زاگرۆس به‌رواری
شۆره‌شا پێشکه‌فتنخواز 26 گولانێ سالا 1976 ێ ب هێز و هنده‌ک پره‌نسیپێن نووی، ل سه‌ر ده‌ستێن کۆمه‌کا تێکۆشه‌رێن شۆره‌شا مه‌زن یا ئیلۆنێ ب رێبه‌ری و شیره‌تێن سه‌رۆکێ نه‌مر بارزانی ژ چریسکه‌کا ئاگری یا بچووک شه‌رێ چه‌کداری،سیاسی، رێکخستنی و دیپلۆماسی ده‌ست پێ کر.
ھەر چەندە ئه‌ز ژدایکبوویێ سالێن داویا شۆره‌شا ئیلۆنێ مە، لێ هه‌ر ژ ده‌ستپێکا شۆره‌شا گولانێ یا پێشکه‌فتنخواز ب زارۆکاتیا خوه، د وارێ پراکتیکی دا، ب مالبات ڤه د ناڤ شورەشێ دا ژیاینه.
باش ل بیرا منه ده‌ما ئه‌م ژ گوندێ خوه ب شه‌ڤ ژ بۆ وان هزر و بیر و ئارمانجێن بابێ مه یێ جانگۆری و هه‌ڤچه‌په‌رێن وی خوه پێ چەكدار کرین، مه رێکا چوون و کوردستان یان نه‌مانێ گرته به‌ر. ب مخابنی ڤه ژ به‌ر پیلان و تێکچوونا شۆره‌شا مه‌زن یا ئیلۆنێ گه‌لێ کوردستانێ گه‌له‌ک بێ ئومێد و هیڤی کر بوون! دوژمن و داگیرکه‌ران د گۆت: دێ ل جهێ دار به‌روویان دار قه‌سپ شین بن و ئێدی نه‌ما ب ناڤێ شۆره‌شێن کوردی چ سه‌رهلدان و به‌رخوه‌دان و شۆره‌شین کوردی به‌رپا ببن!
لێ ڤێ که‌یفخۆشی و هزرێن گه‌نی و ره‌گه‌زپه‌رستی یێن رژێما به‌عسیان و داگیرکه‌ران گه‌له‌ک نه‌ڤه‌کێشا و ب سایا تێکۆشه‌ر و شۆره‌شگێرێن گولانێ ب ئه‌رکێ خۆ یێ نه‌ته‌وه‌یی و نشتیمانی رابوون، ب وان سوز و په‌یمانێن داینه شه‌هید و ملله‌تێ خوه و ب هیزه‌کا جانگۆریانه دوژمن توشی بێ ئومێدیێ کرن، و به‌رۆڤاژی، ملله‌تێ کورد ب هێز و ئومێده‌کا مه‌ستر و گه‌شتر بره د قادا به‌رخوه‌دان و سه‌رهلدانێ دا.
ههلبهت قاره‌مانێن گولانێ قوناغه‌کا هه‌ری سه‌خت و دژوار ژ سالا 1976هه‌تا 1980 ێ ژ ئالیێن له‌شکه‌ری رێکخستنێ، سیاسی، دیپلۆماسی و هشیارکرنا جڤاکێ ده‌رباز کرن.
د وێ قوناغێ دا ناڤێ پێشمه‌رگه‌ی و شۆره‌شێ د گۆپیتکا ڤیان و دلێ ملله‌تێ کورد دا بوون. لایه‌نێ رێکخستنێ ژ زاخۆ هه‌تا که‌رکووکا دلێ کوردستانێ و د ناڤا جه‌رگێ دوژمنی ل به‌غدا یا پایته‌ختێ داگیرکه‌ران دا پارتی و شۆره‌شێ هه‌ڤال و رێکخستنێن خوه د گشت واره‌کێ ژیانێدا ب جھ کربوون و تۆره‌کا به‌رفرهه یا رێکخستنێن خۆ، ب تایبه‌تی ل ناڤ رێزێن خوانده‌ڤان، خورت و زانینگه‌هاندا گه‌له‌ک ب ئاوایه‌کێ مه‌زن چالاک کربوون.
رۆژانه چالاکیێن چه‌کداری و ده‌روونی راگه‌هاندن و به‌لاڤکرنا به‌لاڤووک و کۆمبوون و خوه‌نیشاندانێن مه‌زن ئه‌نجام ددان. ژ لایێ دیڤه ملله‌ت و ته‌ڤایا جین و ئۆلێن ل سه‌ر خاکا کوردستانێ ل سه‌ر وه‌لاتپارێزیێ هشیار دکرن. د ناڤا ڤان چالاکیان دا دوژمن توشی نه‌خووشیێن ده‌روونی کربوو. دوژمن ب هه‌موو هۆڤاتی و هیزا خۆ ڤه ل هه‌مبه‌ری شۆره‌شێ تێکچوو بوو.
بۆ میناک ئه‌ندام و رێکخستنێن پارتی و پشته‌ڤانێن شۆره‌شێ ئه‌گه‌ر جاره‌کێ که‌فتبانه ده‌ستێ دوژمنی، ژ به‌ر بیر و باوه‌ریێن وان یێن پۆلاین و چه‌ندین ب هۆڤانه ئه‌شکه‌نجه لیدانێن بێ دلۆڤانی حه‌تا د برنه به‌ر دارێ سیداره‌یێ ژی و شه‌هید د بوون،دانپێدان نه‌دکر، چ هه‌ڤالێن خوه یێن نهێنی بۆ دوژمنی ئاشكەرا نه‌دکرن. ئاها ب ڤێ به‌رخوه‌دانێ سه‌رێ دوژمنی هاتبوو شێواندن.. ل سه‌ر په‌روه‌رده، په‌یره‌و، پرۆگرام و د سپلینێن شۆره‌شێ ،شۆره‌شگێران د که‌ساتی و کارێن خوه دا، په‌یره‌و دکرن.
