ل سوریێ دەستهلاتداریا هەرێمان تێ گوهەرتن

ل سوریێ د ڤان ڕۆژێن داوی دا، ب تایبه‌تی ژی پشتی ئۆپه‌راسیۆنا ده‌وله‌تا ترک ل ڕۆژاڤایێ کوردستانێ، گوهه‌رتتنێن ب له‌ز پێک هاتن. جی و میسیۆنا ڕێخستنان و ده‌وله‌تان هاتن گوهه‌رتن.

ل ئالیه‌کی به‌شه‌ک ده‌وله‌تان گه‌له‌ک تشت قه‌زه‌نچ کر، ئه‌مریکا و هه‌ڤالبه‌ندێن وێ وه‌ندا کر.

گوهه‌رتنا مه‌زن ئه‌و بوو کو پەکەکە/پەیەدێ هه‌ر چقاس ژ ئالیێ ئه‌مریکایێ دا چه‌کدار و په‌روه‌رده‌یا له‌شکه‌ری ببوو ژی، ل هه‌مبه‌ری ئێریشا ده‌وله‌تا ترک نکاری زێده‌ ل به‌ر خوه‌ بده‌. لۆما ژی ناڤه‌ندێن باژارێن سه‌رێ کانیێ و گرێ سپی د ۳-٤ ڕۆژان دا که‌ت بن کۆنترۆلا ده‌وله‌تا ترک.

بەرخوەدانا پەکەکە/پەیەدێ ل هه‌ر دو باژاران، ژ عه‌فرینێ قه‌لستر بوو. ڤێ یه‌کێ هەم ژ بۆنا کوردان و هەم ژی ژ بۆنا دنیایێ خەیالشکەستنەک بوو.

ئه‌مریکایێ و یه‌کێتیا ئه‌ورووپایێ و هه‌موو دنیایێ سه‌رکه‌تنا ده‌وله‌تا ترک ئه‌وقاس زوو تەخمین نەدکر. لۆما ژی پشتی کو ده‌وله‌تا ترک زوو ب سه‌رکه‌ت، ژێبه‌را وان خراب بوو؛ ئه‌مریکایێ و تفاقکارێن وێ سیاسه‌ت و ستراته‌ژیا خوه‌ ل هه‌مبه‌ری ده‌وله‌تا ترک به‌ر ب گوهه‌رتنێ برن.

وه‌ک تێ زانین و دنیایێ ژی ژێ ڕا‌ شاهدی کر، کو پشتی ده‌وله‌تا ترک ده‌ست ب ئۆپه‌راسیۆنا له‌شکه‌ری یا داگیرکه‌ری کر و ل هه‌ردو باژاران سه‌رکه‌فتی بوو، ئه‌مریکایێ بریار دا کو له‌شکه‌رێن خوه‌ ژ سوریێ و ب تایبه‌تی ژی، ژ کوردستانێ بکشینه‌؛ چه‌کدارێن خوه‌ و شه‌رڤانێن شه‌رێ خوه‌ یێ وه‌کاله‌تێ پەکەکە/پەیەدە، ب ته‌نێ بهێله‌ و پشتگری نه‌که‌.

ده‌ما کو ئه‌مریکایێ بریار دا کو له‌شکه‌رێن خوه‌ ژ سوریێ بکشینه‌، ڕاستی ژی گوهه‌رتنێن ب له‌زتر چێبوون.

شه‌رێ هێز و ده‌وله‌تان ل سه‌ر ئاخا سوریێ که‌ره‌کته‌ره‌که‌ نوو قه‌زه‌نچ کر.

ده‌نکله‌م هاتن گوهه‌رتن.

کاخز ژ نووڤه‌ ل هه‌ڤ که‌تن.

تفاقێن نوو پێک هاتن و یێن نوو ژی دێ پێک بێن.

ژ بۆنا به‌لاڤبوونا تفاقێن هه‌یی شه‌رتێن نوو قه‌ومین.

هێز و ده‌وله‌ت، ده‌ستهلاتداریا هه‌رێمان وه‌ندا دکن و قه‌زه‌نچ دکن.

