حكومەتا عيراقا فەدەرال د سالا 2014ێ دا، ل سەردەمێ سەرۆكوەزيرێ وى دەمى (نورى مالكى)، دەست ب پروسەيا سزادانا هاولاتيێن هەرێما كوردستانێ كر، حكومەتا عیراقێ ژ پێخەمەت ھندەك ئارمانجێن سیاسی مووچە و پاريێ ژيانا هاولاتيێن هەرێما كوردستانێ بری. ئێدى بێهيڤیبون ژبۆ هاولاتيێن هەرێما كوردستانێ پەيدابوو ژ بو مانا وان دگەل وەلاتێ عيراقێ.
هاتنا رێكخراوا تيرورستى يا دەولەتا ئيسلامى ل عيراق و شام (داعش) بو ناڤا خاكا عيراقێ ژبو تالانكرنا عيراقێ ب شێوەيەكێ گشتى گورزەكێ مەزن بوو و زيانێن مەزنێن مروڤايەتى ل دويڤ خو دا هێلان. هەروەسان هەرێما كوردستانێ ژى ژ قوربانيێن ئەڤى جەنگێ تيرورستى بێ بەهر نەبوو.
هەرێما كوردستانێ د ئەڤى جەنگێ مەزن دا د قوناغا مان و نەمانێ دا بوو، پاش سەركەفتنا پێشمەرگەيێن قەهرەمان د شەرێ رووبرووبونا تيرورستێن داعش و پشتى بەردەوامبونا سياسەتا نە دروستا عيراقێ ل هەمبەر هاولاتێن كوردستانێ و نە پێگيريا وان ب ياسا و سوزێن بێ كريار، ئێدى هاولاتيێن كوردستانێ بەرەڤ ئاراستەيەكێ ديروكى ڤە چون، بەرەڤ رەفەراندوما جودابونا هەرێما كوردستانێ ژ وەلاتێ عيراقێ ڤە چون. پشتى ئەنجامدانا رەفەراندوما جودابونێ ژ وەلاتێ عيراقێ ل 25 ێ ئیلونا سالا 2017 كو هاولاتيێن هەرێما كوردستانێ ب پرانیا دەنگێن بەلێ داخازا جودابونێ ژ عيراقێ كر، حكومەتا عيراقێ ژ سياسەتا خوە يا نەدروست بەرەڤ ئالاڤێن ترسناكتر و دژوارتر پەنابر، مينا گرتنا دەرگەهێن سنورى و ئابلوقەيێن ئابوورى و دائێخستنا هێلێن ئەسمانى كو، دخاستن گەلێ كورد بنبر بكەن. ئێدى پێشهاتێن رووبرووبونا هێزێن پێشمەرگەى ل ھەمبەر لەشكەرێ عيراقێ هاتە پێش.
پشتى خوفروشێن 16 ێ ئكتوبەرا سالا 2017 ب پيلانەكا بەرژەوەندي كار دگەل حكومەتا عيراقێ كەركوك ئێخستە دەستێ هێزێن لەشكرێ عيراقێ، پاشان حكومەتا هەرێما كوردستانێ ل چريا ئێكێ سالا 2017 بيروكەيا “زێدەتر خوين نەهێـتە رشتن” بريارا سركرنا ئەنجامێن ريفراندومێ دا.
ژ قوناغا رووبرووبوونا چەكى بەرەڤ قوناغا دان و ستاندنێ دناڤبەرا هەولێر و بەغدا هاتەپێش، تايبەتى ژى رولێ سەرۆكوەزيرێ هەرێما كوردستانێ يێ وى دەمى (نێچيرڤان بارزانى) كو د پێشڤەچونا پەيوەنديێن دناڤبەرا هەولێر و بەغدایێ دا شيا رولەكێ كاريگەر بگێريت و شيا گەلەك ئەوان ئالوزى و گرفتێن جودا جودا برێكا ديالوگ و دبلوماسيەتێ چارەسەربكەت. پشتی هەلبژارتنا سەروكێ نوى يێ هەرێما كوردستانێ (نێچيرڤان بارزانى) ل 25ێ گولانا سالا 2019 ئێكەمين سەرەدانا خو ژ بو بەغدايێ دەست پێكر، كو ئەڤ چەندە ئاماژەيەكە ژ بو نيازپاكيا كوردان د چارەسەركرنا پرسگرێكێن دناڤبەرا هەولێر و بەغدا يێن تانوكە هەلاوييستى مانە.
لەوران پێدڤيە ئەم رولێ دبلوماسيەتا (نێچيرڤان بارزانى) هەر دەم ل هزرا خوە بينين كو د قوناغێن سەخت و دژوارێن رووبروویێ هەرێما كوردستانێ بوين ئەو مينا زێرەڤانەكى بوويە د پاراستنا ئاخ و دەستكەفتيێن هەرێما كوردستانێ.
ئاشتى فەتحى بێسفكى
2019.09.05
