ده‌ما کۆرۆنا ل ئیتالیا ده‌رکه‌ت، هه‌ڤال و دۆستێن مه یێن ئیتالی ترسیا بوون و داخوازا ڕێکارێن تووند دکرن. پرۆفه‌سۆر کارلۆ ڕۆکا هه‌ڤاله‌که من یێ نێزیک یێ ٦٥ سالیه و مامۆستایێ کۆلێژا پزیشکی یا زانینگه‌ها ساپیانتسایه ل ڕۆما. وێ ده‌مێ ژ من ڕا گۆت: “خه‌لک حه‌نه‌کێن خوه ب کۆرۆنایێ دکن، که‌س خوه ناپارێزە، ئه‌ز و خانما خوه پێگریێ هه‌موو ڕێکارانین لێ به‌لێ ئه‌م پشتراستین بێ ئاگاهیا خه‌لکێ وێ ئیتالیا به‌ر ب کاره‌ساتێ ڤه ببه”. پرۆفه‌سۆ ڕۆکا ل ڕێیا په‌یوه‌ندیێن خوە یێن تایبه‌ت هه‌وله‌کا زێده د گه‌ل حکومه‌تێ ددا کو بێنه سه‌ر هێل و ڕێکارێن ب له‌ز و تووند ل بگرنو بەر.
ڕه‌وشا نها یا کوردستانێ یا د ده‌ربارێ کۆرۆنایێ دا گه‌له‌ک وەكە ڕه‌وشا وێ ده‌مێ یا ئیتالیایێ یە. وێ ده‌مێ ل ئیتالیا کۆرۆنا ب سیاسه‌تێ ڤه تێکەلهه‌ڤ کربوون. ئه‌ڤێ یەكێ گومانه‌کا زێده ژ بۆ خه‌لکێ دروستکربوو و ئه‌و ل سه‌ر به‌ره‌یان دابه‌شبووبوون. به‌ره‌یه‌ک ئه‌و که‌س بوون کو باوه‌ریا وان ب کۆرۆنایێ نه‌بوو و به‌ره‌یه‌که دن ژی کو که‌مینه‌بوون ئه‌و بوون کو هاوار دکر و وه‌کی هه‌ڤالێ منێ سه‌ر سپی داخوازا ڕێکارێن دژی کۆرۆنایێ دکر. نها ل ڤر ژی، ل ھەرێما كوردستانێ، ب ڕێکووپێکی وها یه، کۆرۆنا تەڤلی سیاسه‌تێ بوویه و به‌شه‌کا زێده یا خه‌لکێ باوه‌ریا وان ب كۆرۆنایێ نه‌مایه.
وێ ده‌مێ ل ئیتالیا، پارتیێن وی وەلاتی، مژولی گه‌نگه‌شه‌یێن خوه یێن بەرته‌نگ بوون، کێشه‌یێن که‌ڤن و نوو یێن د ناڤبه‌را وان دوو ئالیێن سه‌ره‌کیێن سیاسه‌تێ ل ئیتالیا دهاتن گه‌رم کرن و کۆلانا/جادەیا ئیتالی ب وان ڤه مژول بوون، ل ڤر ژی، ل ھەرێما كوردستانێ، نها وها یه.
خه‌لکێ ئیتالیا وێ ده‌مێ باوه‌ری ب کۆرۆنایێ نه‌بوو و حه‌نه‌کێن خوه پێ دکرن، ڕووپێچێن کۆرۆنایێ دروست دکرن و هه‌ڤدوو ب حه‌نه‌کان ب ڕووپێچان دترساندن. ل پۆستێن هه‌ڤالێن من یێن ئیتالی من ددیت چاوا دلگرانیێن خوه ب کێمدیتنا کۆرۆنایێ ده‌ردبرین. ژ به‌ر کو دگۆتن سناپچات، ئنستاگرام و ففێسبۆك ل ئیتالیا کۆرۆنا بوویه ئامرازا حه‌نه‌کێ و خه‌راپ ل سه‌ر مه دا ڕوو دده. نها ل ڤر ژی وها یه.
کۆرۆنا ب له‌ز ل ئیتالیا به‌لاڤدبوو و هیچ ڕێکاره‌ک ڕێگری و خوه‌پارێزیێ نه‌بوو. ژ به‌ر کو هێشتا ژی هاوارا ده‌سته‌هه‌ڤالێ منێ پزیشکی یێ ئیتالیا باوه‌ری ل جه‌م حکومه‌تێ دروست نه‌کربوو کو کۆرۆنا مه‌ترسیه‌کا مه‌زنه و دڤێ له‌زێ بکن. نها ل ڤر ژی وها یه، کۆرۆنا ب له‌ز به‌لاڤدبە و ڕێکارێن ته‌ندرووستیێ ژی نه‌مانه.
