سەرەدانەكا گەلەك گرنگ
سه‌رەدانا سه‌رۆکێ فرانسایێ ئەمانوێل ماكرۆن و شاندەیا پێ ڕا یا بۆ باشوورێ کوردستانێ گاڤه‌ک گه‌له‌ک گرنگ بوو. مرۆڤ دکاره ڤێ یه‌کێ وه‌ک ده‌ستکه‌فتیه‌ک یا دپلۆماسیا ده‌ستهەلاتا کوردستانێ بنرخینه. ئه‌م هه‌موو دزانن د ده‌مێن ته‌نگ دا ده‌ما ئالیێن کو مرۆڤ دۆسێ خوە دحه‌سبینه و پشتا خوه ددن مرۆڤی، مرۆڤ دلشکه‌ستی دبه کو ب سالان نایێ ژبیر كرن و سه‌راست کرن. تێ زانین کو د ده‌ما ڕه‌فه‌راندوما سه‌رخوه‌بوونا کوردستانێ دا، وه‌لاتێن جیران، هه‌تا ڕاده‌یه‌کی جیهانێ، به‌رێ خوه ژ کوردا دا ئالیه‌کی. کوردستان دۆرپێچ کرن هه‌تا ده‌مه‌کی چوویین هاتنا کوردستانێ بوو پرسگرێكەك مه‌زن و گه‌له‌ک ده‌رگەھ ل سه‌ر کوردستانێ هاتن گرتن.
ئھا د وێ ده‌م و رەوشا نازك دا سه‌رۆکێ فرانسایێ سه‌رۆکوه‌زیرێ هه‌رێما کوردستانێ یێ وێ ده‌مێ نێچیرڤان بارزانی ڤه‌خواند فرانسایێ و هه‌ڤدیتن و جڤینێن ب واته و بەھەمدار هاتن کرن، ل پێش چاڤێ جیهانێ ماكرۆن دۆستانیا خوه ل گه‌ل گه‌لێ کوردستانێ و نێچیرڤان بارزانی ئاشکه‌ره کر. ئه‌و هه‌لوه‌ستا ماكرۆن بوو گاڤه‌ک گه‌له‌ک گرنگ ژ بۆ شکاندنا دۆرپێچا ل سه‌ر باشوورێ کوردستانێ.
هه‌روه‌ها د ده‌مه‌کێ دا كو ڕێیا دیالۆگێ د ناڤبه‌را هه‌رێما کوردستانێ و ئیراقێ دا هاتبوو خه‌تماندن، حوکومه‌تا بەغدایێ چو ژ داخوازیێن کوردا بجھ نەدئانین و جاردن سه‌رۆکێ فرانسایێ هه‌لوه‌سته‌ک وه‌رگرت و نێچیرڤان بارزانی وه‌ک سه‌رۆکێ هه‌رێما کوردستانێ ڤه‌خواند پاریس و ب پرۆتۆکۆله‌کا وەك یا سه‌رۆککۆمارێ ده‌وله‌تا پێشوازی ل نێچیرڤان بارزانی کر. هه‌ر ڤێ یه‌کێ ڕێیا دیالۆگێ د ناڤبه‌را بەغدا و هه‌ولێر دا ڤه‌کر .
ئه‌ڤە جارا پێنجێ یه کو هه‌ردو سه‌رۆک هه‌ڤدبینن و ل گه‌ل هه‌ڤ ڕه‌وشا هه‌رێمی و ب تایبه‌تی ڕه‌وشا باشوورێ کوردستانێ و ڕۆژاڤایێ کوردستانێ گۆتوبێژ دکن و هه‌ولا چاره‌سه‌رکرنا پرسگرێکان ددن. دپلۆماسیه‌ک هه‌یه کو ل پێشچاڤێ مه‌دیایێ و ژ هه‌رکه‌سی را ڤه‌کری تێ ڕێڤه‌برن. لێ مرۆڤ دزانە کو ل پشت په‌ردێ ژی گه‌له‌ک هه‌ولدان دبن کو هه‌تا زه‌مینه‌ک ئه‌رێنی ژ بۆ دپلۆماسیه‌ک سه‌رکه‌فتی ئاماده دبه. دخوه‌یێ دۆستانیه‌ک گه‌له‌ک کوور د ناڤبه‌را هه‌ردو سه‌رۆکان دا په‌یدا بوویه. ژ خوه ده‌ما هه‌ڤ دبینن مرۆڤ ڤێ یه‌کێ تێدگەهه.
سه‌رەدانا ماكرۆن یا هه‌ولێر د هه‌مان ده‌مێ دا ژ بۆ ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ژی گه‌له‌کی گرنگه. ئه‌م ژ بیرنه‌کن کو ، ل ڕۆژهلاتا ناڤین د ده‌مه‌کێ دا فرانسا ژ وان وه‌لاتێن هه‌ری زێده خوه‌دی باندۆر بوو. گه‌له‌ک وه‌لات ب دیزاینکرنا فرانسایێ هاتن ئاڤاکرن. هه‌تا نها ژی ل هنده‌ک وه‌لاتێن وه‌ک سوریه و لبنانێ مرۆڤ ده‌وسێن چاندا فرانسایی دبینه. فرانسا نها جاردن دخوازه ل هه‌رێمێ ڕۆله‌کا سه‌ره‌کی بله‌یزه و ببه خوه‌دی باندۆر.
