌لها هه‌رفتیا دیرووکا شۆرشێ ڤه‌دده‌ت و رۆژانه ب ده‌هان دوڕ و گه‌وهه‌رێن ره‌ونه‌قدار ژبن وان ئاخ و به‌ران ده‌رتێخیت.
خانما قومری عبدالله عیسا، خانما شه‌هیدێ کوردستانێ سمایل ئۆسمان حاجی (سمایل پشۆ)یه. ئه‌و ل سالا 1952 ل گوندێ زێوکا ده‌ڤه‌را زاخۆ هاتیه دنیایێ. زه‌لامێ وێ شه‌هید سمایل پشۆ ل سالا 1951 ل گوندێ گوندک و جه‌لالا، ل ده‌ڤه‌را زاخۆ، هاتیه دنیایێ.
خانما قومری دگه‌ل زه‌لامێ خوه شه‌هید سمایل پشۆی ل سالا 1976 دبنه ئه‌ندامێن رێکخستنا نهێنیا پارتییا دەمۆکراتا کوردستانێ، دگه‌ل رێکخراوا ئادار، کو پاشی رێکخراوا ناڤبری دبیته چار رێکخراو و ئه‌و رێکخراوا پێشکه‌فتن چێدکه‌ن و شه‌هید خدر مه‌حمود هرۆری دبیته به‌رپرسێ رێکخراوا وان.
قومری خان دگه‌ل زه‌لامێ خوه و هه‌ڤالێن خوه یێن دی، ژ زاخۆ هه‌تا به‌غدایێ چالاکیێن شۆرشگێری ل دژی حکومه‌تا داگیرکه‌را ئیراقێ ئه‌نجام دده‌ن. وی ده‌می ژی زه‌لامێ وێ نانپێژیه‌ک ل زاخۆ هه‌بوو. ل سالا 1977 شه‌هید سمایل ل ناڤ بازارێ زاخۆ، ل سه‌ر کارێن وانێن کرێت ل دژی خه‌لکێ کوردستانێ، لێدانه‌کا باش ل جێگرێ رێڤه‌به‌رێ ئه‌منا زاخۆ دده‌ت و پاشی ئه‌و ب شێوه‌یه‌کی سه‌رسورمان ژ ده‌ستێن وان رزگار دبیت. پشتی هینگێ ژ به‌ر دژایه‌تیا ویا به‌رده‌وام ل هەمبەر داگیرکه‌رێن کوردستانێ، ئه‌منا به‌عسیا ل زاخۆ نانپێژیا شه‌هید سمایلی دپه‌قینن و د ئه‌نجامدا هه‌ڤالێ وی عبدالرحمن خه‌مۆ بریندار دبیت.
ل سالا 1979 شه‌هید سمایل په‌یوه‌ندیێ ب شۆرەشا گولانێ دکه‌ت و دبیته پێشمه‌رگه. پاشی قومری ژی دگه‌هیته زه‌لامێ خوه ل ناڤ شۆرەشێ. ل سالا 1980 رێکخستنا وانا نهێنی ئاشکرا دبیت و ل رۆژا 25/2/1981 به‌عسیێن داگیرکه‌ر خدر مه‌حمود هرۆری و دگه‌ل 8 هه‌ڤالێن وی: تاهر تاهر هرۆری، سه‌عید سه‌عید هرۆری، عبدالله ئه‌حمه‌د هرۆری، ئه‌مین ره‌شۆ سلێڤانه‌یی، هادی سلێمان هرۆری، وه‌یسی حه‌سه‌ن هرۆری، سالح گێنده‌ل سندی و عادل تاها هرۆری ل زیندانا مۆسلێ سێداره‌دده‌ن.
ئێدی شه‌هید سمایل پشۆ و هه‌ڤالێن خوه، ژ بلی چالاکیێن له‌شکه‌ریێن به‌رده‌وام، ل دژی بنگه‌هـ و ره‌بیه‌یێن دوژمنی، هه‌روه‌سا ئه‌و خه‌وێ ل دوژمنی حه‌رام دکه‌ن ل ناڤ باژێرێ زاخۆ. چونکی مه‌هێ وان 4-5 جاران دربێن کوژه‌ک دداوه‌شاندنه بنگه‌هێن دوژمنی ل ناڤ باژێرێ زاخۆ.
