زارۆکێن مه به‌ر ب کودا دچن
من خوه‌ست د ڤێ ته‌ڤلیهه‌ڤیا نه‌خوه‌شیا کۆرۆنایێ و به‌لاڤبوونا وێ دا نڤیسه‌کا جوودا بنڤیسینم. بنڤیسینم دا کو ئه‌م کوردێن ئه‌ورۆپا بکاربن هنده‌کێ ل خوه ڤەگەرن و ببینن کو ئه‌م تێک دهەرن.
ئه‌م ئه‌و که‌سێن ژ به‌ر تۆفانا كۆدەتایا له‌شکه‌ری یا ۱۲ ئیلۆنا سالا ۱۹۸۰ێ به‌رب وه‌لاتێن ئه‌ورۆپا ڤە ڕه‌ڤیان ئان هاتن دا کو بکاربن کاره‌کی ژ بۆنا گه‌لێ خوه بکن و پشتی زه‌لالکرنا ڕه‌وشێ ئه‌م ل وه‌لاتێ خوه ڤه‌گەرن.
به‌لێ ئه‌ڤ بوو، ۳۰،٤۰ و ٥۰ سالێن مه لێ ھێشتا ژی ئه‌م ڤه‌نه‌گه‌ریانن. ڤه‌ناگه‌رن ژی ژبه‌ر کو ئێدی ئه‌م نکارن ڤه‌گه‌رن و ناخوازن ڤه‌گه‌رن. سه‌ده‌م ژی ئێدی ئه‌م فێری ڤر بوونه. زارۆکێن مه ل ڤر مه‌زن بوونه، نه‌ڤیێن مه ل ڤر هاتنه دنیایێ. ئێدی ئه‌و بوونه مالێ ئه‌ورۆپا.
ب هاتنا مه یا ئه‌ورۆپایێ پرانیا مه کارێن باش کرن. ئه‌م زمانێ خوه فێر بوون. مه به‌رهه‌مێن کوردی نڤیسین. مه زمانێ خوه پێشڤه بر. مه گه‌له‌ک ڕۆژنامه، کۆڤار و… ھتد ل ئه‌ورۆپا ده‌رخست. ل گۆر من ئه‌ڤ سه‌رکه‌تنه‌که باش بوو.
به‌لێ کاره‌کی باش بوو، لێ مه زارۆکێن خوه، نه‌ڤیێن خوه ژ بیر کرن کو وان ب چاندا خوه مه‌زن بکن. ب وان ڕا ب زمانێ خوه قسه بکن و دڤێ مه ڕێ نه‌دابا کو ئه‌و ب ته‌مامی چاندا گه‌لێ خوه دوور بکه‌تنا. ل گۆر من پرانیا ئه‌ڤ کر و ئه‌ڤ ژی گونه‌هکاری و سووجه‌کا مه‌زنه.
به‌لێ ڕاسته، گه‌له‌کان ژ مه، مه خوه باش فێری کوردی کر و بوونه خوه‌دی گه‌له‌ک به‌رهه‌مان ژی. ئه‌ڤ سه‌ربلندیی یه. گه‌له‌ک ژ مه هه‌ر ڕۆژ به‌هسا زمان و فێربوونا وی دکن. پرانیا مه دبێژن زمان تێک دهەره. لێ دیسا پرانیا مه، زمانزانێن مه، نڤیسکارێن مه، ئاکاده‌مسیه‌نێن مه، مامۆسته‌یێن مه یێن زمانێ کوردی، زارۆکێن خوه ژ بیر کرن و ئەو ب زمانی بیانیان مه‌زن دکن.
د مالێن پرانیا وان که‌سێن من ل ژۆر به‌هسا وان کرن، زمانێ وان یێ مالێ نه کوردی یه. پرانیا زارۆکێن وان ب کوردی نزانن. لێ دبێژن ئه‌م کورد ن. ئه‌ڤ ژی باشه. لێ وێ نه‌ڤیێن مه ل ئه‌ورۆپا بێژن کالێ من کورد بوو. ئاها مالوێرانی د ڤردا یه.
ئه‌م زارۆکێن خوه ب خوه ڕا نابن شین و شاهیان دا کو ل ور فێری چاندا کوردی ببن. ئه‌م زارۆکێ خوه ب خوه ڕا نابن جڤینێن پارتیێن سیاسی کو ل ڤر فێری سیاسه‌تێ ببن، دا کو بکاربن ڕۆژه‌کێ ڤه‌گه‌رن وه‌لاتێ خوه ئان فێده‌یه‌کێ ژ بۆنا وه‌لاتێ خوه بکن.
