دڤێ شه‌رێ ئه‌رمه‌نستانێ و ئازه‌ربایجانێ کوردان پارچه نه‌که و کورد نه‌بن پشتگرێ چ ئالیان…
ئیبراهیم گوچلو
ڤی شه‌ری ب ده‌ستێ کیژان ده‌وله‌تێ ده‌ست پێ کر، ئەڤ جھێ گۆتوبێژێیە. لێ گۆتوبێژەك نه گرنگه. له‌ورا 28 سالن د ناڤبه‌را هه‌ردو ده‌وله‌تان دا شه‌ر هه‌یه. پشتگرێن ڤی شه‌ری ژ بۆنا هه‌ردو ته‌ره‌فان ژی دیارن.
ده‌وله‌تا ترک ئاشکه‌ره دبێژه: “ئه‌ز پشتگرێ ئازه‌ربایجانێ مه. ترك دبێژن: “ئه‌م دو ده‌وله‌تن، لێ یه‌ک نه‌ته‌وەنە”. ده‌ما وسا به تێ وێ واته‌یێ کو قه‌ده‌را وان ب هه‌ڤ ڕا گرێدایی یه. لۆما ژی له‌شکه‌رێن ئازەربایجانێ ده‌وله‌تا ترک په‌روه‌رده کر. ده‌وله‌تا ترک چه‌کێن کو د ڤێ قۆناغێ دا قه‌ده‌ره شه‌ر ژ ئالیێ ئازه‌ربایجانێ دا گوهه‌رتن، دانه وان.
هیچ شک نینە کو ڕووسیا پشتگرێ ئه‌رمه‌نستانێ یه. لێ نوها بێده‌نگه. سه‌ده‌ما ڤێ ژی، د ناڤبه‌را ڕووسیایێ و حکومه‌تا ئه‌رمه‌نستانێ دا پرسگرێک هه‌نه. حکومه‌تا ئه‌رمه‌نستانێ خوه نێزیکی ئه‌مه‌ریکا و یه‌کێتیا ئه‌ورۆیایێ دبینه و ب وان ڕا دخوازه کو پێوه‌ندیێن خوه خورت بکه و ب وان ڕه تفاقا خوه پێش بخه. ب ڕووسیایێ ڕا خوه‌دیێ ناکۆکیێ یه. فرانسا ژی ئاشکه‌ره پشتگریا ئه‌رمه‌نستانێ دکه. لێ د مەیدانێ دا تشته‌کی بکه نینە.
پرسگرێکێن ئه‌رمه‌نستانێ و ئازه‌ربایجانێ ژ ده‌ما یه‌کیتیا سۆڤیه‌تان تێن…
پرسگرێکا ئه‌رمه‌نستان و ئازه‌ربایجانێ، پرسگرێکه‌ک که‌ڤئه. ئه‌ڤ پرسگرێک به‌شه‌ک ژ سیاسه‌تا کۆلۆنیال یا یه‌کیتیا سۆڤیه‌تانه. یه‌کیتیا سۆڤیه‌تان خوه‌ست کو یه‌ک نه‌ته‌وه‌یه‌کی چێ بکن. ب تایبه‌تی ژی ستالینێ گورجی خوه‌ست کو ڤێ یه‌کێ بکه. هه‌موو نه‌ته‌وه‌یێن ل یه‌کیتیا سۆڤیه‌تان بکه ڕووس. یه‌ک زمانه‌کی چێ بکه. به‌س هه‌رکه‌س زمانێ ڕووسی قسه بکه. هه‌موو نه‌ته‌وه و کێمنه‌ته‌وه ببن ڕووس، ژ هۆلێ ڕابن، ئاسیمیله ببن. لۆما ژی د ناڤ هه‌موو نه‌ته‌وه‌یان دا ته‌ڤلهه‌ڤیه‌ک چێکر. ناکۆکیه‌کا خورت قه‌وماند. لۆما ژی هه‌موو کۆمار و هه‌رێمێن ئۆتۆنۆم ژ سه‌دێ 20 ڕوس ب جھ کرن. سیاسه‌تا ڕووسبوونێ مه‌شاند. کێمنه‌ته‌وه به‌لاڤ کرن.