گرێ سپی و سه‌رێ کانیێ دیاره‌ کو  ژ ده‌ستهلاتداریا پەکەکە/پەیەدێ ده‌رکه‌ت، که‌ت بن ده‌ستهلاتداریا ده‌وله‌تا ترک

ده‌وله‌تا ترک، ده‌مه‌ک به‌رێ ژی ل جه‌رابلووسێ و ئه‌ل-بابه‌یێ داویا ده‌ستهلاتداریا پەکەکە/پەیەدێ و داعه‌شێ ئانی و بوو ده‌ستهلاتدار.

ده‌وله‌تا ترک دیسا ده‌مه‌ک به‌رێ، داویا ده‌ستهلاتداریا پەکەکە/پەیەدێ ل چیایێ کورد (عه‌فرینێ) ئانی بوو. ل ور ببوو ده‌ستهلاتدار.

ووسا خویا دکه‌ کو پەکەکە/پەیەدە کۆبانی دێ ته‌سلیمی ڕژێما بەعس، ڕووسیایێ و ئیرانێ بکه‌.

پەکەکە/پەیەدە ئاماده‌ یه‌ کو ڕه‌ققایێ ژی ته‌سلیمی ڕ‌ژێما بەعس بکه‌.

ئه‌مریکایێ هه‌ر چقاس به‌رێ سۆز دابوو کو مه‌نبیجێ ته‌سلیمی ده‌وله‌تا ترک بکه‌ ژی، پشتی ئۆپه‌راسیۆنا داگیرکه‌ر ئا ده‌وله‌تا ترک، ده‌وله‌تا ترک سزا کر. مه‌نبیچ نه‌دا ده‌وله‌تا ترک. ئه‌مریکایێ و پەکەکە/پەیەدێ، مه‌نبیچ ته‌سلیمی ڕ‌ژێما بەعس و ڕووسیایێ کرن.

ل حەسه‌کێ و قامشلۆیێ ڕ‌ژێما سوریێ ب پەکەکە/پەیەدێ ب هه‌ڤ ڕا‌ ده‌ستهلاتدار بوون. دیاره‌ کو پشتی ئۆپه‌راسیۆنا ده‌وله‌تا ترک، ڕ‌ژێما ئەسەد ده‌ستهلاتداریا خوه‌ یا به‌رێ دێ ل حەسه‌کێ و ل قامشلۆیێ ژی ئاڤا بکه‌ و ببه‌ حاکیمێ باژار و باژه‌رۆکان.

.

د ئه‌نجامێ دا دیاره‌ کو ده‌وله‌ت و ڕژیما سوریێ پشتی ئه‌وقاس خرابیان ل سه‌ر پیا یه‌. خورتتره‌ و ب قه‌زه‌نچتره‌.

*****

ئه‌مریکایێ پشتی کو دیت پەکەکە/پەیەدە دێ ب ته‌مامی ل گرێ سپی و سه‌رێ کانیێ ژناڤبچن، حکوومه‌تا ئه‌مریکایێ ب له‌زوو به‌ز هاتن ترکیێ، ب ترکیێ ڕا‌ په‌یمانه‌ک چێکرن.

په‌یمانا د ناڤبه‌ینا ده‌وله‌تا ترک و ئه‌م‌ریکایێ دا‌ د ١٧/١٠/٢٠١٩ ده‌ چێ بوو.

ده‌وله‌تا ترک ژ ئه‌نجاما ڤێ په‌یمانێ:

۱-زۆرا ئه‌مریکایێ بر،

۲-ئەمبارگۆیا ئەمریکایێ و ناڤنه‌ته‌وه‌یی یا ل دژی خوه‌ شکاند،

۳-د سیاسه‌تا خوه‌ یا هه‌رێما ئارام د‌ا ب سه‌رکه‌ت. ئه‌مریکایێ هه‌رێما ئارام یا ده‌وله‌تا ترک قه‌بوول کر. ده‌وله‌تا ترک کۆنترۆلا هه‌رێما ئارام خست بن ده‌ستێ خوه‌.