ئه‌م ژ زارۆکێن خوه ڕا، ژ نه‌ڤیێن خوه ڕا، سه‌رپێهاتیێن خوه نابێژن، ژ به‌ر کو ئه‌م ناخوازن ئه‌و بێشن. ئه‌م دبێژن بلا ئه‌و بخوینن. باشه خوه‌ندن و دخوینن، گه‌له‌ک ژ وان چاندا خوه، زمانێ خوه، ئاده‌تێن خوه نزانن. گه‌لۆ وێ چاوا فێدێ بده خوه ئانگۆ وه‌لاتێ خوه.
ئه‌م هه‌ر لۆمان ژ که‌سێن ل وه‌لات ئانگۆ یێن ل کوردستانێ نه دکن و دبێژن زمان ل به‌ر تێکچوونێ یه. لێ ئه‌م ژ بیر دکن کو مه ل ئه‌ورۆپا ئه‌ڤ تێک بری یه. ژ به‌ر کو چ ده‌ما ئیمکان په‌یدا ببه، که‌سێن ل وه‌لات دکارن پر ب ڕه‌هه‌تی و زوو زمانێ خوه فێر ببن.
لێ زارۆکێن مه، نه‌ڤیێن مه یێن ئه‌ورۆپا زمان ژ بیر کرن ئێدی زه‌حمه‌تە کو جاره‌که دن سه‌رێ خوه پێرا بێشینه و وی زمانێ دێ و باڤێ خوه فێر ببن.
دڤێ ئه‌م باش بزانبن کو زارۆکێن زمانێ خوه ئانگۆ کوردی نزانبن، هوون باوه‌ر بکە وه‌که کورده‌کی/ێ مه‌زن نابن. ئه‌و هه‌ر وه‌که که‌سایه‌تیه‌کی/ا وه‌لاتێ لێ مه‌زن دبن، دمینن.
ده‌ما کو دۆزا چما زارۆک نایێن جڤینێن سیاسی تێ کرنێ، هن باڤ ئاجز دبن و دبێژن ما ئه‌م چ بکن ئه‌و نایێن و ئه‌م نکارن وان ب زۆرێ ژی بینن”. ئاها ئه‌ڤ مالوێرانیه‌کا دنه کو ئه‌م ب ده‌ستێ خوه زارۆکێن خوه ژ کوردبوونا وان ب دوور دخن.
ژ بۆنا ئه‌ڤ ڕه‌وش بێ گوهه‌راندنێ دڤێ؛ ئه‌م زۆرێ بدن زارۆکێن خوه دا کو بکاربن ب خوه‌شی وه‌رن جڤینێن مه یێن سیاسی. وه‌رن شین و شاهیێن مه، ئه‌م ڕێ نه‌دن وان دا کو ل مالێ ب زمانه‌کی دن قسه بکن.
دڤێ دێ و باڤ ته‌نها ب زارۆک و نه‌ڤیێن خوه ڕا ب کوردی قسه بکن، یا نا ئێدی ئه‌و نه‌ما دبن یێن مه. هه‌گه‌ر ئه‌م ڤێ ڕه‌وشێ نه‌گوهه‌رن، ئه‌م هەم زارۆکێن خوه وه‌ندا دکن هەم ژی وان ژ چاندا کوردی ب دوور دخن کو هزرا کورده‌واریێ ب وان ڕا پر کێم دمینه.
لێ ئه‌م په‌سنێ خوه ددن و ها ها دنڤیسینن کو زمان ل به‌ر تێکچوونێ یه. ئه‌م نابینن کو ئه‌م ب خوه وی زمانێ تێک دبن.ئه‌م هه‌ر ڕه‌خنان ل که‌سان دکن، لێ ڕه‌وشا خوه نابینن ئان نایێ هه‌سابێ مه کو ئه‌م ببینن.
ئه‌ز ب خوه ڕه‌شبینم کو ئه‌م ل ئه‌ورۆپایێ تێک دهەرن و ژ بۆنا پێشی ل ڤێ بێ گرتنێ ژی تشته‌کی ناکن. ئه‌م زمان زانن، مامۆسته‌یێ زمانێ کوردی نه، نڤیسکارێن کوردن، لێ زارۆکێن مه ب کوردی نزانن. گه‌لۆ ئه‌ڤ ل هه‌ڤ دکه…
نها به‌رێ زارۆک و نه‌ڤیێن مه ژ کوردی پێتر، ژ چاندا کوردان پێتر، ئاده‌ت و تۆره‌یێن کوردان پێتر، به‌رب وه‌لاتێ لێ نه دهەره و ئه‌و ڕۆژ ب ڕۆژ دبن مالێ وی وه‌لاتی…
بووبێ ئه‌سه‌ر
2020.03.17