کورد پارچه پارچه کرن و کورد ل 7 کۆماران به‌لاڤ کرن.
دیاره کو نوها پرسگرێک به‌س یا ئه‌رمه‌نستان و ئازه‌ربایجانێ نینه. ل ئوکراینایێ، ل گورجستانێ، ل قرمێ، ل گه‌له‌ک ده‌ڤه‌رێن دن بوویه‌رێن ده‌ردکه‌ڤن هۆلێ ژی دیار دکن کو پرسگرێک گه‌له‌ک زێده نه. پرسگرێک که‌ڤنن.
د بن ده‌ستهلاتداری و باندۆرا ڕوسیایێ دا، د کۆمارێ دن دا پرسگرێکا کوردان ژی هه‌یه. پرسگرێکه‌ک گه‌له‌ک که‌ڤنه. نوها جھێ شه‌رلێ دبه پرسا کوردستانا سۆر هه‌یه.
دڤێ کورد پارچه نه‌بن…
ئه‌م ناخوازن کو ئینسان و نه‌ته‌وه هه‌ڤدو قر بکن و هه‌ڤدو بکووژن و شه‌ر بکن.
لۆما ژی دڤێ ئه‌م کورد نەخوازن کو ئه‌رمه‌نستان و ئازه‌ربایجان شه‌ر بکن و د ناڤبه‌ینا وان ده شه‌ربەردەوام بکه.
لێ شه‌رێ ئه‌رمه‌نستانێ و ئازه‌ربایجانێ، ژ ده‌رڤه‌یی ئیراده‌یا مه کوردان ده‌رکه‌تیه وبەردەوامە. دڤێ ئه‌م داخواز بکن ئه‌ڤ شه‌ر و هه‌موو شه‌ر، گۆری هه‌ق و حقووقێ، عه‌داله‌تێ، ماف و ئازادیێ ئینسانان و نه‌ته‌وه‌یان و گۆر ڕاستیا سۆسیۆلۆژیا وه‌لاتان و نه‌ته‌وه‌یان چاره‌سه‌ر ببن.
ئه‌رمه‌نستان و ئازه‌ربایجان مافێن کوردان نادن. لێ هه‌ردو ته‌ره‌ف ژی هه‌ول ددن کو کورد ژی پشتگریا وان بکن. کورد هم ل ئازه‌ربایجانێ و هم ژی ل ئه‌رمه‌نستانێ دژین.
کورد ل ئه‌رمه‌نستانێ مله‌ته‌کی کێمنه‌ته‌وه و وسا د ئازه‌ربایجانێ دا ژی کورد هه‌نه. کوردێن ئه‌رمه‌نستانێ وه‌کی هه‌موه‌لاتیێن ئه‌رمه‌نستانێ تێن حه‌سابکرن. گه‌له‌ک ژ وان کوردان د شه‌ری دا شه‌هید که‌تنه. هه‌ر وسا ل ئازه‌ربایجانێ ژی کورد هه‌نه. وه‌کی دوئالی شه‌ر دکن. وه‌کی کوردێن وێ ده‌رێ شه‌رێ براکوژی هه‌یه! کوردێن هه‌ردو ده‌وله‌تان هه‌ڤدو ناس دکن. لێ د شه‌ر دا شه‌رێ هه‌ڤ دکن. هه‌موه‌لاتیێ وی وه‌لاتانه، دچنه شه‌ر. د شه‌ری دا ژی شه‌هید دکه‌ڤن.
لێ کوردێن هه‌ر پارچه‌یان و کوردێن ل دنیایێ، نه‌که‌ڤن ناڤ ڤێ شاشیه.
ب تایبه‌تی ئه‌رمه‌نستان هه‌ول دده کو کورد پشتگریا وان بکن. پارلامه‌نته‌رێن ئه‌رمه‌نستانێ ژی ئه‌و داخوازا خوه ئاشکه‌ره دیار کرن.
