سیاسەتا ب دەرەو سەرناکەڤە
د هه‌موو قادان دا، ده‌ما یه‌ک ده‌ره‌وه‌کێ دکه و ئه‌و ده‌ره‌و بێ به‌رسڤ بمینه راستی وندا دبه و ده‌ره‌و جهێ راستیێ دگره. ممکنه رۆژه‌کی ئه‌و ده‌ره‌و ئاشکه‌ره ببه، لێ هینگێ چو بهایێ راستییێ ژی نامینه.
سیاسه‌تا کو پەکەکە برێڤه دبه ل سه‌ر ده‌ره‌و و زانیاریێن شاش هاتیه ئاڤاکرن. ئه‌ڤ سیاسەت ژ ئالیێ ناوه‌نده‌کا تایبه‌ت ڤه دهێتە برێڤه‌برن کارێ وێ ناوەندێ چێکرنا نووچەیێن دەرەو و بەلاڤکرنا زانیاریێن شاشن. د ڤێ ناوه‌ندێ دا داگیرکه‌ر سه‌رده‌ستن و ب فه‌رمانا داگیرکەران ئەو ناوەند سیناریۆیێن ده‌ره‌و تێخن د رۆژه‌ڤێ دا و رایا گشتی ب وان نووچەیێن شاش مژوول دکن. مخابن چو ئالی و رێخستن بەرسڤا وان دەرەو و نووچەیێن شاش نادن، ژ بەر هندێ ئێدی به‌رسڤا ڤان ده‌ره‌وان بوویه پێوستیه‌ک کو دڤێت رۆژانە بەرسڤا وان دەرەوێن ناوەندێن پەکەکە بەلاڤ دکە بهێتە دان و راستی ژ رایا گشتی را بهێتە دیار کرن. پەکەکە نها گەفا هه‌ری مه‌زنه ل سەر ده‌ستکه‌فتیێن کوردستانێ.
ئیرۆ پەکەکە هه‌موو هه‌ولدانێن خوه دکە کو، ل باشوورێ کوردستانێ هیڤیێن گه‌لێ کورد تێکبەبە و دەستکەفتیێن هەنە ژناڤببە. ژ بۆنا بجهئانینا ڤێ ئارمانجا خوە ژی، پەکەکە پلانێن دژمنێن کوردستانێ، پلانێن ئالیێن کو ژ ده‌وله‌تبوونا کوردستانێ دترسن بجهدئینە. مەدیایا پەکەکێ و دەردورا وێ ل سەر ڤی بنگەهی هاتیە ئاڤاکرکن و بەردەوامیێ ب بجهیانینا پلان و پیلانێن داگیرکەران ددە.
پرانیا جاران دهێتە گۆتن کو دڤێ به‌رسڤا ده‌ره‌وێن پەکەکێ بهێنه دایین، دا کو راستی بهێتە ئاشکەرا کرن. ل باشوورێ کوردستانێ، پەکەکە ب هه‌موو ئاوایی ل گۆرا پلانێن ئیران و ترکیێ ته‌ڤدگه‌ره و د ڤێ چارچۆڤەیێ دا شه‌رێ پەدەکێ دکه، مخابن هنده‌ک ئالیێن سیاسی ل باشوور ژ بۆ ناکۆکیێن هه‌یی پەکەکێ ل دژی هه‌ڤ ب کارتینن. لێ د بنگه‌هێ خوه دا پەکەکە مفای ژ ڤان ئالیان دبینه و شه‌رێ ئالیێن ده‌وله‌تخواز دکه. هەر جارا پەکەکە دەرەو و زانیارێن شاش ل سەر پەدەکێ و باشوورێ کوردستانێ دەوشینە،گەلەک پێوست و گرنگە کو، پەدەکە هه‌ر جار به‌رسڤا ده‌ره‌وێن پەکەکە بده و راستیێ ژ رایا گشتی را بەرچاڤ بکە.
