د ۷ێ جۆتمههێ دا حەماسێ ب پشتگری و ب پلانا ئیرانێ ئێریشهکا تهرۆریستی و پرۆڤاکاتیف ل ههمبهری دهولهتا ئیسرائیلێ لدارخست. دهولهتا ئیسرائیلێ د دهمهکه کن-کوورت دا بهرسیڤا حەماسێ دا و ل دژی خهزهیێ ئێریشهکا ههوایی یا گهلهک خورت ب بۆمباردمانان دهست پێ کر.
ئێریش و شهرێ دهولهتا ئیسرائیلێ ل سەر خهزهیێ هێشتا دۆم دکه. رهوشهکا گهلهک دراماتیک د رۆژهڤێ دا یه. دهولهتا ئسرائیلێ د ههمان دهم دا ژ بۆنا کو ئۆپهراسیۆنا بەژایی پێک بینێ ژی، خوه ئاماده دکه.
ئهو ژی دیار دکه کو دهولهتا ئیسرائیلێ دخوازه دو تشتێن ستراتهژیک پێک بینه.
ئارمانجا یهکهمین: تەسفیهکرنا رێخستنا تهرۆریست حەماسێ یه.
ئارمانجا دویهمین: داگیرکرن و بخوەڤەگرێدانا خهززهیێ یه. ب ئاوایهکی ئاڤاکرنا دهولهتا فلیستینێ زهحمهت کرن و ئان ژی ژ هۆلێ راکرنه.
دهما کو دهولهتا ئیسرائیلێ ل دژی حەماسێ دهست ب ئۆپهراسیۆنێ کر، دیار کر کو “دێ ل ههرێمێ یانی ل رۆژهلاتێ ناڤین دێ پهرگالەکا نوو و سیستهمهکا نوو ئاڤا بکن و دێ سینۆران (تخووبان ) بگوههرینن.”
ئهو داخویانییا دهولهتا ئیسرائیلێ گرێدایی سیاسهتا ئهمریکایێ وهک پارچهبوونا دهولهتێن رۆژهلاتا ناڤین هات شرۆڤه کرن. لۆما ژی ل دژی ئهڤێ داخویانیا دهولهتا ئیسرائیلێ دهولهتێن ل رۆژهلاتا ناڤین کو دهرد و کوولێن وان یێن نهتهوهیێن بندهست و ملهتێ کورد ههنه، ب خورتی ههلوهست نیشان دان.
د دژمنتیا دهولهتێن ل رۆژهلاتا ناڤین و ب تایبهتی ژی ٤ دهولهتێن ل کوردستانێ دژمنتیا وان یا دهولهتا ئیسرائیلێ دا، یهک سهدهمهک ستراتهژیک ژی، ئهڤ ههلوهستا دهولهتا ئیسرائیلێ یه. لهورا تێ زانین کو دهولهتا ئیسرائیلێ، ههر دهمێ دیار کریه کو ئاڤابوونا دهولهتا کوردستانێ پێویسته.
پشتی کو دهولهتا ئیسرائیلێ گۆت کو “شهرێ ئهم ل دژی حەماسێ دکن دێ ببه سهدهما گوههرتنێن سینۆران”، ل ترکیهیێ ژی سیاسهتڤانان و پسپۆران دهست ب مناقهشهیا پهرگهلهکا نوو یا ههرێما رۆژهلاتا ناڤین و دنیایێ کرن.
د پهرگهلا نوو یا رۆژهلاتا ناڤین دا ئاڤابوونا دهولهتا فلیستینێ ههیه. د دهولهتبوونا فلەستینێ دا ل دنیایێ لههڤکرنهک ژی ههیه: رۆژهلات و رۆژاڤا، دهولهتێن مسلمانان و ئهمریکا و ههموو دهولهتێن رۆژاڤا و یهکیتیا ئهورۆپایێ ژ بۆنا دهولهتا فلەستینێ ئاڤا ببه، د ناڤ لههڤکرنهکێ دا نه.
د پهرگالا نوو یا رۆژهلاتا ناڤین دا ژ بۆنا دهولهتهکا سهربخوه یا فلەستینێ ئاڤا ببه، گهلهک شهرتێن وێ تێک دچن. لێ نهتهوهیا فلەستینی خوهدی مافن کو دهولهتا خوه ئاڤا بکن. کوردان ژی، ههر چقاس فلەستینی ههر دهم ل دژی دهولهتا کوردستانێ دهرکهتن بن ژی، ب دهولهتێن داگیرکهر و ب تایبهتی ژی، ژ ئیراقا سهددام را ببوون ئالیکار و ژ کۆمکووژیا ههلهبچهیێ را سەربازێن سەدام بوون، سهرلهشکهرێن خوه ژ بۆنا کو ل دژی کوردان شهر بکن شاندن ئیراقێ، ههر دهمێ دهولهتبوونا وان پاراستنە.
