بهرپرسێ تهڤگهرا جوانێن کوردستانێ (باكورێ كوردستانێ) ڕۆگهر چاگهر، د ھەڤپەیڤینەكە خوە دە دگەل ڕۆژهڤاکورد دبێژه: پشتی ئیخانهتا کهرکووکێ د هلبژارتنێن عیراقێ و یا پارلامهنتۆیا کوردستانێ ده ملهتێ کورد ل باشوورێ کوردستانێ پرانی دهنگێ خوه دان پدکێ. ئهڤ نیشانه کو پرانیا ملهتێ باشوورێ کوردستانێ پدک وهک تهکۆشهرێ دهولهتبوونا کوردستانێ دبینه.
پرس: هلبژارتنێن پارلهمهنتۆیا کوردستان چێبوون. ئهنجامێن هلبژارتنا ئهشکهره بوون. ل گۆرا ئهنجاما هلبژارتنا هوون ڕهوشا سیاسی ل باشوورێ کوردستانێ چهوها دنرخینن؟
پرس: ل گۆرا وه گهرهک حکومهتهک چهوا بێ ئاڤاکرن؛ حکومهتهک بنگهھ بهرفرهھ ب لههڤکرنا ههموو ئالیان و کۆمپرۆمیس یان ژی حکومهتهک ل گۆر ئهنجامێن هلبژارتنان به؟
پرس: ل گۆرا دیتنا وه گهرهک بهرنامهیا حکومهتا نوو ده چ ئارمانجین سهرهکه و لهزتر ههبن ژ بۆ باشتركرنا ڕهوشا کوردستانێ.
بهرسڤ:
د هلبژارتنان ده مژارا یهکهم کو بالا من کشاند کێمبوونا بهشداریا هلبژارتنان بوو. ل گۆری کو هاته دییارکرن د هلبژارتنان ده ژ %۵۷ بهشداربوون ههیه. ئهڤ پرسگرێکهکه کو پێویسته حکومهتا نوو ل سهر وێ ب گرینگی هوور ببه. ژ بهر کو هێژمارا %۴۳ یێن کو بهشدار نهبوونه یهک ب یهک ژ هێژمارا دهنگێن ههموو پارتیان زێدهتره. ئهڤ ژی نیشانه کو ئارمانجا تێکۆشینا سیاسی نهگەهشتیه ملهت و ملهت خوه ل دهرڤهیی ڤێ سیاسهتێ دبینه. ل گۆری من چهند سهدهمێن ڤێ یهکێ ههنه. ئان ملهتێ باشوورێ کوردستانێ باوهریێ ب هلبژارتنان نائینه، یان ژی ب قاسی کو نهچن سهر سندۆقان بێهێڤی بوونه کو ئهڤ ژی خهتهریا ههری مهزنه ژ بۆ دهستکهفتیێن کوردستانێ. دبه هن سهدهمێن دن ههبن. لێ سهدهم چ دبه بلا ببه، دڤێ حکومهتا نوو چارهسهریهکێ ژ ڤێ پرسگرێکێ ڕه ببینه.