بەلکی هندەک بێژن: ما چو کارێ پەدەکێ نینە هه‌ما به‌رسڤا ده‌ره‌وێن پەکەکێ بده؟ لێ د هه‌مان ده‌می دا پێوسته راستیا هه‌یی ژ گه‌لێ کوردستانێ را بێ دیارکرن. پەدەکێ ژی ئەڤ ئیمکان و دەرفەت هەنە و دڤێ بکە.
ل ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ژی، داخوویانیێن به‌رپرسێن پەیەدێ د ده‌ربارێ ئه‌نەکەسێ و تایبه‌تی ژی پەدەکێ دا، گه‌له‌کی بالکێشن. لێ مخابن پرانیا جاران ئه‌نەکەسە و پەدەکە ژی ل هەمبەر وان داخویانیان بێ ده‌نگ دمینن.
داکو ئەڤ مەسەلە پتر بهێتە زەلال کرن، ئەم دێ به‌حسا داخوویانیه‌کا هه‌ڤسه‌رۆکا ته‌ڤ-ده‌مێ، رووکه‌ن ئه‌حمه‌د، بکن. رووکەن ئه‌مه‌د د هه‌ڤپه‌یڤینه‌کا خوه دا دگەل ئاژانسا نووچەیێن فورات دا به‌هحسا ره‌وشا رۆژاڤایێ کوردستانێ (ل گۆرا وان باکورێ سوریێ) دکه و دبێژه: “رێخستنێن مینا ئه‌نەکەسە و پەدەکێ تشته‌کی وان نه‌مایه کو بده‌نە جڤاکێ. ئه‌نەکەسە خوەدانا وێ هێزێ نینه کو باندۆرێ ل سەر رۆژاڤا و باکور-رۆژهلاتێ سووریه‌یێ بکه، هێزا وێ یا برێخستنکرنا جڤاکێ نینه. ل گۆری داخوازێن دژمنێ گه‌لێ کورد ته‌ڤدگه‌ره و ب ڤی ره‌نگی ل ناڤا گه‌ل پرۆپاگاندایێ دکه. ژ بۆ جڤاکێ بێباندۆر و بێئیراده بکه پرۆپاگاندایێ دکه. ب دیتنا مه ئەو ژ ده‌رڤه تێ برێڤه‌برن. ژ به‌ر کو بنگه‌هه‌کا ئه‌نەکەسێ نینه کو کاربه ڤێ سیاسه‌تێ ب ته‌نا سه‌رێ خوه بکه.”
د ئاستا هه‌ری بلند دا هه‌ڤکاریێ ب ده‌وله‌تا ترک را دکن. دڤێ گه‌لێ مه ب ڤێ زانبه. ئه‌گه‌ر گه‌لێ مه ب راستیا پەدەکێ و ئه‌نکەسێ زانبه، وێ پرۆپاگاندا وان ژی بێباندۆر به. ئەنەکەسە ژ بۆ عه‌فرینێ دبێژه “عه‌فرین نها بوهەشتە”، لێ ل عه‌فرینێ رۆژانه ده‌ست دهاڤێژن ژنان، ژن تێنه ره‌ڤاندن. زارۆک ل دبستانان ب فیشه‌کێن چه‌ته‌یان تێن کوشتن. ئالا ده‌وله‌تا ترک ل دبستانێن عه‌فرینێ هاتیه دالقاندن، ل عه‌فرینێ دار تێنه برین. کو ده‌را ڤێ بوهەشته؟ ئه‌نەکەسە پرۆپاگاندا چ دکه؟ بنگه‌هه‌ک نینه کو ئه‌ڤ پرۆپاگاندا ئه‌نەکەسێ ب سه‌ر بکه‌ڤه، جڤاک ئێدی ژێ باوه‌ر ناکه. ژ به‌ر کو ئه‌نەکەسەێ پەدەکێ ژ بۆ جڤاکێ تشته‌ک نه‌کرنه. ئه‌گه‌ر جڤاکا مه خوه ب خورتی ب رێخستن بکه وێ پرۆپاگاندایێن ئه‌نەکەسێ و پەدەکێ ژی پووچ ببن.”