د پهرگالا نوو یا رۆژهلاتا ناڤین دا مژارا گرنگ و ستراتهژیک، مژار و ئاڤابوونا دهولهتا کوردستانێ یه. گهلۆ دهولهتا کوردستانێ دێ د پهرگالا نوو یا رۆژهلاتا ناڤین دا جهبگره و ئان نهگره؟
هیچ شک نینە یه کو ژ بۆنا ڤێ پرسێ بهرسڤهک متلهق نینه. لهورا تێ زانین کو دنیا د گهلهک قۆناغێن دیرۆکی را دهرباس بوو. دنیایێ، د دو شهرێن جیهانی دا، د ئاڤابوونا دو سیستهمی دا (سیستهما کاپیتالیست و سیستهما سۆسیالیست) دا، د گوههرتنا سیستهما سۆسیالیست و ژهۆلێرابوونا سیستهما سۆسیالیست دا، د پێڤاژۆیێن ئاڤاکرنا دهولهتێن ملی دا ژنووڤه ئاڤابوو، کۆنسهپتهکه نوو قازهنچ کر، گهلهک نهتهوهیێن بندهست دهولهتێن خوه ئاڤا کرن، لێ دهولهتا کوردستانێ ئاڤا نهبوو.
لێ دڤێ ئهم د ڤان رۆژێن داوی دا چهند مژارێن گرنگ دهرخن پێش دنیایێ و دهولهتێن رۆژهلاتا ناڤین و تهڤایی مسلمانان.
مژارێن وەکە:
۱-دڤێ ههموو دنیا و دهولهتێن رۆژهلاتا ناڤین و مسلمان باش بزانن کو دهما کو پرسا نهتهوهیا کورد چارهسهر نهبه، کوردستانی نهبن خوهدیێ دهولهتا خوه یا سهربخوه، ل رۆژهلاتا ناڤین دیسا ئاشتی و رهحهتی چێ نابه، د سهدسالا ۲۰ئان و ۲۱ئان دا ژی ئهڤ راستیە ههر دهمێ د رۆژهڤێ دا بوویه. د دنیایا نوو دا دێ هین گرنگتر به.
۲-مسلمان و دهولهتێن مسلمان، ٤ دهولهتێن داگیرکهر (دهولهتا ترک و ئیراقێ و ئیرانێ و سووریهیێ) دهوهلهتبوونا فلەستینیان دپارێزن. ڤێ یهکێ ب ویژدان و ب مهرههمهتێ ب حهق-هقووقێ زەلال دکن. گهلۆ ههگهر دهولهتێن مسلمان و مسلمان ب ویژدانن، حهق و حقووقێ دپارێن ، ژ مافێن نهتهوهیی یێن فلەستینیان خوهدی دهردکهڤن، دڤێ دهولهتا کورد ژی بپارێزن.
۳-ههگهر ٤ دهولهتێن داگیرکهر داخواز دکن کو داگیرکرنا ئیسرائیلێ ل سهر ئاخا فلرستینێ داوی بێ، دڤێ ل کوردستانێ ژی داویێ ب داگیرکهریا خوه بینن.
٤- ههگهر ٤ دهولهتێن داگیرکهر داخواز دکن کو کۆمکووژیێن دهولهتا ئیسرائیلێ ل ل سهر فەیستینیان داوی به کو ئهڤ داخوازا د جهێ خوە دا یه، دڤێ ئهو ژی ل باکوورێ کوردستانێ و رۆهلاتێ کوردستانێ و رۆژاڤایێ کوردستانێ و باشورێ کوردستانێ داوی ل کۆمکووژیێن خوه بینن، د دهربارێ کۆمکووژیێن خوه یێن ههتا نووها ل کوردستانێ پێک ئانینه، گۆری حقووقا ناڤنهتهوهیی ههساب بدن و بێن دارزانادن.
٥- چار (٤) دهولهتێن داگیرکهر ههر دهمێ ل ههمبهری تهڤگهرا رزگاریخواز یا نهتهوهیا کورد و کوردستانیان د ناڤ تفاقێ دا تهڤگهریان. دهولهتا مههابادێ یا کوردستانێ (۱۹٤٦)، ئۆتۆنۆمیا کوردستانێ (۱۹۷٥) و دهستهلاتداریا کوردان ل رۆهلاتێ کوردستانێ (۱۹۷۹) ژ هۆلێ راکرن. ئهو و ههڤالبهندێن وان پەکەکێ و رێخستنێن دن یێن ملیتهر د ڤێ قۆناغێ دا ژی دخوازن کو دهولهتا فهدهره یا کوردستانێ ژ هۆلێ راکن.
٦-دهولهتێن داگیرکهر و پشتگرێن وان یێن ئهمپهریالیست د سالا ۲۰۱۷ئان دا دهما کو کوردستانیان د ئهنجاما رهفێراندووما سهرخوهبوونا کوردستانێ دا ژ دهولهتا کوردستانێ را گۆتن “ئهرێ”، ههموویان د ناڤ تفاقێ دا پێشیا دهولهتا کوردستانێ گرتن. کهرکوک داگیر کرن. لۆما ژی د ڤێ قۆناغێ دا ئاڤابوونا دهولهتا کوردستانێ ل باشوورێ کوردستانێ هین هێسان و هین رهئالیستره.
ئهم کورد دڤێ ڤان مژاران د خهباتا خوه یا نهتهوهیی و یا سیاسی و دیپلۆماتیک دا ژ خوه را بکن ستراتهژیەک.
ئیبراهیم گوچلو
دیاربهکر، ٢٨/ ۱۰/ ۲۰۲۳