٤- پەکەکە/پەیەدە په‌ریشان بوو،

ب ڤێ په‌یمانێ فرۆتنا پەکەکە/پەیەدێ ژ ئالیێ ئه‌مریکایێ ڤه‌ ده‌شیفره‌ بوو. کورد جاره‌ک دن ب خیانه‌تا ئمریکایێ ڤه‌ ڕووبڕوو بوون. د ڤێ خیانه‌تێ دا‌ شه‌ریکاتیا پەکەکە/پەیەدێ  گه‌له‌ک ڤه‌کری و ب هێسانی هاته‌ دیتن.

میسیۆنا پەکەکە/پەیەدێ یا کو ئه‌له‌قا وێ ب کورد و کوردستانێ را نینە‌، ب هه‌ر ئاوایی ده‌شیفره‌ بوو/ئاشکەرا بوو. ده‌رکه‌ت هۆلێ کو پەکەکە/پەیەدە  نە ژ بۆنا نه‌ته‌وه‌یا کورد، لێ ژ بۆنا خوه‌ هه‌رێمێن ده‌ستهلاتدار ئاڤا کریه‌.

وێ په‌یمانێ گه‌له‌ک ئاشکه‌ره‌ ده‌رخست هۆلێ کو پەکەکە/پەیەدە خزمه‌تا ده‌وله‌تێن کۆلۆنیالیست دکه‌. پەکەکە/پەیەدە ڕاستی ژی ژ ئه‌مریکایێ ڕا‌ نه‌ تیفاقکاره‌، له‌شکه‌ره‌.

به‌رییا ڤێ په‌یمانا ده‌وله‌تا ترک ئه‌مریکایێ ئیلان کر کو ژی پەکەکە/پەیەدە دێ بکه‌ڤه‌ بن خزمه‌تا ده‌وله‌تا سوریێ و ڕووسیایێ و ئیرانێ.

په‌یمانێ ده‌رخست هۆلێ کو ژ بۆنا کورد بێن کووشتن و بکه‌ڤن بن خه‌ته‌ری، پەکەکە/پەیەدە ژی خوه‌دیێ میسیۆنه‌کێ یه‌.

*****

په‌یمانا ده‌وله‌تا ترک و ئه‌مریکایێ پێشیا هه‌رکاندنا خوینا کوردان، کووشتنا کوردان و جوانێن کوردان گرت. لێ ب ئۆپه‌راسیۆن و داگیرکه‌ریا ده‌وله‌تا ترک، برینا نه‌ته‌وه‌یا کورد کورتر بوو.

*****

پشتی داگیرکرنا ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ژ ئالیێ ده‌وله‌تا ترک ڤه‌، په‌یمانا هات چێکرن. میسیۆنا ئه‌مه‌ریکایێ ل سوریێ قه‌داند. ده‌رکه‌ت هۆلێ کو ئه‌مریکا خوه‌دیێ چ ستراته‌ژی و پرۆژه‌یێ نه‌بوویه‌ ل سوریێ.

ئه‌مریکا چ وه‌خت ژی نه‌فکریه‌ کو کوردان بپارێزە و ژ بۆنا کوردان ده‌وله‌ت ئاڤا بکە.

*****

پشتی داگیرکه‌ری و ئۆپه‌راسیۆنا ده‌وله‌تا ترک، ڕووسیا ل سوریێ، بوو خوه‌دیێ ڕۆله‌ک مه‌زن. د ده‌ره‌جه‌یا دویه‌مین دا‌ ده‌وله‌تا ترک خوه‌دیێ ڕۆله‌کێ یه‌ ل سووریێ.

******

سووریه‌ ژ گوهه‌رتنێن نوو یێن نه‌یێنی ڕا‌ ئاماده‌ یه‌. ل سوریێ پێشهات  و شه‌رێ نوو دێ بێن هۆلێ.

ئامەد /٢٥/١٠/٢٠١٩

ئیبراهیم گوچلو

.

Exit mobile version