مۆنا لیزا یا كورد

چیرۆکا که‌چه‌کا کورد کو د گه‌ل مالباتا خوه‌ ژ ئوورمیێ کۆچبه‌ری هه‌ولێرێ دبن.

ل ئیرانێ، حکومه‌تا په‌هله‌وی ده‌ستهلاتداری دکر، رزا شاهێ په‌هله‌وی وه‌کی ئەتاتورک (ل تركیێ) ل سه‌ر ڤێ باوەریێ بوو کو هه‌موو نه‌ته‌وه‌یێن ل ئیرانێ دژین، هه‌موو ب یه‌ک زمان و یه‌ک ئالا ته‌ڤبگه‌رن. سیاسه‌تا بشاڤتنێ ل هه‌مبه‌ری کوردان ژی دا مه‌شاندن، لێ به‌لێ کورد ل دژی وان قانوون و یاسایێن کو شاهێ عه‌جه‌م ساز کربوون، ده‌رکه‌رتن.

کوردان ل هه‌ر ده‌رێ ده‌ست ب سه‌رهلدانێ کربوون، سه‌رهلدانا ئاگری و کوردێن جه‌لالی، کۆمارا کوردستانێ ب ڕێبه‌ریا پێشه‌وا قازی محه‌مه‌د و سه‌رهلدانا ئیسمائیل ئاغایێ شکاک (سمکۆ) و هه‌موو سه‌رپێهاتیێن کو ل ڕۆژهلاتا کوردستانێ قه‌ومیبوون،هه‌موو ب یه‌ک ئارمانجێ بوون، خوه‌دیده‌رکه‌تنا ل مافێن بنگه‌هین یێن کوردان کو ڕزا شاھ و هه‌ڤتایێن وی دخوه‌ستن ب هه‌ر ئاوایی وان تێک ببه‌.

ل هه‌ر ده‌را وەلات کو ڕزا شاھ ل هه‌مبه‌ری کوردان ب سه‌ر دکه‌ت، کورد ب دارێ زۆرێ سرگوون و کۆچبه‌ر دکرن، دا کو ب ده‌رباسبوونا ده‌مێ ئه‌و هه‌موو کورد چاند و زمانێ خوه‌ ژبیر بکن و ئاسیمیله‌ ببن.

ل سه‌رده‌ما په‌هله‌وی بوو کو که‌چا کورد خه‌ییج (خه‌تیجه‌،خه‌ییجه‌ و هن که‌س ژی دبێژن له‌یلێ) د گه‌ل مالباتا خوه‌ کۆچبه‌ری هه‌ولێرێ بوون، وێ ده‌مێ هه‌ولێر ل ژێر داگیرکه‌ریا ئینگلیزان بوو.

باڤێ خه‌ییجێ د وارێ ئابۆری دا گه‌له‌کێ هه‌ژار بوو و جارنان گێزکڤانی دکر و گه‌له‌ک جاران ژی ب کرین و فرۆتنا کایێ ده‌بارا ژیانا خوه‌ دکر.

خه‌ییج ته‌مه‌نێ وێ ئه‌و قاسی درێژ نه‌بوو، عه‌مر بچووک بوو ،ئه‌و چارده‌ھ سالی بوو، رۆژه‌ک ژ ڕۆژان خه‌ییج ده‌ما حه‌وشا مالێ کو تژی کا بوو، ژ کایێ پاقژ دکه‌، د هه‌مان ده‌مێ کاروانه‌کێ سه‌ربازێن ئینگلیزی د گه‌ل سه‌رفه‌رماندارێ خوه‌ ل به‌ر مالا باڤێ خه‌ییجێ ڕا ده‌رباس دبن.
به‌ده‌ویا خه‌ییجێ بالا ئه‌فسه‌رێ ئینگلیزی دکشینه‌ سه‌ر خوه‌، ئه‌فسه‌ر دبه‌ ئه‌ڤیندارێ خه‌ییجێ و ب شه‌ڤ و ڕۆژ د قالا خه‌ییجێ ده‌ یه‌. ئه‌فسه‌ر ئێدی سه‌بر و هه‌دانا وی نامینه‌ و د جهێ خوه‌ ده‌ ناقربه‌.

