عەلی بەلۆ ئەندامێ بەرێ یێ پارلەمەنتۆیا عیراقێ و شارەزایێ كارووبارێن وی وەلاتی د ھەڤپەیڤینەكێ دا دگەل مالپەرا مە بەحسا كابینەیا نوو یا عیراقێ ب سەرۆكاتیا مستەفا كازمی دكە و ئاشكەرە دكە كا چما كازمی كاری كۆدەنگیێ پەیدا بكە و باوەریا پارلەمەنتۆیا عیراقێ ب دەست بخە.
دكتۆر عەلی بەلۆ دبێژە كو مستەفا كازمی ژ كاندیێن بەری خوە؛ محەمەد توفیق عەلاوی و عدنان زورفی، ب كاریزما خوە جودایە، مستەفا كازمی د ناڤ پارتیێن ئیسلاما سیاسی وەكە پارتیا داعوە و ئەنجومەنا بالایا ئیسلامێ كار نەكریە و ژ ھزرا تایفی دوورە: “راگرتنا پەیوەندیێن باش دگەل ئەمەریکا، هەولێن باش دان ژ بوو ئاڤاکرنا پەیوەبدیان دگەل ئیرانێ ژی، بێ گومان رەزامەندیا مەرجەعییەتا سیستانی پێشوەخت هەبوو. ئەڤ کاریزما ل دەڤ كازمی، ل دەڤ ھەر دو کاندیدێن دی؛ مەحەمەد تەوفیق عەلاوی و عەدنان الزرفی نە بوو، وان نەكاری ڤێ هەڤسەنگیێ پەیداکەن ژ بوو دەربازکرنا کابینەیێن خوە د پەرلەمانتۆیا عیراقێ دا .
كابینەیا مستەفا كازمی ب دو قۆناخان ژ ئالیێ پارلەمەنتۆیا عیراقێ ڤە ھات پەسند كرن، گەلۆ نھێنیا وێ چیە كو كابینەیا مستەفا كازمی بێ ئاریشە ژ پارلەمەنتۆیێ درباس بوو؟
عەلی بەلۆ: پاش ژدەستڤەکێشانا سەرۆكوەزیرێ عیراقێ عادل عبد المهدی ژ ئەرکێ خوە و پەسەندکرنا داخوازا وی ل پارلەمەنتۆیا عیراقێ روژا 2019.12.01 بێ گومان ئەڤ کارە هاتە ئەنجامدان دبن فشارا خوەپێشاندانێن ل بەغدا و سەرانسەرێ دەڤەرا شیعەنشین و ھەروەسا ب پالپشتیا مەرجەعیا شیعەیا ژ بۆ خوەپێشاندەران .
پاش دوو هەولێن نەسەرکەفتی بۆ هلبژارتنا سەرۆكوەزیرەکێ نوو، ئەو ژی؛ مەحەمەد توفیق عەلاوی و عەدنان الزرفی بوون، سەروکێ موخابەراتا عیراقێ مستەفا کازمی هاتە دەستنیشانکرن ل 2020.04.09 ژ لاێ سەرۆكکومارێ عیراقێ ڤە بۆ دامەزراندنا کابینەیەکا نوو د دەمێ 30 رۆژان دا. بخوەشحالیڤە د روونشتنا پارلەمەنتۆیێ دا ل 2020.05.07 دەنگ هاتە دان ب مستەفا کازمی و پرانیا حکومەتا وی. حەفت وەزیر هاتنە پاشخستن هەتا 2020.06.06 ئەوان ژی دەنگ ژ پارلەمەنتۆیێ وەرگرت و کابینەیا کازمی تەمام بوو .
ل ڤێرێ مرۆڤ دکارە پسیارێ بکە گەلۆ نەهێنیا وێ چییە کو کابینەیا مستەفا کازمی بێ ئاستەنگ ژ پارلەمەنتویێ دەرباس بوو؟
ل عیراقێ بریار ل سەر چوار ستوونا تێن ئاڤاکرن :
1- مەرجەعیا شیعەیا کو پرانیا هێزێن سیاسی یێن شعەیان ژێ دەەناچن
2- ئەمەریکا جونکە هێزەکا لەشکەری زەبەلاح ل عیراقێ یە و هێشتە عیراق نە ئارامە
3- ئیران، هندەك هێزێن شیعە پێڤە گرێداینە
4- رەئیا کوردان
ل ڤێرێ مستەفا کازمی رەزامەندیا رەها یا ئەمەریکا، مەرجەعیا شیعەیا و کوردان ژی بدەستڤە ئینا. ئیران پشتی کوشتنا قاسم سلیمانی و ئەبو مەهدی المهندس، رۆلێ وێ ل عیراقێ لاواز بوویە، سەردانا قائانی سەروکێ سوپایێ قودس بۆ عیراقێ، پێش دەنگدانێ ل سەر کابینەیا کازمی، ژبەر پاراستنا یەکرێزیا ناڤمالا شیعەیا، رازیبوونەكا تەحل ل سەر كابینەیا نوو دا.
