رۆژا 26ێ گولانێ و نرخاندنەك
دیرۆکا ته‌ڤگارا ئازادخوازا کوردستانێ، دیرۆکا ب سه‌دان سه‌رهلدان، به‌رخوه‌دان و خەبات و ته‌کۆشینه‌ک مه‌زنه. شۆره‌شا ئیلۆنا پیرۆز ب سەرۆكاتیا نەمر مستەفا بارزانی ل سالا 1970ێ ئه‌نجامه‌ک مه‌زن ب ده‌ست خست و ل گه‌ل حکومه‌تا ئیراقێ رێكەفتنا 11ێ ئادارێ ئمزا کر. کوردستان ئازاد بوو.. کوردان سه‌رکه‌فتنە‌ک مه‌زن ب ده‌ست خست.
لێ حکومه‌تا ئیراقێ ده‌ما که‌یسا خوه دیتی، و ڕه‌وشا جیهانێ و سیاسه‌تا ناڤنه‌ته‌وی سالا 1975ێ، کورد ژ ده‌ستکه‌فتیێن وان دوور کرن و شۆره‌شا نه‌ته‌وی ب ئاوایه‌کی راوەستا. سالا 1975ێ ده‌ما ئیراق و ئیرانێ ب چاڤدێریا هه‌ردو هێزێن مه‌زن یێن جیهانی په‌یمانا جه‌زایرێ ئمزا کرن، ژ بۆ ته‌ڤگه‌را ئازادخوازا کورد پێڤاژۆیه‌ک نوو ده‌ستپێکر. قۆناغه‌ک دژوار بوو، جیهان دژی ته‌ڤگه‌را کورد ببوو یه‌ک. چو مه‌جالا کوردان نه‌مابوو، کوردان ده‌ستکه‌فتیێن خوه وندا کرن و هێڤیا کوردان تێکچوو. هێدی که‌سه‌کی باوه‌ر نه‌دکرا کو دێ ل باشوورێ کوردستانێ جاردن کورد بکاربن ڕابن سه‌ر خوه. ده‌ما مه‌رجێن جیهانی ب ته‌مامی دژی مرۆڤ به و هێڤی تێکهه‌رن ڕابوونا ل سه‌ر پیان جاردن زه‌حمه‌ته.
سالا 1975ێ، نه ته‌نێ تێکچوونه‌ک ژ بۆ کوردستانا باشوور بوو، هه‌روه‌ها شکاندنا هێڤیێن ته‌ڤگه‌را کورد ل هه‌ر چار پارچه‌یێن کوردستانێ بوو.
ده‌ما پارتیا ده‌مۆکرتا کوردستانێ بریار دا شه‌ر بسه‌کنینه و پێشمه‌رگه خوە ژ ده‌ڤەرێ ڤه‌کێشه، بارزانیێ نه‌مر د هه‌ڤدیتنه‌ک یا خوه دا، ژ به‌رپرسێن هێزێن پێشمه‌رگه‌یان ڕا دبێژه: “ئیرۆ ڕه‌وشا جیهانێ ئه‌ڤه، هه‌رکه‌سه‌کی پشتا خوه دایه مه، لێ سیاسه‌ت هه‌ر ڕۆژ تێ گوهه‌رتن، ھەتا 6 مه‌ھێن دن دێ چ ببه ئه‌م نزانن، ئه‌ز ناخوازم د مه‌رجێن ئیرۆ دا ل سه‌ر به‌رده‌وامبوونا شه‌ر ئیسرارێ بکم، ژ بۆنا كو قه‌هره‌مانێن مله‌تێن مه هه‌موو نه‌ھێن شه‌هید کرن، ژ به‌ر کو ده‌ما مه‌رج چێببن قەھرەمان ژ بۆ ته‌کۆشینا ئازادیا ڤی مله‌تی پێوستن..” ئه‌ڤ گۆتارا بارزانیێ نه‌مر بوو هێڤیه‌ک ژ بۆ پاشه‌رۆژێ.
