شەرێ ئاكەپێ و ھەدەپێ
ل ترکیێ و باکورێ کوردستانێ ڕه‌وشا سیاسی ڕۆژ ب ڕۆژ به‌ر ب جوداهیێن نوو ڤه دچه. ئه‌ڤه ده‌مه‌که به‌هسا هلبژارتنێن پێشوه‌خت تێ کرن و د ڤێ ده‌ربارێ دا موخاله‌فه‌ت ئیدیعا دکه کو دێ هه‌ری ده‌ره‌نگ مه‌ها هه‌زیرانا 2021ێ هلبژارتن چێببن. لێ ده‌ستهلات ب ئاوایه‌ک دن ته‌ڤدگه‌ره. ژ ئالیه‌کی ڤه دبێژه کو، دێ هلبژارتن سالا 2023ێ دا پێکوه‌رن و هلبژارتنه‌ک پێشوه‌خت نه د ڕۆژه‌ڤێ دا یه.
لێ ب ئاوایه‌ک دن، ئه‌ردۆگان، سەرۆكۆمارێ تركیێ، د ناڤا لڤینەكێ دا یه، ژ ئالیه‌کی کۆنگره‌یێن ئاکەپێ یێن باژارا دھێن كرن و ب ڤی ڕه‌نگی ژی خوە ژ بۆ هلبژارتنا ئاماده دکن، وه‌ک دن ب گوهه‌رتنا ده‌ستوورا پارتیێن سیاسی و هلابژارتنا هه‌ولددن کو، جاردن ده‌ستهلاتێ ده‌ستڤه بینن.
ده‌ستهلات هه‌سابه‌کا جودا ژ بۆ هەدەپێ ژی دکه و هه‌ولددن ب ئاوایه‌کی هەدەپێ ئالۆز بکن و ژ سیسته‌ما هه‌یە دوور بێخن. بێ گومان ده‌ما به‌هسا هەدەپێ و ڕه‌وشا هەدەپێ تێ کرن، پرسگرێکا هەدەپێ پەکەکە ب خوه یه. هه‌رکه‌س و هه‌موو ئالیێن سیاسی دزانن کو، هەدەپە ژ ئالیێ قه‌ندیل ڤه تێ ڕێڤه‌برن. د ڤێ ده‌ربارێ دا بلا که‌سه‌ک خوه و که‌سێن دن نه‌خاپینه. هه‌روه‌ها هەدەپە د سیاسه‌تێ دا نه خوه‌دیا ئیراده‌یه‌ک سه‌ربخوه یه و نە خوەدیا بریارا خوە یە، ئه‌ڤ یه‌ک وه‌ک كارتەك بھێز د ده‌ستێ ئه‌ردۆگان و ده‌ستهلاتێ دا یه.
تێ زانین کو هه‌موو هه‌ڤدیتنێن به‌رپرسێن هەدەپێ د گه‌ل قه‌ندیل د بن چادێریا ده‌وله‌تێ دا پێکهاتنه و پرانیا جارا ده‌وله‌تێ به‌رێ وان دایه قه‌ندیل. لێ ده‌ما ده‌وله‌ت دخوازه ژی، ڤێ یه‌کێ ل دژێ هەدەپێ ب کارتینه. هەدەپە د ڤێ ده‌ربارێ دا نه دکاره ڕاستیا ڕوودایی بێژه و نه ژی دكارە هه‌لوه‌سته‌ک زه‌لال نیشان بدە. هه‌موو سیاسه‌تا خوه ل سەر بنگەھێ دژتیا ئه‌ردۆگان و ئاکەپێ دکه. ژ خوه ب ڤی ئاوایی هەدەپە پاراستنا ده‌وله‌تێ دکه. هەدەپە دژبه‌رییا ده‌وله‌تێ ناکه و وه‌ک که‌مالیست و چه‌پێن مارژینال ژبۆ پاراستنا ده‌وله‌تێ شه‌رێ ئاکەپێ دکه. لێ د ڕاستیا خوه دا ئه‌و خوه دخاپینن. ئیرۆ ده‌وله‌ت ئاکەپە و ئه‌ردۆگان ه.
