داگیرکرنا باشوور و لۆزانێن نوو

نووری چه‌لیک

ئه‌ڤ چه‌ند ڕۆژن ده‌وله‌تا ترک دیسا په‌که‌کێ دکه‌ حێجه‌ت و ئێریشی خاکا باشوورێ کوردستانێ دکه‌ و گاڤ ب گاڤ نێزیکی باژاران و ب تایبه‌تی نێزیکی باژارێ دهۆکێ دبه‌. ژ به‌ر په‌که‌که‌ وه‌ک ڕێخستنه‌ک ته‌رۆریست هاتیه‌ په‌ژراندن، ده‌وله‌تا ترک مافێ خوه‌ یێ حقووقا ناڤنه‌ته‌وی ب کار تینه‌ و ژ به‌ر ڤێ یه‌کێ ژی چو که‌س ده‌نگێ خوه‌ ل دژی داگیرکه‌ریا ترکیێ بلند ناکه‌. هه‌بوونا په‌که‌کێ ل باشوور و ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ماف، مه‌فه‌ر و فرسه‌تێ دده‌ ده‌وله‌تا ترک کو ئێریشی باشوور و ڕۆژاڤا بکه‌، ده‌ڤه‌ران داگیر بکه‌، تێ دا ئاسێ بمینه‌ و هه‌تتا ژ وان ده‌ران ده‌رنه‌که‌ڤه‌. ئارمانجا “میساکی میڵی” و به‌رفره‌هکرنا خاکا ئۆسمانی یه‌، ژ خوه‌ هه‌م ئارمانجا ده‌وله‌تا ترکه‌، هه‌م ژی ئارمانجا په‌که‌کێ ب خوه‌ یه‌.

وه‌ک تێ زانین، حوکمێ په‌یمانا لۆزانێ د ۲۰۲۳ئێ دا خه‌لاس دبه‌. حوکمێن کو کوردستان ۱۰۰ سالن پارچه‌ کربوون ژ هۆلێ ڕادبن. پشتی ڕابوونا حوکمێن په‌یمانا لۆزانێ، وێ د ڕۆژهلاتا ناڤین دا و ب تایبه‌ت ژی ل سه‌ر خاکا کوردستانێ په‌یمان و حوکمێن نوو بێن سازکرن و هه‌ول تێ دان کو ڕۆژهلاتا ناڤین ب نه‌خشه‌یه‌ک نوو بێ خه‌ملاندن کو کوردستان ژی د ناڤ وێ نه‌خشه‌یێ دا هه‌به‌. هه‌لبه‌ت ئه‌ڤ یه‌ک گرێدایی یه‌کێتییا کوردان و گرێدایی داخوازێن کوردا یه‌. هه‌گه‌ر کورد هشمه‌ند بن و به‌رژه‌وه‌ندییێن خوه‌ یێن پارتیتییێ نه‌کن ئاسته‌نگ، هه‌گه‌ر ل سه‌ر هنده‌ک خالێن بنگه‌هین تفاقا خوه‌ چێکن و د داخوازێن خوه‌ دا زه‌لال بن، وێ ب ئالیکارییا هێزێن هه‌ڤپه‌یمان و ده‌وله‌تێن وه‌ک ئه‌مه‌ریکا و فرانسایێ کاربن تشته‌کی بده‌ستخن. لێ هه‌گه‌ر دیسا به‌رژه‌وه‌ندییێن خوه‌ یێن پارتیتییێ ل پێشییا به‌رژه‌وه‌ندییێن کوردستانێ بکن ئاسته‌نگ، وێ ده‌وله‌تێن مه‌زن ژی ل گۆر وێ یه‌کێ هه‌سابێ خوه‌ بکن، وێ هێڤییێن خوه‌ ژ کوردان و کوردستانێ قوت بکن و بدن دووڤ به‌رژه‌وه‌ندییێن خوه‌.

سه‌ده‌مه‌ک ژ سه‌ده‌مێن هه‌ری مه‌زن ئا ئێریشێن ده‌وله‌تا ترک ئه‌ڤ یه‌که‌، ئه‌ڤ ترسه‌ یه‌. ئانگۆ، ترسا ڕابوونا حوکمێن په‌یمانا لۆزانێ و ۲۰۲۳ یه‌. ده‌وله‌تا ترک و حکومه‌تا وێ ژ زوو دا حه‌سابێ خوه‌ و ئاماده‌کارییێن خوه‌ ژ بۆ ۲۰۲۳ئێ دکه‌. نه‌ ته‌نێ ئه‌و، په‌که‌که‌ ژی ژ ڕۆژا ڕۆژ دا ژ بۆ ۲۰۲۳ئێ ل باشوور و ڕۆژاڤا هاتیه‌ بجی کرن و خزمه‌تا هه‌مان ئارمانج و ترسێ دکه‌. سه‌ده‌ما کو په‌که‌که‌ پارادیگمایا ئه‌نتی “نه‌ته‌و-ده‌وله‌تبوونێ”، ئه‌م “کورد ده‌وله‌تێ ناخوازن”، “براتی و هه‌ڤژیانا گه‌لان و ده‌مۆکراتیک جومهوورییه‌ت” دا پێش ۲۰۲۳ و ڕابوونا حوکمێن په‌یمانا لۆزانێ یه‌. د ڤر ده‌ په‌که‌که‌ و ده‌وله‌ت ژ بۆ یه‌ک ئارمانجێ تێدکۆشن و ئه‌و ژی ئه‌ڤه‌ کو کورد نکاربن پشتی ۲۰۲۳ئێ ببن خوه‌دییێ ستاتویه‌ک نه‌ته‌وی. سه‌ده‌ما کو په‌که‌که‌ ناهێله‌ په‌یه‌ده‌ و ئه‌نه‌که‌سه‌ ل هه‌ڤ بێن و تفاقه‌ک نه‌ته‌وی چێکن ژی دیسا ئه‌ڤه‌ یه‌که‌یه‌.