گه‌لۆ ما به‌رسڤا ڤان ده‌ره‌وان نه پێوستیه‌که. ئیرۆ د ڤێ ره‌وشا کو پەیەدە ل هەمبه‌ر ئه‌نەکەسێ و پەدەکێ مێتودێن ته‌رۆرستی بکارتینه و چو مافێ ژیانێ ژ بۆ وان ناسناکه و هه‌روه‌ها هه‌موو نرخێن مرۆڤاتیێ بنپێ دکه و شه‌رێ ئه‌نەکەسێ دکه دا، بلا ره‌فه‌راندومه‌ک بێ کرن دێ گه‌لێ کورد ل رۆژاڤایێ کوردستانێ پتر ژ ۷۰% پشتگریا خوه ژ بۆ بارزانیه‌تێ بده دیارکرن. ئه‌ڤ رێباز چو جارا د ناڤا کوردێن رۆژاڤایێ کوردستانێ دا، نه پەکەکە و نه ژی ماموستایێن وان نکارن وێ رێبازێ د ناڤ گەلێ رۆژاڤایێ کوردستانێ دا تێکببن. ژ بەر ڤێ یه‌کێ پێدڤیە به‌رسڤا زانیاریێن شاش یێن پەکەکە بەلاڤ دکە بهێتە دایین.
هه‌ڤسه‌رۆکا ته‌ڤ-ده‌مێ ب خوه باش دزانه تشتا کو دبێژه نه راسته ژ به‌ر کو ئه‌و ب خوه ژی ژ گۆتنێن خوه نه باوه‌ره.
ژ ئالیه‌ک دن ڤه، هه‌ڤسه‌رۆکا ته‌ڤ-ده‌مێ به‌حسا کۆنگره‌یا نه‌ته‌وی دکه. راستی ئه‌گه‌ر د ئەدەبیاتا سیاسی دا شەرم و فه‌دی کرن هه‌به، پێدڤیە پەکەکە و هه‌موو دووڤکێن وێ شه‌رمێ ژ خوه بکن و چو جارا به‌حسا کۆنگره‌یێ نه‌ته‌وی نه‌کن. به‌رێ خوه بدنێ ل گۆر رووکه‌ن ئه‌حمه‌د، ژ بۆ تێکبرنا سیاسه‌تا نه‌ته‌وی کۆنگره‌یه‌ک نه‌ته‌وی پێویسته.
رووکه‌ن ئه‌حمه‌د ژ بۆ کۆنگره‌یا نه‌ته‌وی دبێژه: “ب تایبه‌تی وه‌کی ته‌ڤ-ده‌مێ پێویستیا مه ل رۆژاڤا ب ئاڤاکرنا کۆنگره‌یا نه‌ته‌وه‌یی هه‌یه. کۆنگره‌یا نه‌ته‌وه‌یی دێ نه ب ته‌نێ گه‌لێ کورد بپارێزه، د هه‌مان ده‌مێ دا دێ ببه چاڤکانیا سوودوه‌رگرتنێ ژ بۆ ڕۆژهلاتا ناڤین. دێ یه‌کیتیا عه‌ره‌بان، سوریانیان، چه‌رکه‌زان، ترکمه‌نان و هه‌موو گه‌لان چێبکه. ب ڤێ کۆنگره‌یێ را ئه‌م دێ کۆنسه‌پتا ل سه‌ر رۆژهلاتا ناڤین تێک ببن. ب ڤی ره‌نگی ئه‌م دێ داویێ ل هه‌ڤکاریا پەدەکە-ده‌وله‌تا ترک بینن.”
پەکەکە، وه‌ک کو ئەبدولا ئۆجەلان دبێژه، ئه‌و رێ نادن ده‌وله‌ته‌ک کوردی بێ ئاڤاکرن و دێ کوردان هه‌موویان بێخن د خزمه‌تا ده‌وله‌تا ترک دا. ئه‌ڤ ئارمانجا پەکەکێ ئۆجەلانی ب خوه گه‌له‌ک جاران ڤه‌کری گۆتیه. ڤێجا یێن وه‌ک رووکه‌ن ئه‌حمه‌د، ب ته‌نێ زرنا ئۆجەلان لێ ددن.
2022.04.09
نێرین/شرۆڤه
