د ڤان رۆژێن داویێ دا، ل ترکیێ، ژ بۆنا هلبژارتنا گشتی یا سه‌رۆککۆمار و مه‌جلیسا ترکان گه‌نگه‌شیه‌کا گه‌له‌ک خورت و گه‌رم و پرئالی هه‌یه. سیاسه‌تڤان و کوردپه‌روه‌رێن کورد ژی، بێگومان، د ناڤ ڤان گه‌نگه‌شیان دانه. لێ ده‌ما کو مرۆڤ ل هه‌لوه‌ستا سیاسه‌تڤان و کوردپه‌روه‌ران مێزه دکه، شرۆڤه دکه، گه‌له‌ک ئاشکه‌ره دبینه کو بێڤیزیۆنیەک هه‌یه، ئەو د ناڤ بازنەیێ سیاستڤان و پارتیێن سیاسی یێن ترکان دا ته‌ڤدگه‌رن.
ئه‌ڤ هه‌لوه‌ستا سیاسه‌تڤان و کوردپه‌روه‌ران، وان ژ ته‌ڤگه‌را نه‌ته‌وه‌یی یا کوردستانێ، ژ مژارا کورد-کوردستانێ دوور دخه. د چاره‌سه‌ریێ دا ته‌سلیمی سیاسه‌تا رۆژانه دبن. به‌رژه‌وه‌ندیا نه‌ته‌وه‌یا کورد و کوردستانێ تێک دبن. ب زاین یان ژی ب نەزانین ئەو دبن به‌شه‌ک ژ سیاسه‌تا ترکان. ئه‌ڤ هه‌لوه‌ستا وان ژی خزمه‌تا کورد و کوردستانێ ناکه. ژ ئالیەک دن ڤە ژی د ناڤ کوردان دا و ل کوردستانێ ئەو دبن سه‌ده‌ما پارچه‌بوونه‌کا بێ مەعنا. پێشنیارێن تێن کرن د به‌رژه‌وه‌ندیا نه‌ته‌وه‌یا کورد نابن.
ئه‌ز دخوازم کو ل سه‌ر ڤێ پرسگرێکا بنگه‌هیین و گرنگ راوه‌ستم.
سه‌رۆکانیا کۆلۆنیالیزمێ، فاشیزمێ، ئۆتۆریته‌ریزمێ د ده‌وله‌تا ترک دا فه‌لسه‌فه‌یا دامه‌زرێنەره…
ژ بۆنا کو ئه‌ڤ پرسگرێکا گرنگ باش زەلال ببه، دڤێ د ده‌ستپێکێ دا ئه‌م ده‌وله‌تا ترک ته‌عریف بکن.
ده‌وله‌تا ترک، ده‌وله‌ته‌کا کۆلۆنیالیست، فاشیست، ئۆتۆریته‌ره. سه‌ده‌ما ڤێ یه‌کێ ژی فه‌لسه‌فه‌یا دامه‌زرێنەر یا ده‌وله‌تا ترکه.
وه‌ک تێ زانین ده‌وله‌تا ترک، ل سه‌ر بنگه‌ها تێکچوونا ئیمپاراتۆریا ئۆسمانی ئاڤا بوو. ب ده‌ستێ که‌مالیستان و بیرۆکراتێن له‌شکه‌ری و سڤیل ئاڤا بوو. لۆما ژی ده‌وله‌ت نه‌بوو ده‌وله‌تا گه‌ل، ئەو بوو ده‌وله‌تا ئێلیته‌کێ/نخبەکێ. ئه‌و نخبەژی ژی، نخبەیا له‌شکه‌ری و سڤیل بوو. ده‌وله‌ت ل دژی ئیسلامیه‌تێ-گه‌لێ ترک و نه‌ته‌وه‌یا کورد ئاڤا بوو. ئاڤابوونا دەولەتێ ل دژی گه‌لێ ترک گه‌له‌ک ئاشکه‌ره ده‌وله‌ت کر ده‌وله‌ته‌کا فاشیست و ئۆتۆریته‌ر.