گه‌له‌ک کورد ژی ب ڕه‌فله‌کس و سه‌ده‌مێن جودا ئان پشتگریا ئه‌رمه‌نستانێ و ئان ژی پشتگریا ئازه‌ربایجانێ دکن. ئه‌و هه‌لوه‌سته‌که شاشه. کوردان پارچه دکه.
ئاشکه‌ره یه وه‌لاتێ مه پارچه بوویه و وه‌ک نه‌ته‌وە ئه‌م پارچه بوونه، ئه‌م وێ پارچه‌بوونێ زێده نه‌کن.
د شه‌رێ ئه‌رمه‌نستانێ و ئازه‌ربایجانێ دا چ به‌رژه‌وه‌ندیا کوردان تێدا نینە. لۆما دڤێ ئه‌م د شه‌رێ وان دا نه‌بن ته‌ره‌ف. ئه‌م وه‌ک نه‌ته‌وه‌یێن دن خوه‌دیێ ده‌وله‌ت، خوه‌دیێ چه‌ک و ته‌یاران ژی نینن کو ژ وان ڕه ببن ئالیکار.
ئه‌م کورد دڤێ ژ خوه ڕه ببن ئالیکار.
ئه‌م کورد ژ مافێن خوه ڕا ل ئه‌رمه‌نستانێ و ل ئازره‌بایجانێ ببن ته‌ره‌ف. مافێن خوه داخواز ب̇ک̇ن.
کورد ب ته‌ڤایی شه‌ر ناخوازن…
تێ زانین کو کورد ب ته‌ڤایی دخوازن کو پرسا خوه یا نه‌ته‌وه‌یی یا پیرۆز و مه‌زن ئا سه‌دسالا 21ئان ب ڕێیا ئاشتی و بێ شه‌ر چاره‌سه‌ر بکن. دێ چما ژ شه‌رێ نه‌ته‌وه‌یێن دن را ببن ئالیکار و ژ شه‌ر ڕا ببێژه “ئه‌رێ”.
به‌ریا مافێن هه‌رکه‌سی و هه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌کێ، ئه‌م کورد ژ مافێن خوه بێ پارن. ئه‌م دخوازن مافێن خوه یێن نه‌ته‌وه‌یی بدەست بخن. ئه‌م کورد ژی وه‌ک نه‌ته‌وه‌یێن دن دخوازن ببن خوه‌دیێ ده‌وله‌تا خوه. ئه‌م کورد ل وه‌لاتێ خوه ده‌ستهلاتدار و سه‌روه‌ر بن.
هه‌ردو ده‌وله‌ت (ئه‌رمه‌نستان و ئازه‌ربایجان) دبێژن کو ئه‌م ژ بۆنا مافێن خوه شه‌ر دکن. ئه‌م مافپارێزن. باشه. ل سه‌ر ساران و چاڤان مافپارێزیا وان.
ده‌رفه‌ته‌ک باش ده‌رکه‌تیه هۆلێ کو ئه‌م ژ ڤان دو ده‌وله‌تێن مافپارێز داخواز بکن کو مه کوردێن ل وه‌لاتێ نه‌هێلینن و ئاسیله نه‌کن. مافێن کوردان وان یێن ئیداری، چاندی، زمانی، په‌روه‌رده‌یی قه‌بوول بکن.
ئه‌رمه‌نستان ژ کوردێن ئێزیدی ڕا نه‌بێژه کو “تو نه کوردی. تو نه‌ته‌وه‌یه‌کی جوودا یی.”
دڤێ ئه‌م کورد دیسا ژ ئه‌رمه‌نستانێ داخواز بکن داوی ل داگیركرنا کوردستانا سۆر و ئاخا کوردان بینن، کورد ڤه‌گه‌رن وه‌لاتێ خوه. کورد وه‌لاتێ خوه ب ده‌ستهلاتداریا خوه برێڤه ببن.
دیاربەكر
2020.10.02