ل رۆژا 28/12/1981 پێشمه‌رگه هێرشی سه‌ر بنگه‌هێن دوژمنی دکه‌ن ل چیایێ گابنێرکی ل ده‌ڤه‌را کانیماسێ. ل وێ هێرشێ شێلکه‌کا گوللێن دوژمنی ب زکێ سمایل پشۆی دکه‌ڤیت و رووڤیکێن وی ل چه‌ند جها کونکون دکه‌ن.
پشتی نووژدارێ شۆرەشێ د. رزگار، کو ئه‌و بخوه ڤێته‌نه‌ر بوو، ب هاریکاریا د. که‌مال به‌رواری و پێشمه‌رگێ په‌رستار خالد هیرۆ، دگه‌هنه سه‌ر ته‌رمێ سمایل پشۆی، ل گوندێ بێشیلێ، ل مالا جه‌میلا بێشیلی. ئه‌و دبینن کو چ رێک نینن وی ژ مرنێ رزگارکه‌ن ژ بلی عه‌مه‌لی کرنێ. لێ نه وان خه‌سته‌خانه، نه ئاموورێن پیدڤی و نه ژی ده‌رمان و په‌نجا پێدڤی هه‌نه. لێ ئه‌و د ژوورا خانیێ ئاخێ ڤه، ل مالا جه‌میلایێ، ل پشتا سۆپا دارا، تنێ جهێ برینێ په‌نج دکه‌ن و ده‌ست ب ڤه‌کرنا زکێ وی دکه‌ن و ئه‌و رووڤیکێن ویێن کونکون بووین دبرن و جاره‌کا دی رووڤیکا پێکڤه گرێدده‌ن و د دوورین.
ئه‌ڤ عه‌مه‌لیه نێزیکی 7 سعه‌تا ڤه‌دکێشیت و دبه‌ر عه‌مه‌لیاتێ را به‌رده‌وام سمایل سوحبه‌تێ لگه‌ل نووژداران دکه‌ت.
پشتی چاڤدێریا دوو مه‌هان ئه‌و رادبیته‌ڤه و ساخ دبیت و پاشی ب پێن خوه، دگه‌ل مه‌فره‌زه‌یه‌کا پێشمه‌رگه‌ی دچیته سوریێ و ل شامێ چاره‌سه‌ریا خوه یا دروست دکه‌ت. لێ ده‌ما نووژدارێن وی چیرۆکا عه‌مه‌لیاتا وی یا مالا جه‌میلایێ دبهیزن کو ب ده‌ستێن دختوره‌کێ ڤێته‌رنه‌ری و بێ په‌نج و ئاموور و ده‌رمان و خه‌سته هاتیه کرن، ئه‌و گه‌له‌ک حێبه‌تی دمینن و باوه‌رناکه‌ن.
ل هاڤینا سالا 1984 حاجیێ برایێ سمایلی، ل به‌رسینگرتنا هێرشا دوژمنی بۆ سه‌ر هه‌ر دو ده‌ڤه‌رێن زاخۆ و دهۆکێ تێته شه‌هیدکرن.
مخابن سمایل ژی ل رۆژا 17/7/1985 ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ، گوللا ده‌مانجێ ژ ده‌ستێ زارۆکه‌کی ده‌ردکه‌ڤیت و ب پێ وی دکه‌ڤیت و شه‌هید دبیت.
خانما قومری دگه‌ل 5 زارۆکێن خوه، ل گوندێ باجلێ نه ل ناڤ شۆرەشێ. گه‌له‌ک خه‌لک دبێژنه وێ: تیێ ته شه‌هید بوو و زه‌لامێ ته ژی شه‌هید بوو. تۆ نه‌شێی ڤان 5 زارۆکان د ڤان چیا را خودان بکه‌ی. وان ببه و هه‌ره زاخۆ، به‌لکی بشێی وان خودان بکه‌ی. لێ ئه‌و دبێژیت: پشتی دو شێره شه‌هیدان ئه‌ز ناچم و سه‌رێ خوه ل به‌ر دوژمنی بچه‌مینم. دێ زارۆکێن خوه ب گیایێ چیا خودان که‌م و ته‌سلیم بوونێ قه‌بوول ناکه‌م.