سالا 1976ێ پارتیا ده‌مۆکراتا کوردستانێ ل سه‌ر داخوازیا بارزانیێ نه‌مر سه‌رکردیاتیه‌ک ده‌مكی (قیادا موه‌قه‌ت) پێکئانی و ده‌ست ب خه‌باتا خوه کرن. د وێ ده‌مێ دا، ل هه‌می ده‌ری کوردان ڕه‌خنه ل پەدەکێ دگرت، و مخابن ب تایبه‌تی بارزانیێ نه‌مر ب توندی دهات تاوانبار کرن. ده‌ما تێکچوونا شۆره‌شا ئیلۆنێ که‌سه‌کی خوه نه‌کر شریکێ تێکچوونێ و ل دژی پەدەکێ و بارزانیێ نه‌مر کامپانیایێن خراب هاتن ده‌ستپێکرن. چه‌پتی د ناڤ کوردان دا به‌لاڤ بوو. پیڤانه‌ک یا چه‌پتیا کوردان ژی ڕه‌خنه‌کرنا سه‌رۆکێ نه‌ته‌وی بارزانی ب خوه بوو.
د قۆناغه‌ک ب ڤی ئاوایی دا، پەدەکێ ده‌ست ب خه‌باتا خوه کر. پەدەکە یا ترکیێ و پەدەکە یا سووری ژی ب هه‌می ئاوایی د ڤێ قۆناغێ دا مل دان خه‌باتا پارتیا ده‌مۆکراتا کوردستانا ئیراقێ و خوە ژ بۆ دەستپێكرنا شەر بەرھەڤ دكر، شه‌ره‌ک نوو، شه‌رێ ئازادیا کوردستانێ. ژ ئالیەکی ڤه ئاماده‌بوونا کار و خه‌باتا خوه دکران و ژ ئالیێ دن ڤه به‌رسڤا ڕه‌خنه‌یێن ئالیێن دن یێن کوردستانی ددان.
بێ گومان هه‌ر ژ ئادارا سالا 1975ێ هه‌تا گولانا سالا 1976ێ هه‌ر پێنگاڤا هاتیە ھاڤێتن جهێ نرخاندنێن تایبه‌تن.
د ئه‌نجام دا ل هەمبه‌ر هه‌می ئاسته‌نگان و بێ ئیمکانیان 26ێ گولانێ 1976ێ د بن سه‌رۆکاتیا پارتیا ده‌مۆکراتا کوردستانێ دا، کوردان ل باشوورێ کوردستانێ ده‌ست نڤیساندنا دیرۆکه‌ک نوو کرن. پێشمه‌رگه جاردن ل چیایێن کوردستانێ ژ جیهانێ ڕا ئسپات کرن کو، کورد زندینه و هه‌تا بده‌تسخستنا مافێن خوه یێن ڕه‌وا دێ شه‌رێ خوه بکن. شۆرەشا 26ێ گولانێ بوو قۆناغا دویه‌م یا شۆره‌شا ئیلۆنا پیرۆز.
د وێ قۆناغێ دا د ڕێیا شۆره‌شێ دا گه‌له‌ک ئاسته‌نگ هه‌بوون، ئاسته‌نگێن مه‌زن بوون و یا گرنگ ژی ڕه‌وشا کوردان ب خوه بوو. لێ هه‌ڤکاریا هه‌رسێ پارتیێن ده‌مۆکرات یێن کوردستانێ، یا باشوور، باکور و ڕۆژاڤا کارین ڤان ئاسته‌نگێن سیاسی و هه‌تا ڕا‌ده‌یه‌کی ئیدیۆلۆژیک ده‌رباس بكن. جاردن هێڤیا مله‌ته‌کی کو ژ بەر پەیمانا جەزیرێ چلمسی بوون، د 26ێ گولانا سالا 1976ێ دا شین بوون.
قۆناغا ژ سالا 1975ێ هه‌تا 1979ێ قۆناغه‌ک گه‌له‌ک گرنگه. قۆناغه‌ک به‌رفره‌هه و به‌لکی به‌شه‌ک مه‌زن و تایبه‌ت یا دیرۆکا سیاسی د ڤێ قۆناغێ دا ڤه‌شارتیه. دڤێ قۆناغێ دا هه‌ر تشتێن هاتی نڤیساندن و بوویه‌رێن قەومین، د ڤێ ژ بۆ دیرۆکێ بھێنە زەلال كرن و ب ئاوایه‌کی بێنه به‌رهه‌ڤکرن و تۆمارکرن. لێ نها ئه‌ڤ قۆناغ نه بابه‌تێ ڤێ نڤیسێیه.