تشتا کو نها دیارە، ئه‌ردۆگان ژی هه‌ول دده ب ئاوایه‌کی هەدەپێ به‌رته‌راف بکه. گرتنا هەدەپێ د ڕۆژه‌ڤێ دا دھێتە گۆتوبێژ کرن، لێ ئه‌ردۆگان ژی دزانه کو، هەدەپە بێ گرتن ژی، پارتیه‌ک دن تێ ڤه‌کرن. ئه‌ڤ یه‌ک گه‌له‌ک جارا چێبوویه ژی. ژ بەر ڤێ ئەگەرێ نها هه‌ولددن کو پارێزبه‌ندیا پارله‌مه‌نته‌رێن هەدەپێ بینن پارله‌مه‌نتۆیێ و ب بریارا پارله‌مه‌نتۆیێ پارێزبه‌ندیا هنده‌ک پارله‌مه‌نته‌رێن هەدەپێ ڕاکن و دا کو ئه‌و بێنه زیندانیكرن. هه‌روه‌ها ده‌ما جه‌زایه‌کی ژی بگرن دێ پارله‌مه‌نته‌ریا وان بکه‌ڤه و ب ڤی جوره‌یی هێژمارا پارله‌مه‌نته‌رێن هەدەپێ کێم دبه و چو فۆنکسیۆنا وان نامینه.
بێ گومان ئه‌ڤ ڕێیه‌که، لێ دخوه‌یێ ده‌ستهلات پلانێن دن ژی ل هەمبه‌ر هەدەپێ هه‌نه. ڕه‌وشا موخاله‌فێتێ ژی ل هەمبه‌ر هدپێ نه زه‌لاله. ئی پارتی د پرسا ڕاکرنا پارێزبه‌ندیا پارله‌مه‌نته‌رێن هەدەپێ دا، دێ ل گۆر داخوازیا ده‌ستهلاتێ ده‌نگێ خوه ب کار بینه و ئه‌ڤ یه‌ک ژی ئا‌شکه‌ره کرنه. لێ ھەلوەستا جەهەپێ هه‌تا ڤێ گاڤێ ژی نه گه‌له‌ک زه‌لاله. ئه‌ردۆگان ب ڤێ یه‌کێ هه‌ڤالبه‌ندیا جەهەپێ و هەدەپێ ژی ئاسته‌نگ دکه.
بێ گومان هەدەپە ب خوه دکاره خوه ژ ڤێ ڕه‌وشێ ئازاد بکه. دو ڕێ ل پێشییا هەدەپێ هه‌نه.
یه‌که‌م: ئه‌وه کو دێ هەدەپە سیاسه‌تا خوه یا هه‌تا نها به‌رده‌وام بکه، و ل گۆر فه‌رمانێن قه‌ندیل سیاسه‌تێ بکه. ڕه‌وشا هه‌تا نها هه‌یی به‌رده‌وام ببه.
هەدەپە چه‌وا دکاره خوه ژ ناڤ له‌پێ که‌مالیستا ئازاد بکه!
دویه‌م: هەدەپە دکاره خوه بگوهه‌رە و ژ پارتیه‌ک ترکیه‌بوونێ خوه ڤەگوھێزە پارتیه‌ک کوردی و کوردستانی، ژ پارتیێن چه‌پ و گروبێن که‌مالیستێن مارژنال به‌رێ خوه بگوهه‌رە، به‌رێ خوه بده پارتیێن کورد و خوه‌دی ل ئیراده‌یا خوه ده‌رکه‌ڤه و ڤه‌کری مه‌سافه‌یه‌ک بێخه ناڤبه‌را خوه و قه‌ندیلێ دا. ب ڤێ یه‌کێ ڤه گرێدایی هەدەپە وه‌ک پارتیه‌ک کورد کار و خه‌باتا خوه به‌رده‌وام بکه.
گه‌لۆ هەدەپە دکاره ڤێ یه‌کێ بکا یان نا؟ ئه‌ڤ پرسا هه‌ری گرنگه. لێ هەدەپە ڤێ یه‌کێ نه‌کە دێ هه‌ر د ناڤا لنگێن پارتیێن ترک دا وه‌ک گۆکا له‌یزیتکێ به. دێ چو جارا نکاربه ژ بۆ کوردا ده‌ستکه‌فتیه‌کی ده‌ستڤه بینه و که‌مالیست و پارتیێن چه‌پێن مارژنال هەدەپێ ژ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه ب کار بینن.
ڕه‌وش ئه‌ڤەیە گه‌له‌ک زه‌لاله. ژ خوه دەرڤەیی ڤێ یه‌کی گۆتوبێژێن دن هه‌موو پەقیژكێن سەر ئاڤێنە.
2020.02.25
نووچه/ئانالیز
