عەلی بەلۆ: رێكەفتنا نەفتێ دەرفەتەك زێرینە
دكتۆر عه‌لی به‌لۆ پەرلەما‌نته‌رێ به‌رێ و سه‌رۆکێ کۆمسیۆنا نه‌فت و گازێ ل پارلامه‌نتۆیا عیراقێ د داخویانیەك تایبه‌ت دا ژ بۆ مالپه‌را سبەھی، رێکه‌فتنا ڤێ داوی یا د ناڤبه‌را ھێزێن سوریا دەمۆكراتیك (هەسەدە) و کۆمپانیا دیلتا کریست ئێنه‌رگی یا ئەمریكایی یا ژ بۆ وه‌به‌رهێنانا نەفتێ ل رۆژاڤایێ كوردستانێ دنرخینە و ھەموو ئالیێن وێ زەلال دكە.
گەلەك شرۆڤە و نرخاندنێن جودا ژ بۆ رێکه‌فتنا ڤێ داوی یا د ناڤبه‌را ھێزێن سوریا دەمۆكراتیك (هەسەدە) و کۆمپانیا دیلتا کریست ئێنه‌رگی یا ئەمریكایی یا ژ بۆ وه‌به‌رهێنانا نەفتێ ل رۆژاڤایێ كوردستانێ هاتیە ئیمزاکرن، ھاتن كرن.
عه‌لی به‌لۆ شارازایێ سیاسەتا نەفتێ د وێ داخویانیا خوە دا دیار دكە كو ئەو رێكەفتن ژ بۆ رۆژاڤایێ كوردستانێ دەرفەتەكا زێرینە و دبێژە:
- ب دیتنا من رێکەفتنا هەسەدێ دگەل کومپانیا دیلتا کریست ئینەرجی یا ئەمریکایێ، دەرفەتەکا زێرینە ژ بۆ دەستهەلاتداریا روژئاڤایێ کوردستانێ د وارێ ئابوری و سیاسی ڤە. هەر چەندە ڤێ رێکەفتێ چ بنگەهێن یاسایی نینن و هەرەشەیێن بەردەوام ل سەر هەیە.
گەلەك كەس رێكەفتنا ل رۆژاڤایێ كوردستانێ د ناڤبەرا ھەسەدە و كۆمپانیەكا ئەمریكایێ دا و ئەو رێكەفتنێن نەفتێ یێن ل باشوورێ كوردستانێ د ناڤبەرا حكوومەتا ھەرێما كوردستانێ و كۆمپانیێن بیانی دا ھاتینە ئیمزا كرن وەكە ھەڤ د ھەلسەنگینن، لێ ل سەر ڤێ مژارێ عەلی بەلۆ دبێژە:
- جودایەکا بێ سنور د ناڤبەرا رێکەفتنێن نەفتێ یێن باشوورێ كوردستانێ دگەل کومپانیێن بیانی و یا دیلتا کریست ئینرجی یا ئەمریکایی ل روژئاڤایێ کوردستانێ دا هەیە. جونکە ل باشوورێ کوردستانێ، دەستوورێ عیراقێ د مادەیا 141ێ دا دانپێدان ب هەمی بریار و یاسایێن هەرێما کوردستانێ دایە، هەر ژ 1991- 2006 پاشی دەنگدان ل سەر دەستوورێ عیراقێ یێ تازە هاتە دان.
- هەروەلێ د دەستورێ عیراقێ دا د مادەیێن؛ 112، 115 و 121 ێ دا دەسهەلاتێن رەها ددە هەرێما کوردستانێ کو یاسایێن تایبەت ب خوە ڤە هەبن. ل سەر ڤان بنگەهێن دەستووری، پەرلەمانێ هەرێما کوردستانێ یاسا نەفت و گازێ یا ژمارە 22 ل سالا 2007ێ دەرخست و د وارێ واژوکرنا کرێبەستان دگەل کومپانیێن بیانی دا کار ب وێ یاسایێ تێ کرن. لەورا د وارێ نەفتێ دا نەوەکهەڤییەک د ناڤبەرا هەرێما کوردستانێ و روژئاڤا دا هە
كیژان ئالی ژ ڤێ رێكەفتنا نەفتێ مفادارە؟
عەلی بەلۆ دبێژە:
- بێ گومان ئەمریکا سودمەندێ سەرەکی یە د واژوکرنا گرێبەستا نەفتێ دا دگەل (هەسەدێ) ژ بەر دوو ئەگەرا :
1- دا بیرێن نەفتێ بمینن ژ دەرڤەیی دەستهلاتا روسیا و سوریا و هەروەسا تورکیێ ژی.
2- سەرۆکێ ئەمریکایێ (ترامپ) سوپایێ وەلاتێ وی د هەر دەڤەرێکێ جیگیر بێت، دڤێت وەلاتێ وی ژی سودمەند بێت و تێچویێ دراڤی ل سەر گەنجینا ئەمریکایێ کێم بکێت.
ناڤبۆری د ڤێ داخویانیا خوە دا ئاشكەرا دكە كا چما کومپانیا ئەمریکایێ (دیلتا کریست ئینێرجی) رێکەفتن دگەل رێڤەبەریا خوەسەر ئیمزا نەکر، بەلێ دگەل (هەسەدێ) ئیمزا کر؟
- ب بووچونا من، جونکە رێڤەبەریا خوسەر نەهاتیە هلبژارتن ژ لایێ گەلێ روژئاڤا ڤە و هەتا رادەیەکی بێ دسپلینە، بەلێ (هەسەدە) هێزەکا لەشکەری یە خوەدان سوز و دسپلینە و ئەمریکایێ سەربوورەک درێژ دگەل سەرکرداتیا وان هەیە.
بەلۆ، ل سەر كارڤەدانێن ئالیێن ھەرێمی و پەكەكێ دئاخڤە و ھەلوەستێ ھەر ئالیەكی شرۆڤە دكە، ب تایبەتی دیار دكە كا چما ھەلوەستێ تركیێ ھەلوەستەك نەرم بوو و ھەلوەستێ پەكەكێ یێ دژوار بوو و دبێژە:
- نەرمیا ئەردوگانی بەرامبەر ڤێ رێکەفتنێ، دزڤرێت ژ بۆ رەوشا وی یا خراب دگەل ئەورپا و بتایبەت دگەل یونانێ و زێدەگاڤیێن تورکیا ل لیبیایێ و هەروەسا د سوریایێ دا، بێ دەنگیا ئەمریکاێ هەمبەر ڤان کارێ ئەردگانی یێن جەپەل بویە ئەگەر بۆ بێ دەنگیا ئەردیگانی ل ھەمبەر وێ رێكەفتنا نەفتێ ل رۆژاڤایێ كوردستانێ.
- یا سەیر ئەوە، زمانێ تویژ یێ هەڤسەروکێ ( کەجەکێ) جەمیل باییق و دامودەزکێن ( پەکەکێ) بەرامبەر رێکەفتنا دیلتا کرێست ئینێرجی و هەسەدێ. دزڤرێت بۆ هندێ پەکەکە بوویە ئێخسیرێ سیاسەتا ئیران و سوریایێ. و دژی دامەزراندنا وەلاتەکی سەربەخوویە ل هەر پارجەیەکی کوردستانێ بێت.
بێ گومان سەربەخوویا ئابوری ل روژئاڤا، رێك خوشکەرە ژ بوو دامەزراندنا وەلاتەکی سەربەخو، ئەو ژیی دژی سیاسەتا پەکەکێ یە.