دڤێ حکومهتهک ل گۆری ڕاستیا کوردستانێ بێ ئاڤاکرن. ل کوردستانێ شهرێ دهولهتبوونێ بهردهوام دکه. ملهتێ کورد د ڕهفهراندوومێ ده ژ دنیایێ ڕه ئهشکهره کر کو دهولهتا کوردستانێ دخوازه. پشتی ڕهفهراندوومێ ب ئیخانهتێ کهرکووک ژ کوردستانێ هاته ڤهقهتاندن. پشتی ئیخانهتا کهرکووکێ د هلبژارتنێن عیراقێ و یا پارلامهنتۆیا کوردستانێ ده ملهتێ کورد ل باشوورێ کوردستانێ پرانی دهنگێ خوه دان پارتیا دەوموكراتا كوردستانێ( پدک)ێ. ئهڤ نیشانه کو پرانیا ملهتێ باشوورێ کوردستانێ پدک وهک تهکۆشهرا دهولهتبوونا کوردستانێ دبینه و دخوازه خورت ببه. لۆما دڤێ حومهتهکه ل گۆری ڤێ داخوازێ بێ ئاڤاکرن. گهر وێ د ئهنجامێ هلبژارتنان ده داخوازا ملهت پێک نهیه وێ دهمێ چما هلبژارتن چێ دبن؟
مژارهکه دن ژی ئهوه کو دڤێ چ ئالیێ کو حهتا نها ل ههمبهر دهولهتبوونا کوردستانێ ده کار کربن د حكومهتا نووه ده جھ نهگرن. ئان نا وێ باوهریا ملهت کێم ببه. یا ڕاست ژی ئهڤه. ل باشوورێ کوردستانێ ب سالانه ژ بۆ دهولهتبوونێ شهر و تێکۆشین بهردهوام دکه. ب ههزاران شههیدێن مه ههنه. گهر ئالیێن کو ل دژی کوردستانێ خهبتیبن د حکوماتێ ده جھ بگرن ئهڤ بێرێزی یه ل شههیدان، ل ههموو تێکۆشهرێن کوردستانێ و ل ملهتێ کورد کو د ڕهفهراندوومێ ده داخوازا دهولهتبوونێ کر. د ههمان دهمێ ده ئهڤ بێمانتقی یه ژی. هێزهکا کو ژ بۆ دهولهتبوونێ تێدکۆشه و ملهت وێ هلبژارتبه چما هێزهکا کو ل دژی دهولهتبوونێ کار کربه ب داخوازا خوه بگره حکومهتێ. ئهڤ نه دهمۆکراسی یه و نه مانتقی یه ژی. گهر دهمۆکراسی ئهڤ به، د ڕهوشا نها ده ئهڤ دهمۆکراسی بۆ مه نه پێویسته. تشتێ ژ بۆ مه پێویست ژ بۆ دهولهتبوونێ تێکۆشینهکه ب بریار و زهلاله کو ب بهشدارکرنا خاینان نههاتبه شێلیکرن.
ژ بۆ حکومهتا نوو ژی و ژ بۆ ههموو حکومهتان ژی دڤێ ئارمانجهکه سهرهکه ههبه و ئهو ژی دهولهتبوونا کوردستانێ یه. ههتا دهولهتبوونێ ههموو ئارمانجێن دن دڤێ د بن سیا ڤێ ئارمانجێ ده بن.
گاڤا پێشین کو بێ ئاڤێتن ئهڤه کو دڤێ دهزگههێن حکومهتێ بێن ئاڤاکرن و ئهڤ دهزگهھ نه د بن سیا پارتیان ده بن. ژ ڤان دهزگههان یهکی گرینگ دهزگهها لهشکهری یه. دڤێ هێزێن پێشمهرگه هێزێن ئارتێشا کوردستانێ بن نه هێزێن پارتیان بن. ئهڤ جودابوونا هێزێن پێشمهرگه ئاستهنگهکه گهلهک مهزنه ل پێشیا دهولهتبوونێ. لێ یهککرنا هێزێن پێشمهرگه تهنێ نه بهسه. د ههمان دهمێ ده دڤێ حکومهتا کوردستانێ نههێله کو ل سهر ئاخا کوردستانێ ژ خهینی هێزێن پێشمهرگه چ هێزهکه دن یا چهکداری ههبه.
گاڤهکه دن کو پێویسته ب لهز بێ ئاڤێتن، چالاککرنا دهزگههێن قانوونی و دادی بن. دڤێ کوردستان ب قانوونان ڤه بێ برێڤهبرن نه ب جڤینێن پارتیان و دڤێ ئهڤ قانوون ل سهر ههموو پارتی و کهسایهتیان بن. قانوونێن ههری گرینگ ژی کو پێویسته ئێدی ههبن ل سهر جهزاکرنا ئیخانهتا کوردستانێ بن.
گاڤهکه دن یا گرینگ ژی ئهڤه کو حکومهتا نوو د تێکۆشینێ ده ملهتێ کورد بکه کرده. ئهڤ تێکۆشین تێکۆشینا دهولهتبوونێ یه. یانی تێکۆشینا مایین و نهمانێ یه. لۆما نابه ئهڤ تێکۆشین وهکی تێکۆشینهکه سیاسی یا د ناڤا پارتیان ده خویا بکه و وهره بمینه. دڤێ ملهتێ کورد د ڤێ تێکۆشینێ ده ببه کرده کو ئهڤ تێکۆشین بگهێژه سهرکهفتنێ. ئهڤ ژی بارێ حکومهتێ یه.
ڕۆگهر چاگهر