خه‌لکێ ئیتالیا وێ ده‌مێ پێگری ل ڕێکارێن ته‌ندروستیێ نه‌دکرن، ژ به‌ر کو ھەر ل دەستپێكێ باوه‌ریا وان ب کوژنده‌ییا کۆرۆنا نه‌بوو. هه‌رده‌م دگۆتن کۆرۆنا په‌ژیکه‌که و ده‌رباس دبه. نها ل ڤر ژی وها یه، خه‌لک نه‌کو هه‌ر پابه‌ند نابە، به‌لکو باوه‌ری ب هه‌بوونا کۆرۆنا یێ هه‌ر نه‌مایه.
ئیتالیا یا پر بوو ژ پرسگرێكێن سیاسی و هزرا وان ل سه‌ر کۆرۆنایێ نه‌بوو. نها ل ڤر ژی وها یه، بالا خه‌لکێ ل سه‌ر کێشه‌یێن د ناڤبه‌را پەدەکێ و یەنەکێ دایه، ده‌مه‌کێ زینا وه‌رتێ و ده‌مه‌ک ژی ژێوه‌رگرتنا پارێزبه‌ندیا پارله‌مه‌نته‌ره‌ک، به‌حسا مووچه و قه‌رزاربوونا حکوومه‌ت و به‌حس و خوه‌ستێن دن ب ته‌ڤاهی بالا خه‌لکێ كێشایە و کێم که‌س به‌حسا کۆرۆنایێ دکن.
پاشی ل ئیتالیا کۆرۆنا بوو که‌ره‌سته‌یا کێبرکێیه‌کا نه‌شه‌ریفانه‌یا د ناڤبه‌را ڕکه‌به‌ر و ده‌ستهلاتێ دا. ده‌ستهلات هاته سه‌ر وێ باوەریێ کو دڤێ ڕێکارێن توند ل به‌ر بگره و ئاماده‌کاری ژ بۆ وێ یەكێ دکر. لێ به‌لێ ڕکه‌به‌ران دگۆتن ئه‌ڤه خوه ڤه‌شارتنه ژ مافێ خه‌لکێ و سه‌ر ب شکه‌ستێن خوه دپێچن، ده‌ستهلات ژی چه‌ند مژولی ئاماده‌کاریێن دژی کۆرۆنایێ بوو هنده‌ک ژی مژولی به‌رسڤدانا ڕکه‌به‌ر و نه‌یارێن وێ بوو. د وێ ناڤبه‌رێ دا یێن باوه‌ریا وی هه‌بوو کۆرۆنا بوو و ب له‌ز به‌لاڤ دبوو. نها ل ڤر ژی ڕاست ڕاست وها یه.
ل ئیتالیایێ حەتا ده‌ستهلات و ڕکه‌به‌ر ل هه‌ڤ هاتن کۆرۆنا ل کوچه و کۆلانێن وه‌لات به‌لاڤ بووبوو. ئه‌وێ پێکه‌ت و ژیانا خوه ژ ده‌ست دا نه ده‌ستهلات بوو نه ڕکه‌به‌ربوو به‌لکو خه‌لکێ ساده بوو. ل داویێ دا ئه‌وێ دمر ب کۆرۆنایێ و ل نه‌خوه‌شخانه‌یێ جھ نه‌دبوو و سیاسیێن بازرگان نه‌بوون، به‌لکو ئه‌و خه‌لکێ ساده بوو کو چه‌پکان ژ بۆ وان لێددان. ئه‌و ل به‌ر چه‌پکان ب کۆرۆنایێ مرن و سیاسی ژی نها ده‌ست ب کێبرکێیێن هه‌رده‌م کرن.
ته‌نێ جووداهیه‌کا ئا‌شکه‌ره د ناڤبه‌را ئیتالیا و کوردستانێ یا د ده‌ربارێ کۆرۆنایێ دا ھەیە ئه‌و ژی، ئەگەر ده‌ره‌نگ ژی بە، لێ به‌لێ ب له‌ز کارێن خوه کرن، ل ڤر ب زوویی هشیاربوون و ب له‌ز ژی هه‌موو تشته‌ک ب داوی بوو.
ئه‌وێ ئیرۆ ب کۆرۆنایێ مر ته‌مه‌نێ وی ۳۷ ساله و هیچ نه‌خوه‌شیه‌که دن ژی نه‌بوو. ئه‌ڤه زه‌نگکەكا مه‌ترسیداره و وها بچه ھەتا مه‌هه‌کا دن نه‌خوه‌شخانه تێرا له‌هیا پێکه‌تیێن کۆرۆنایێ ناکه. ئه‌گه‌ر زوو و له‌زێ نه‌کین کوردستان دبە ئیتالیا.
ئاراس برادۆستی
2020.05.31