پشتی شه‌هیدبوونا زه‌لامێ وێ، شۆرەش 300 دیناران وه‌ک هاریکاری دده‌ته قومریێ بۆ ده‌بارا زارۆکێن وێ. ئه‌و رادبیت ب 200 دیناران ژ وان هه‌سپه‌کی دکریت و ب شه‌ڤێ ل هه‌سپێ خوه سوار دبیت و ب قه‌چاغی و د سه‌ر بۆسه‌یێن دوژمنی را، دچیته کۆمه‌لگه‌ها بێرسڤێ یا ل بن کونترۆلا دوژمنی. ل وێرێ ب وان 100 دینارێن ماین هنده‌ک تشتا دکریت و تێته گوندێ باجلێ، ل وێرێ دمالا خوه دا دکانکه‌کا بچووک ڤه‌دکه‌ت و وان تشتان تێدا دفرۆشیت، ژ بۆ ده‌بارا زارۆکێن خوه. جار ژی هنده‌ک تشتان ددانیته سه‌ر پشتا هه‌سپی و کورێ خوه یێ 12 سالی لێ سوار دکه‌ت و دبێژیتێ؛ ڤان تشتا ببه فلان گوندی ده‌ف فلان که‌سی. بێژێ ده‌یکا منا گۆتی بلا ڤان تشتا بۆ مه ل گوندی بفرۆشن.
هۆسا ئه‌ڤ شێره‌ژنه ب شه‌ڤ، کلاشینکۆفا خوه د ستۆیێ خوه ددانیت و ب سواریا هه‌سپێ خوه، د سه‌ر بۆسه‌یێن دوژمنی را، خوه دگه‌هینیته ناڤ کۆمه‌لگه‌هـ و باژێرۆکان و تشتێن دکانێ دکریت و ب رۆژ ژی ل ده‌ڤه‌رێن رزگارکری، بهاریکاریا کورێ خوه یێ 12 سالی وان دفرۆشیت و ب سه‌ره‌کێ بلند زارۆکێن خوه خودان دکه‌ت.
ل ئه‌نفالێن ره‌ش، قومری و زارۆکێن خوه رزگارنابن و دکه‌ڤنه ده‌ستێ دوژمنی و وان دبه‌نه به‌حرکێ.
هه‌ر ل ئه‌نفالێن ره‌ش تیێ وێ حسنی پشۆ و هه‌رسێ برایێن وێ: حاجی، خه‌لیل و ئه‌مین ژی تێنه شه‌هیدکرن.
پاشی ل سالا 1993 تیێ وێ یێ دی ژی تێته شه‌هیدکرن.
راسته ئێدی پشتی سه‌رهلدانا سالا 1991 کوردستان ئازاد بوو، لێ مخابن بارێ گرانێ قومریێ هه‌رێ ل پشتا وێ بوو. چونکی هه‌ر 7 زه‌لامێن مالا وێ و مالا بابێ وێ شه‌هید بوون و هه‌ر دو مالبات مانه بێ زه‌لام. ئیدی ئه‌و بوو سه‌میانا هه‌ر 5 زارۆکێن خوه، زارۆکێن هه‌ر سێ تیێن خوه و سەمیانا زارۆکێن هه‌ر سێ برایێن خوه ژی. هه‌تا کو وێ ئێک ئێکه ژن بۆ ئیناین و کرینه مال و هه‌ر ئێک که‌فتیه سه‌ر رێکا ژیانا خوه.
قومری خان نوکه دگه‌ل زارۆکێن خوه ل زاخۆ دژیت.
وه‌رن دا پێکڤه لگه‌ل سه‌نته‌رێ کۆماته ڤان دور و گه‌وهه‌رێن بهاگران ژ بن ئاخ و تۆزا ژبیرکرنێ رزگار بکه‌ین و بپارێزین.