ئاڤابوونا دەولەتێ ل دژی نه‌ته‌وه‌یا کورد و گرووبێن دن یێن نه‌ته‌وه‌یی، ده‌وله‌ت کر ده‌وله‌ته‌کا کۆلۆنیالیست. لۆما ژی نه‌ته‌وه‌یا کورد وەک نەتەوە قه‌بوول نەکر. ژ بۆنا کو نه‌ته‌وه‌یا کورد ژ هۆلێ راکه گه‌له‌ک رێ و رێبازێن ستراته‌ژیک ل پێشیا خوە دانان. ترککرنا کوردان ستراته‌ژیا یه‌که‌م بوو. ژ بۆنا نه‌ته‌وه‌یا کورد بکن ترک و بحه‌لینن، زمانێ کوردی، چاندا کوردی، دیرۆکا کوردی، وه‌لاتێ کوردان، ئالا کوردستانێ و سترانێن کوردی قه‌ده‌خه کرن. ل هه‌مبه‌ری ته‌ڤگه‌را نه‌ته‌وه‌یی یا کورد ب ئاوایه‌کی ملیتاریست و له‌شکه‌ری راوه‌ستیان. سه‌رۆک و شه‌رڤانێن کوردستانێ، ره‌وشه‌نبیر و سیاسه‌تڤانێن کوردستانێ کوشتن. ل کوردستانێ قه‌تلیعام پێک ئانین. سیاسه‌تا جێنۆسیدا بەردەوام کر. ئه‌ڤ ستراته‌ژی و سیاسه‌ت ژ ئالیێ ده‌وله‌تا ترک ڤە د ڤێ قۆناخێ دا ژی تێ برێڤەبرن.
ده‌وله‌تێ ژ بۆنا مانا خوه ئیدیۆلۆژیه‌ک فه‌رمی ئاڤا کر، فکرێن ل دژی ئیدیۆلۆژیا فه‌رمی یا ده‌وله‌تێ و که‌مالیزمێ، وه‌ک تاوان و فکرێن نەرەوا هاتن قه‌بوول کرن. ژ ده‌رڤه‌یی که‌مالیستان، دەولەتێ ئیزن و رێ نه‌دا کو فکرێن دن خوه ب رێخستن بکن. به‌س ئێلیتا که‌مالیست خوه د پارتیا جەهەپێ دا خوه برێخستن کر. خوه‌دیێن فکرێن ژ ده‌رڤه‌یی که‌مالیزمێ هاتن حه‌پس کرن و هاتن کوشتن. فکرێن کوردی و کورده‌واری ب هه‌ر ئاوایی هاتن سزا کرن.
پشتی ڤان گرۆڤە و ته‌سپیتان گه‌له‌ک ڤه‌کری دکارم ببێژم کو ده‌له‌تا ترک، ده‌وله‌ته‌کا کۆلۆنیالیست، فاشیست و ئۆتۆریته‌ره. سه‌ده‌ما ڤێ یه‌کێ ژی فه‌لسه‌فه‌یا دامه‌زرێنەر یا ده‌وله‌تێ یه.
ده‌وله‌تا ترک نه‌یێ گوهه‌رتن، کۆلۆنیالیزم، فاشیزم، ئۆتۆریته‌ریزم ژ هۆلێ رانابه. ده‌مۆکراسی ژی ئاڤا نابه. پرسگرێکا کورد-کوردستانێ ژی چاره‌سه‌ر نابه
هەتا کو ده‌وله‌ت نه‌یێ گوهه‌رتن، هەتا ده‌وله‌ت نەبه ده‌وله‌تا هه‌رکه‌سی، ئانکو ده‌وله‌تا کوردان و ترکان نەتەوەیێن دن، هەتا فه‌لسه‌فه‌یا فه‌رمی یا ده‌وله‌تێ ژ هۆلێ رانه‌به، هەیا ژ بۆ ده‌وله‌تێ په‌یمانه‌کا جڤاکی و دستوورەک هەڤبەش یا کوردان، ترکان و هه‌موو نه‌ته‌وه‌یێن دن چێ نه‌به؛ کۆلۆنیالیزم، فاشیزم و ئۆتۆریته‌ریزم ژی ژ هۆلێ رانابه.
ژ بۆنا ده‌مۆکراسیێ ژی و ژ بۆنا چاره‌سه‌ریا پرسگرێکا نه‌ته‌وه‌یا کورد و کوردستانێ ژی گوهه‌رتنا ده‌وله‌تێ ب ئاوایه‌کی رادیکال دڤێ پێک بێ.