ژ ئالیێ دیڤه چالاکیێن چه‌کداری د زێده‌بوونێ دا بوون، پێشمه‌رگه ژ قوناغێن خوه ڤه‌شارتن و پاراستنێ، هێرشێن مه‌زن دکرنه سه‌ر ئاخوورێن دوژمنی. ملله‌تێ کورد یێ شه‌ره‌فمه‌ند و ب روومه‌ت ده‌ستێ خۆ بۆ شۆڕه‌شێ ژ ئالیێن ماددی، دراڤی و خۆراکی دا دگه‌هانده هیزا پێشمه‌رگێ کوردستانێ.
لایه‌نێ دیپلۆماسیێ شۆره‌شێ رۆله‌کێ مه‌زن گێرا و دۆزا ره‌وایا کورد ب ملله‌تێن ژێر ده‌ست و دۆستێن کوردان ب دورستی دانیاسین. ژ ئالیێن راگه‌هاندن و ره‌وشه‌نبیری و په‌روه‌ردێ دا ژی، پارتی و شۆره‌شێ گرنگی ب خۆلێن کادر و پێشمه‌رگه‌ی د دان دا چ پێشمه‌رگێن نه‌خواندی نه‌مینن. پێشمه‌رگه‌ی مال و سه‌روه‌تێ هه‌موو کوردان ب مالێن خوه د زانین و خۆدان ره‌وشته‌ک هه‌ری بلند و مه‌زن بوون. ئه‌ڤان پره‌نسیپان پارتی و شۆره‌ش گه‌له‌ک مه‌زنکرن و سه‌رنجا کوردێن پارچه‌یێن دن یێن كوردستانێ بۆ خۆ کێشا و ب تایبه‌تی باکوورێ کوردستانێ، ده‌ڤه‌را هه‌کاریێ و بۆتان، رۆله‌کێ مه‌زن بۆ سه‌رئێخستنا شۆره‌شێ و جاره‌سه‌ریا دۆزا کورد گێران.
ههلبهت گه‌ل وه‌سا هاتبوو په‌روه‌رده‌کرن کو رێزه‌کا مه‌زن ل شه‌هید و مالبات و که‌س و کارێن وان بێته گرتن و د هه‌مان ده‌م دا شینی و ماته‌مگێران و گری بۆ شه‌هید و جانگۆریان نه‌دهاته گێران ئه‌و ب قاره‌مان و خۆه‌گووریکه‌رێن وه‌لاتی د هاتنه ب ناڤکرن.
زارۆکێن شه‌هیدان رێزه‌کا تایبه‌ت هه‌بوو د ناڤ هه‌موو ته‌خه‌یێن ملله‌تی دا، مرۆڤی شانازی بخۆه دبر کو زارۆکێ شه‌هیدی یه! گومان تێدا نینه شۆره‌ش، ژ به‌ر ئارمانجێن مه‌زنێن گه‌لێ مه کو ژ رزگاری و سه‌رخوه‌بوونا کوردستانێ پێکدهاتن، ب ڤی ئاوای زووکا مه‌زن بوو. تێکۆشینا ژ بۆ رزگاری و ئازادیا وه‌لاتی و گه‌لێ مه‌زلووم، خوه گوریکرن بۆ ڤان ئارمانجان شانازیه‌کا مه‌زن بوو.
پرانیا ئارمانجان پێکهاتن، ملله‌ت و وه‌لاتێ مه ژ داگێرکه‌ریا دوژمنی به‌ره‌و دیمۆکراسیه‌ت و ده‌وله‌تبوونێ چوو، لێ مخابن ده‌ستهه‌لاتا کوردی ئارمانجێن شۆره‌شێ نیڤجوو هیلان و ناڤه‌رۆکا شۆره‌شێ ژ چه‌سپاندنا یاسای و په‌یره‌وکرنا دادێ بۆ گشتی و هه‌موو تاک ل هه‌مبه‌ری یاسا و قانوونان وه‌کهه‌ڤبن، ڤالا هشت.
ب ڤێ هه‌لکه‌فت و بیره‌وه‌ریا 43 ێ سالیا چریسکا شۆره‌شێ ،به‌رێ پێشنیازێن مه ل حکومه‌تا کوردستانێ کابینا (9 )ێ نه. هه‌ولبده‌ن هه‌رێما کوردستانێ به‌ره‌و سازیبوون، جه‌سپاندنا یاسا، دادپه‌روه‌ریا جڤاکی و ریفۆرمکرنا هه‌موو دام و ده‌زگایێن حکوومی و سڤیل و پارتیتی ب به‌ت، سنۆره‌ک بۆ گه‌نده‌لی و گه‌نده‌لکاران و رێکێن نه‌یاسای برێکا دادگه‌ها بێته دانان. ده‌ستێن وان ژ ڤێ گه‌نده‌لیا سیسته‌ماتیک بێنه قوتکرن، گرنگی ب پرۆسه‌سێن هه‌لبژارتنێ بده‌ن، وه‌لاتێ مه به‌ره‌و ئاڤه‌دانی و شارستانیه‌ت و دیمۆکراسیه‌تێ ڤه گه‌شه‌یێ بکه‌ت، دا ناڤه‌رۆکا شۆره‌شێ ڤاله نه‌مینیت و بگه‌هیته بلنداهیا ئارمانجێن خوه و یێن شه‌هیدان.
2019.05.25