گەلۆ مستەفا كازمی چەوا كاری كۆدەنگیێ ژ بۆ كابنیەیا خوە پەیدا بكە؟
عەلی بەلۆ: د هەر چوار سالێن کارێ خوە ( 2016 – 2020) وەکو سەرۆکێ دەزگایێ موخابەراتا عیراقێ، مستەفا كازمی شیا پەیوەندیێن سەرکەفتی دگەل حکومە تا کوردستانێ و عەربێن سونە ئاڤا بکە.
راگرتنا پەیوەندیێن باش دگەل ئەمەریکا، هەولێن باش دان ژ بوو ئاڤاکرنا پەیوەبدیان دگەل ئیرانێ ژی، بێ گومان رەزامەندیا مەرجەعییەتا سیستانی پێشوەخت هەبوو. ئەڤ کاریزما ل دەڤ كازمی، ل دەڤ ھەر دو کاندیدێن دی؛ مەحەمەد تەوفیق عەلاوی و عەدنان الزرفی نە بوو، وان نەكاری ڤێ هەڤسەنگیێ پەیداکەن ژ بوو دەربازکرنا کابینەیێن خوە د پەرلەمانتۆیا عیراقێ دا .
جوداھیا ناڤبەرا كازمی، محەمەد توفیق عەلاوی و عدنان زرفی چیە؟
عەلی بەلۆ: مستەفا کازمی جودایە ژ کاندیدێن بەری خوە ژ بەەر ڤان ئەگەران
– کازمی کار نەکریە د پارتێن ئسلاما سیاسی دا، وەکو دەعوە و مەجلسا ئیسلامی یا بلند ،
– وەکو گەنجەك ژ عێراقێ رەڤیایە ژ بەر زولما سەدامی و ب رێکا کوردستانێ جوویە ئەۆرپا و ل وێرێ ژییایە ،
پرانیا کارێ خوە د راگەهاندن و د کومنتکرنا کارەساتێن ب سەر کوردان و عیراقییان دا هاتی ئەنجامدایە،
ژ بەر هندێ ژ نێزیك ڤە ھایداری دەردێ خەلکێ عیراقێ هەیە ، دوورە ژ دیدێن شوفینی و تائیفییەتێ، کورد و عەربێن سونە ژ بەر هندێ کازمی نێزیكی خوە دبینن.
گەلەك دبێژن مەستەفا كازمی دێ ب دەردەی عادل عەبدولمەھدی ھەرە. ھێشتا ھەیڤەك ب سەر كابینەیێ نوو ڤە نەچویە بەحسا ھەڤپەیمانان ل دژی مستەفا كازمی و كابینەیا وی تێ كرن، تێ گوتن كو نوری مالكی ژ بۆ شكەستپێئانیا كابینەیا نوو ھەڤپەیمانیەك چێكریە؟
عەلی بەلۆ: دژایەتیا پارتیا دەعوە و تەرەفدارێن ئیرانێ ژ بۆ کازمی، ژ بەر هندێ یە چنکو کازمی بریار دایە گەندەلان بدە دادگایی، ل سەر پروژێ سەدر القناة کە ل سەر دەمێ مالکی بوویە، یەك ملیار دولار هاتیە سەرف کرن، بێی كو کار تێدا بێ کرن، مالکی تاوانبارە ب دزیا وی گوژمێ پارەیی .
ب دیتنا من، مستەفا عەبداللتیف مشتت الغرباوی کە ناسراوە ب مستەفا کازمی چونکە دانشتیێ تاخێ کازمیێ یە، ل سەر ئەنجامدانا هلبژاتنێن پێشوەخت و هەتا رادەیەکی چارەسەریا کێشێن عیراقێ بگشتی و عیراقێ د گەل کوردستان جدی یە، هەر چەندە دەمێ حوکمێ وی کورتە کێمی دوو سالانە.
ئەز د وێ باوەریێ دا مە كو دپلوماسییا بلند و کاریزما سەروکێ هەرێمێ نیچیرڤان بارزانی هاریکارە ژ بۆ چارەسەریا پرانیا کێشەیان د گەل عیراقێ ل سەر دەمێ کابینەیا کازمی …