پرسا کورد و کوردستانێ چاره‌سه‌ر نابه. ل کوردستانێ کۆلۆنیالیزم و داگیرکه‌ری بداوی نابه. نه‌ته‌وه‌یا کورد مافێن خوه یێ ملی ندەست ناخه. ل وه‌لاتێ خوه ده‌ستهلاتدار نابه. سه‌روه‌ریا نه‌ته‌وه‌یا کورد ئاڤا نابه.
ئه‌ڤ ده‌وله‌تا ترک ژی دڤێ ببه ده‌وله‌ته‌کا هه‌ڤبه‌ش و فه‌ده‌رال. ژ بۆنا ڤێ ژی ئیراق و باشوورێ کوردستانێ میناکه‌کا بالکێشه. دڤێ هه‌موو کورد و ترک ل سه‌ر ڤێ تەجروبەیا ده‌وله‌تا فه‌ده‌رال یا ئیراقێ و ده‌وله‌تا فه‌ده‌رال یا کوردستانێ راوه‌ستن.
هه‌گه‌ر ده‌وله‌ت، ببه ده‌وله‌تا فه‌ده‌رال و هه‌ڤبه‌ش، وێ ده‌مێ کورد ژی دبن خوه‌دیێ ده‌وله‌تا هه‌ڤبه‌ش و فه‌ده‌رال.
گوهه‌رتنا ده‌وله‌تێ گه‌له‌ک گرنگ و زه‌حمه‌ته. دکارم بێژم کو شۆره‌شه‌ک سڤیل و ئیداری و سیاسی یا مه‌زنه. گوهه‌رتنا سیناریۆیا ده‌وله‌تێ و ئیدیۆلۆژی و چاندا وێ یه. ژ سه‌ری و هه‌تا بنی نووژه‌نبوونا ده‌وله‌تێ یه. ئاڤاکرنا چانده‌کا سیاسی و ئه‌خلاقی یا نوو یه.
لۆما ژی د پارامه‌تره و ڕاسیۆنالێن ده‌وله‌تا ترک دا ب گوهه‌رتنا حکوومه‌تان ده‌وله‌ت نایێ گوهه‌رتن. مخابن سه‌دان ساله کو، ئه‌و که‌سێن ده‌رڤه‌یی خوه‌دیێ ده‌وله‌تێ، باوه‌ر دکن کو ده‌ما حکوومه‌ت بێن گوهه‌رتن، ده‌وله‌ت ژی دێ بێ گوهه‌رتن. داویا فاشیزم، ئۆتۆریته‌ریزمێ تێ، ده‌مۆکراسی ئاڤا دبه.
کورد ژی باوه‌ر دکن کو ب گوهه‌رتنا حکوومه‌تێ ژ بۆنا پرسگرێکا کورد-کوردستانێ ده‌رفه‌تا چاره‌سه‌ریێ دێ چێ ببه.
ژ رۆژا دەولەتا ترک هاتیە ئاڤا کرن، ب تایبه‌تی ژی پشتی کو ل ترکیێ سیسته‌ما پرپارتیتیێ ئاڤا بوو، باوه‌ر دکم ٥۲ حکوومه‌ت هاتنه گوهه‌رتن. لێ ده‌مۆکراسی نه‌هات-ئاڤا نه‌بوو و د پرسا کورد-کوردستانێ دا گاڤێن گه‌له‌ک مه‌زن نه‌هاتن ئاڤێتن، گاڤێن ژ ئالیێ حکوومه‌تا تورگوت ئۆزال و ره‌جه‌پ تەیب ئه‌ردۆگان ڤه هاتنه ئاڤێتن گاڤێن گه‌له‌ک بچووکن.
دڤێ باش بێ زانین کو هه‌تا نووها ب گوهه‌رتنا حکوومه‌تان ئه‌و هێڤیێن ترکێن ده‌مۆکرات و کوردان هەبوون و دکرن پێک نه‌هاتن، د هلبژاتنا سالا ۲۰۲۳ێ ژی دا، ب گوهه‌رتنا حکوومه‌تێ ئەو هێڤیێن تێن کرن، پێک نایێن.
دیاربەکر
٢٠٢٢/٤/١٥