ئەمریكا ب ئاوایه‌کی ژ ئیراقێ ڤه‌دکشه، دبە سبه‌هی ژی ژ سوریێ ژی دەركەڤە، ئەڤ ھەلوەستا ئەلریكایێ هه‌ر ده‌مێ د ڕۆژه‌ڤێ دا یه. لێ فرانسا ب بریاره کو ل هه‌رێمێ بمینه. هه‌تا د پاشه‌رۆژێ دا، ئەمریكا ب ته‌مامی ژ ئیراقێ ڤه‌کشه، فرانسا هه‌یینا خوه یا له‌شکه‌ری تایبه‌تی ل هه‌رێما کوردستانێ ب هێزتر دکه. سیاسه‌تا ئیرۆ ماكرۆن ڕێڤه دبه ده‌لیلەكە کو جاردن دخوازە ڕۆلا خوه یا به‌رێ ل هه‌رێمێ ده‌ستڤه بینه.
ژ ئالیێ کوردان ڤه دپلۆماسیا سه‌رۆکێ هه‌رێما کوردستانێ ڕێڤه دبه سه‌رکه‌فتیه و ده‌ستێ کوردان ل ئیراقێ ب هێز دکه و قادا ناڤده‌وله‌تی دا ئیعتباره‌ک باش په‌یدا دکه.
هه‌روه‌ها هه‌ولدانێن سه‌رۆکێ هه‌رێمێ ژ بۆ یه‌کرێزیا رێكخستنێن باشوور و یەكدەنگیا ناڤمالا کوردان ل ده‌رڤه ژی باش تێ دیتن و نرخاندن كو ئەڤ ھەلوەست جهێ شانازییێ یە و ئەگەرەكە كو هه‌لوه‌ستا کوردان ل هەمبه‌ر بەغدایێ و ده‌رڤه ب هێزتر دكە.
ده‌ما نێچیرڤان بارزانی پێشوازیا سه‌رۆکێ فرانسایێ و شاندەیا پێرا ل ئۆفیسا خوه یا ل هه‌ولێر کر، ئاوایێ پێشوازیا سه‌رۆکێ هه‌رێما کوردستانێ جهێ دلخوه‌شیێ بوو و هه‌روه‌ها ته‌جرووبه‌یه‌کا ده‌وله‌تبوونێ بوو. سه‌رۆکێ هه‌رێما کوردستانێ نێچیرڤان بارزانی ل گه‌ل سه‌رۆکوه‌زیر مه‌سروور بارزانی و سه‌رۆکا پەرلەمه‌نتۆیێ ڕێواز فایه‌ق پێشوازیا ماكرۆن و شاندەیا پێرا کر و د جڤینا هه‌ردو وه‌لاتان دا ژ ئالیێ کوردستانێ ڤه پەرله‌مه‌نتۆیا کوردستانێ و به‌رپرسیارێن حوکومی یانی هه‌موو ده‌ستهلاتا کوردستانێ ئاماده بوو.
د کۆنفه‌رانسا ڕۆژنه‌مه‌ڤانی یا سه‌رۆکێ فرانسایێ و سه‌رۆکێ کوردستانێ دا ماكرۆن گۆت: “هاتنا مه بۆ کوردستانێ په‌یامه‌که کو فرانسا ده‌ست ژ دۆستێن خوه به‌رناده.” بێ گومان د ڤێ قۆناغێ دا داخوویانیێن سه‌رۆکێ فرانسایێ ژ بۆ کوردا و کوردستانێ و هه‌روه‌ها ژ بۆ هه‌موو جیهانێ وه‌ک په‌یامه‌کی یه .
ماكرۆن سه‌ردانا سه‌رۆک مەسعود بارزانی کر و د که‌سایه‌تا وی دا سپاسیا پێشمه‌رگه‌یێن کوردستانێ کر. هه‌روه‌ها ب ناڤێ مالباتێن شه‌هیدان ل گه‌ل مالباتا پێشمه‌رگه‌یێ شه‌هید هوسام سورچی هه‌ڤدیتنه‌ک پێکانی.
ئه‌ڤ سه‌رەدانا گرنگ ژ ئالیێ مه‌دیا ترکیێ ڤه قه‌ت نه‌هات دیتن و قه‌ت به‌حسا وێ سەرەدانێ نه‌هات کرن، هه‌روه‌ها مه‌دیایا پەکەکێ ژی ب ته‌مامی چاڤێ خوه ل ڤێ بوویه‌را دیرۆکی گرت و قه‌ت به‌حس نه‌کر. بالکێشه کو هه‌ردو مه‌دیا ب هچ ئاوایه‌کی جھ نه‌دان ڤێ سه‌رەدانا ماكرۆن یا هه‌ولێرا پایته‌ختێ کوردستانێ. هه‌روه‌ها گه‌له‌ک بالکێش بوو کو، مه‌دیایا پەکەکێ ل ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ژی گرنگی نه‌دان سه‌ردانا ماكرۆن یا هه‌ولێر، لێ په‌یامه‌کا ڤێ سه‌رەدانێ بۆ چاره‌سه‌رکرنا پرسا کورد ل ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ژی ھەبوو.