د نرخاندنا شۆره‌شا گولانێ دا مژارەك گه‌له‌ک گرنگ هه‌یه کو، پرانیا جاران ئەو مژار دھێتە ژ بیر کرن، یان ژی ل سه‌ر وێ مژارێ ناراوەستن. گه‌لۆ “شۆره‌شا گولانێ” به‌رده‌وامبوون ئان ژی قۆناغا دویه‌م یا شۆره‌شا ئیلۆنا پیرۆزه؟ یان سالا 1975ێ ده‌ما نه‌کسه چێبوویی شۆره‌شا ئیلۆنێ ژ هۆلێ ڕابوو و شۆره‌شا گولانێ ب سه‌رێ خوه و تایبه‌تمه‌ندیێن خوه و هه‌روه‌ها بنگه‌هێ خوه یێ سیاسی و ئیدیۆلۆژیک شۆره‌شه‌ک کو ژ شۆره‌شا ئیلۆنێ سه‌ربخوه‌یه؟ ئه‌ڤ ژ بۆ زه‌لالکرنا دیرۆکێ بابه‌ته‌ک گه‌له‌ک گرنگه. پێوسته کو د نرخاندنا شۆره‌شا گولانێ دا ئه‌ڤ مژار بێته زه‌لالکرن.
ل گۆرا باوه‌ریا من “شۆره‌شا گولانێ”، نه ژ شۆره‌شا ئیلۆنێ ڤه‌قه‌تایی و سه‌ربخوه‌یه. به‌رهه‌مه‌ک یێ شۆره‌شا ئیلۆنێ یه و به‌رده‌وامبوونا ڤێ شۆره‌شێ یه. ژ به‌ر کو بیر و باوه‌ریێن هه‌ردو شۆره‌شان یه‌کن، سه‌رۆکاتیا هه‌ردو شۆره‌شان پارتیه‌که. ده‌ما شۆره‌شا گولانێ پەدەکێ د ناڤ خوه ده چو گوهه‌رتنێن بنگه‌هین یێن ئیدیۆلۆژک نه‌کرنه. باشه ده‌ما سه‌رکردیاتی یه‌ک به، ئیدیۆلۆژی یه‌ک به ئارمانج و هه‌ده‌ف یه‌ک به، ژ بۆ چ وه‌ک دو شۆره‌شێن ژ هه‌ڤ جودا بێنه نرخاندن. بێ گۆمان مه‌رجێن سیاسه‌تا جیهانی و قۆناغا کو شۆره‌شا گولانێ ده‌ستپێکری ژ به‌رێ گه‌له‌ک جودا بوون. لێ ئه‌ڤ نابە ئەگەر کو “شۆره‌شا گولانێ” ژ شۆره‌شا ئیلۆنێ بێ جودا کرن.
پێوستیه‌ک گه‌له‌ک گرنگ ل ڤێ ده‌رێ هه‌یه کو دڤێ بھێته بەحس کرن. ئیرۆ ئه‌و كادرۆیێن سه‌رکرداتیا شۆره‌شا گولانێ و پەدەکە یا ئیراقێ كرین پرانیا وان دژین و ده‌ستهلاتا کوردستانا ئازاد د ده‌ستێ وان دایه. ده‌ستکه‌فتیێن ئیرۆ به‌رهه‌مێن شۆره‌شا ئیلۆنێ یه. نابە چو جارا ئه‌ڤ قۆناغێن دژوار بھێنه ژ بیر کرن، ده‌ما یاد کرنا ڤان بوویه‌رێن دیرۆکی باش بھێنه کرن، مرۆڤ پتر بکاربه خوه به‌ر ب چاڤان را ده‌رباس بکه، کێماسی و ڤاله‌هیێن په‌یدا دبن پتر ڕه‌یالست بنرخینه. ئه‌ڤ یه‌ک هه‌ر ده‌می دبه گاڤه‌ک گه‌له‌ک هێژا و سه‌رکه‌فتی ژ بۆ پاشه‌رۆژه‌کا ڕۆناهی.
45 سالیا شۆره‌شا گولانێ ل گه‌لێن کوردستانێ پیرۆز به
26.05.2021