بێگومان، ده‌وله‌تێن وه‌ک ئه‌مه‌ریکا و فرانسا ژی حه‌سابێن پشتی ۲۰۲۳ئێ دکن و دخوازن ڕۆژهلاتا ناڤین ل گۆر به‌رژه‌وه‌ندییێن خوه‌ بنه‌خشینن. ژ به‌ر کو د ڕۆژهلاتا ناڤین دا ته‌نێ کوردان نێزیکی خوه‌ و وه‌ک دۆستێن خوه‌ دبینن، حه‌سابێ خوه‌ ل سه‌ر وان دکن و دخوازن وان نێزیکی هه‌ڤ بکن، تفاقه‌کێ د ناڤبه‌را وان دا چێکن. سه‌ده‌ما کو ماکرۆن سه‌رۆکێ کوردستانێ نێچیرڤان بارزانی ڤه‌خوه‌ند پاریسێ ژی ئه‌ڤ یه‌که‌. ئه‌مه‌ریکا و فرانسا دخوازن ب ناڤگینی و قاسدییا نێچیرڤان بارزانی تفاقا په‌یه‌دێ و ئه‌نه‌که‌سێ چێکن دا کو کاربن پشتی ۲۰۲۳ئێ ستاتویه‌کێ ژ کوردان ڕا دامه‌زرینن و هه‌تتا باشوور و ڕۆژاڤا بکن یه‌ک. هه‌لبه‌ت ده‌وله‌تا ترک ڤێ یه‌کێ دبینه‌ و دزانه‌. ژ به‌ر ڤێ، پشتی چوونا نێچیرڤان بارزانی گرانییا خوه‌ زێده‌تر دا ئێریشێن سه‌ر باشوور دا کو به‌ری تێکچوونا په‌یمانا لۆزانێ به‌شه‌ک ژ خاکا باشوور و ڕۆژاڤا داگیر بکه‌ و خه‌ونا خوه‌ یا میساکی میڵی پێک بینه‌. ده‌وله‌تا ترک ب سه‌ر دکه‌ڤه‌ یان ناکه‌ڤه‌ تشته‌کی دنه‌. لێ وێ خاکا کو داگیر کریه‌ ل دژی ئه‌مه‌ریکا و فرانسایێ ژ خوه‌ ڕا وه‌ک “کارته‌ک فشارێ” ب کار بینه‌ و هه‌ول بده‌ ژ وان ڕا ببه‌ شریک.

گه‌له‌ک ژ مه‌ حکومه‌تا باشوور ڕه‌خنه‌ دکن و دبێژن “چما ده‌نگێ خوه‌ ل دژی ده‌وله‌تا ترک ناکن”. بێگومان، هه‌چیێ نه‌ ل شه‌ره‌ شێره‌ و که‌س ب خوێیا گرارا که‌سی نزانه‌. هه‌ر چقاسی حکومه‌تا باشوور د بریارێن ناڤخوه‌یی دا سه‌ربخوه‌ به‌ ژی، د سیاسه‌تا ده‌رڤه‌ دا گرێدایی حکومه‌تا به‌غدایێ یه‌ و مافێ وێ یێ بریاردایینا سیاسه‌تا ده‌رڤه‌ نینه‌. د بریارێن ناڤخوه‌یی دا ئازاده‌، لێ د بریارێن ده‌رڤه‌یی دا هێسیرێ به‌غدایێ یه‌. ئه‌ڤ یه‌ک حکومه‌تا کوردستانێ که‌ر و لال و کۆر دکه‌ و ده‌ست و لنگێن وێ گرێ دده‌. ل دژده‌رکه‌تنا ئێریشێن ده‌وله‌تا ترک مافێ به‌غدایێ یه‌ و به‌غدا ژی ل گۆر یاسایێن ناڤنه‌ته‌وی ڤی مافی ژ ده‌وله‌تا ترک ڕا ڕه‌وا دبینه‌.

ب کورت و کورمانجی؛ ده‌وله‌تا ترک و پەکەەک شه‌ره‌کی ب شێور و مشێور دکن. ئێریشێن ده‌وله‌تا ترک و داگیرکرنا به‌شه‌ک ژ خاکا باشوور و رۆژاڤا، پارچه‌یه‌ک ژ حه‌سابێ ۲۰۲۳ێ یە، تێکچوونا په‌یمانا لۆزانێ و خه‌ونا به‌رفره‌هکرنا میساقی میڵی یه‌. هه‌گه‌ر ئەمه‌ریکا و فرانسا رێ ل به‌ر ده‌ک و دۆلابێن پەکەکێ نه‌گرن و پەیەدێ و ئه‌نەکەسێ ل هه‌ڤ نه‌ینن، نه‌ ل رۆژاڤا ستاتویه‌ک نه‌ته‌وی چێدبه‌، نه‌ باشوور و رۆژاڤا دبن یه‌ک، و نه‌ ژی د نه‌خشه‌یا پشتی ۲۰۲۳ێ دا جهێ خوه‌ دگرن. تفاق و یه‌کیتییا کوردان هه‌م ل خێرا کوردانه‌، هه‌م ل خێرا ده‌وله‌تێن رۆژاڤا یە. پارچه‌بوون و بێتفاقی وێ مرنا کوردان و داگیرکرنا کوردستانێ بدۆمینه‌ و وێ ببه‌ سه‌ده‌ما لۆزانێن نوو.