پشتی چه‌ند ڕۆژان ئه‌فسه‌رێ ئینگلیزی ب به‌ژنوباله‌که‌ خوه‌شک دچه‌ خوازگینیا خه‌ییجێ.
ئه‌فسه‌رێ ئینگلیزی ژ باڤێ خه‌ییجێ ڕا دبێژه‌ “قه‌سه‌م ب ناڤێ عیسا مه‌سیح ئه‌ز بوومه‌ ئه‌ڤیندارێ خه‌ییجێ و ئه‌ز ژ دل و جان وێ حه‌ز دکم”.
باڤێ خه‌ییجێ ئه‌نیا خوه‌ هلدجڤینه‌ هه‌ڤدو و ب خوینساری ژ ئه‌فسه‌ری ڕا دبێژه‌، که‌چا خوه‌ نادم که‌سه‌کی كریستیانی/مەسیحی، ئه‌م مسلمانن و ئه‌مێ ب ڤی کاری ل با مسلمانان ڕاستی نه‌فره‌تان وه‌رن. ئه‌فسه‌رێ ئینگلیزی ب لاڤا و تکایێ دخوازه‌ نێرینا باڤێ خه‌ییجێ بگوهه‌رینه‌، لێ به‌لێ باڤێ وێ ڕازی نابه‌.

ئه‌فسه‌رێ ئینگلیزی دبێژه‌ چ دبه‌ بلا ببه‌، ته‌نێ خه‌ییج، ژ بۆ خه‌ییجێ دینێ ئیسلامێ قه‌بوول دکه‌، دا کو باڤێ وێ ڕازی به‌، لێ به‌لێ چ تشت چاره‌سه‌ر نابه‌.

ئه‌فسه‌رێ ئینگلیزی ب موخاله‌فه‌تا باڤێ خه‌ییجێ پر دقه‌هره‌ و ژ بۆ کو ئارمانجا خوه‌ پێک بینه‌، د نیڤێ شه‌ڤێ دا ب دارێ زۆرێ خه‌ییجێ دره‌ڤینه‌ و ڕیا ئه‌ورۆپایێ دگرن پێش خوه‌.

پشتی چه‌ند سالان خه‌ییج ژ بۆ کو باڤێ وێ هاژ ژ حالێ وێ و ژیانا وێ یا شاهانه‌ هه‌به‌، فه‌رمان دده‌ کو نیگارکێش، نیگاره‌ک هه‌ری باش ژ وێ بکشینن و ژ بۆ باڤێ وێ بشینن، دا کو ئه‌و پشتی هه‌یامه‌که‌ درێژ که‌چا خوه‌ ببینه‌. باڤێ خه‌ییجێ ده‌ستێ خوه‌ ل سه‌ر نیگارا وێ دگه‌رینه‌ و که‌لۆگری دبه‌، مینا نیگارا خه‌ییجێ کو که‌ن و گری ب هه‌ڤ ڕا تێ دا خویا دکه‌.

چیرۆکا به‌ده‌وبوونا که‌چا کافرۆش و ئه‌ڤینیا ئه‌فسه‌رێ ئینگلیزی نفش ب نفش د ناڤا کوردان دا به‌لاڤ دبه‌، ب ئاوه‌یه‌کی کو نیگارا که‌چا کافرۆش وه‌کی سه‌مبۆلا ئه‌ڤین و به‌ده‌ویێ د گه‌له‌ک مالا ده‌ هه‌بوویه‌.

نیگارا که‌چا کافرۆش ب ئاوره‌کی ڕۆمانتیزم و ئاشقانه‌ لێ د باتنیێ و ھانڤان دا ترس و خۆف، خه‌ریبی و کۆچبه‌ری پر خویا دکه‌!

چاڤێن ب هێسر/رۆندك
چاڤه‌ک ژ بۆ کو ل خه‌ریبیێ دا یه‌ گریانه‌، چاڤه‌ک ژی ژ بۆ وەلات کو داگیر بوویه‌!

ژ مالپەرا فێسبۆكێ یا

یاقووب کورمانج