مـووسا خالد/دهۆک
هەر مرۆڤەک ب سروشتیا خوه خوەدان کەسایەتێ و رەفتارەکا جودایە ژ کەسێن دی و دگەل ژیانا مە یا رۆژانە دا و پرانیا جاران مروڤ هزرێن نەرینی ژ ژیانێ دا دکەت. ئەڤە تشتەک ئاساییە و رەنگە کاریگەریا خوە یا گرنگ ل سەر مرۆڤی هەبیت یان ھزرا مرۆڤایەتی بۆ شرۆڤەکرن و تێگەھشتن ژ ئەگەرێ گەلەک دیاردەیێن مرۆڤایەتی و لایەنێن رەفتاری ل نک تاکێ مرۆڤی د گۆرەپانا مرۆڤایەتیێ دا ڤەکرن و بیتە ئەگەرێ تێکچوونا بارێ مرۆڤی یێ دەرونی وەک هزرکرنا خەموکی و هەروەسا بۆ هزرکرنا نەرێنی بۆ کارەکێ دەستنیشانکری، خوە بەرهەڤکرنا مروڤی ر ەنگە بێتە هێزەکا سەرکەفتنێ د کارکرنێ دا یان خوە باشترکرن ژ بوو هەر رەفتارەکێ یان رەنگە دێ بیتە ئەگەرێ دانا هێزێ بۆ کەسایەتیا وی و هەست ب ترس و دو دلیێ نەکەت. ئەگەر خالێن خوە یێن لاواز د کارەکی دا بزانی و دەستنیشان بکەی ئەڤە دێ هاریکاریا تە کەت و پتر وی کاری بێ کێماسی بهێلی و بەرەف پێشڤە ببەی. د دەمـا شکەستنێ دا بۆ مروڤی دیار دبیت کا هەڤال و کەسوکارێن راستگو یێن مروڤی کینە و یێن خائین و دوروو کینە. هەر کەفتنەک و شکەستنەک دبیتە ئەگەرێ پەیدابوونـا سەربوور و شارەزاییان ژ بۆ پێشکەفتنا شیان و هێزبوونا کەسایەتیا مروڤی.
ئەڤ شکەستنە دێ بیتە ئەگەرێ چەوانیا خوە لبەرگرتنا وان ئاستەنگان یێن د ژیانا خوە دا روو ب روو دبیتێ، دەما کەس یێ بەرهەڤ بیت سەرەدەریێ دگەل شکەستن و هزرێن نەرێنیێن خوە بکەت د هەر لایەنەکێ ژیانا وی دا، چ تشت نابنە رێگر ژ بو سەرکەفتنا وی. سەرەدەریکرن و شروڤەکرنا هزرێت نەرێنی و شکەستن و خالێن لاواز دێ بیتە ئەگەرێ بدەستکەفتنا ئەنجامێن ئەرێنی، ڤێجا چ پەیوەندی ب کاری ڤە هەبیت یان ژیانا سوزداریێ یان هەڤژینیێ یان کومەلایەتی بیت ژ بۆ پاشەرۆژەکا باشتر. گەلەک مرۆڤ بۆ چەندین دەمژمێران د تۆرێن کۆمەلایەتی دانە و بکاردئینن بیێ کو چ مفایەکێ یان پێزانینەکێ ژێ وەربگرن و بەرپرسیاریا خێزان و کارێ خوە ژی پشتگۆهـ دهافێژن، گۆمان تێدا نینە کو گەلەک پەیجێن تۆرێن کۆمەلایەتی مفایێ خوە هەنە، بەلێ زێدە بکارئینانا تۆرێن جڤاکی کاریگەریێ نەرێنی هەنە ل سەر ژیان و تەندروستیا دەروونی و لەشی. کاریگەریا نەرێنی یا تۆرێن جڤاکی دبێتە رەفتارێن بەردەوام یێن نەرینێ و ئەگەرێ تۆرێن کۆمەلایەتی جاران ئەگەرێ سەرەکێ توشبوونا مرۆڤی نە ب خەمۆکیێ و هەست كرن ب بێهێزیێ، چونكى بۆرينا دەمەكێ زۆر ل تۆرين جڤاكى بێی ئەنجامدانا چ چالاكيان يان كاران دبيته ئەگەرێ مانديبونا مەژی و کێمبوونا هێزێ و رەشبینی و نەرینی بەردەوام كو جاران مرۆڤ بەرپرسە ژ ۆێ نەرینیێ، دو دلى و مانديبوونا رەشبێن، یان ژ دەستدانا دەمێن خوەش یێن ژيانێ و وەک ئاڤاکرن ژ نەرینیێ بو ئەرینیێ وەکو گەشبێن دەمێ مرۆڤ دچيت بۆ گەشته كێ یان جهەکی دمينت مژوول ب گرتنا وێنەيان دبیت وێ ماوەیێ دا نەرینێ و زوربەیا هەرە زورا رەشبینێ ژبیر بکەت یان هەر نامینت وەکو ئابدێتەک نووکرنەکا مەژی ژ هەموو لایەکی ڤە.
مـووسا خالد
