ده‌ما به‌هسا ھەدەپێ دھێتە کرن یان ژی ده‌ما کو ھەدەپە وه‌ک پارتیه‌ک کوردی دھێتە نرخاندن، مسیۆنا کو ھەدەپە ژ بۆ هاتی ئاڤاکرن نه ل بیرا که‌سه‌کێیه. ھەدەپە ژ مسیۆنه‌کا تایبه‌ت هاتیه ئاڤاکرن. جیگرێ سه‌رۆکوه‌زیرێ ترکیێ و کۆئۆردیناتۆرێ پێڤاژۆیا “ئاشتیێ” به‌شیر ئاتالای به‌هسا دامه‌زراندنا ھەدەپێ دکه و دبێژه: د پێڤاژۆیا “ده‌سپێکا ڤه‌کرنێ” دا ھەدەپە ب فه‌رمانا ئەبدولا ئۆجەلان و به‌رپرسیارێن میتێ هاته دامه‌زراندن. نها ئه‌رکه‌ک نوو یا ھەدەپێ هه‌یه”.
ده‌ما به‌شیر ئاتالای ل سه‌ر کانالێن ته‌له‌ڤزیۆنان ئه‌ڤ تشت ل سەر ھەدەپێ گۆتی، ژ ئالیێ ھەدەپێ یان ژی پەکەکێ ڤه چو ئیعتیراز نه‌بوو. هه‌روه‌ها د ناڤ رایا گشتیا كوردی دا ا ژ ئالیێ رێخستن و پارتیێن كوردی ڤە ئه‌ڤ گۆتارا ئاتالاینەھات نرخاندن و وه‌لێ ده‌رباس بوو. ژ به‌ر کو د وێ پێڤاژۆیێ دا چاڤێ هه‌رکه‌سه‌کی ل ده‌ستپێکا قۆناغه‌ک نوو بوو. لێ به‌شیر ئاتالای چاڤێ خوه کر د چاڤێ پەکەکێ و ھەدەپێ دا ئه‌ڤ یه‌ک گۆت. ده‌نگەك بلند نەبوو هه‌رکه‌سی بێده‌نگی ھلبژارت. ژ به‌ر کو تشتا ئاتالای دگۆت ڕاست بوو.
لێ نها ده‌ما هنده‌ک ھەدەپێ دنرخینن و به‌هسا ڤێ یه‌کێ دکن، گه‌له‌ک كەس و ئالیێن سیاسی ل خوه نه‌خوه‌ش تینن و به‌رته‌که‌ک نه ئه‌رێنی نیشان ددن. لێ ده‌ما ده‌وله‌ت دبێژه ده‌نگ ناكن،
ژ ئالیه‌ک دن ڤه ده‌ما پێڤاژۆیا هه‌ڤدیتنێن ب ئۆجەلان ڕا دهاتن کرن گه‌له‌ک تشت ئاشکه‌ره بوون. هه‌تا هه‌ڤدیتنێن ل گه‌ل ئۆجەلان ژ ئالیێ وه‌شانخانه‌یه‌کا نێزکی پککێ ڤه بوویه پرتووک. د ڤێ پرتووکێ ده گه‌له‌ک پرۆتۆکۆلێن هه‌ڤدیتنێن هه‌یه‌تێن بەدەپێ ل گه‌ل ئۆجالان وه‌ک به‌لگه هاتنه به‌لاڤ کرن.
وه‌ک تێ زانین ئۆجەلان ئیلۆنا 2012ێ نامه‌یه‌ک ژ ئه‌ردۆگان ڕا ڕێکر و پێڤاژۆیا هه‌ڤدیتنا جاردن ده‌ستپێکر. ئه‌ڤ پێڤاژۆ سالا 2015ێ داوی هات. ھەدەپە ڕۆژا 2015.10.15 ێ هاتبوو دامه‌زراندن ،لێ نه ئەکیڤ بوو. ژ به‌ری ھەدەپێ بەدەپە هه‌بوو. بەدەپێ نکاری ل گۆرا پێوستیا پێڤاژۆیا “ئاشتیێ” ته‌ڤبگه‌ره. ژ بۆ پێڤاژۆیا “ئاشتیێ” پێوستی ب ھەدەپێ هه‌بوو. پێدڤی دكر ھەدەپە بهاتا ئەکتیڤ کرن. ژ بۆ ڤێ ژی ھەدەپە ڕۆژا 27ێ ئۆکتۆبه‌را 2013 ێ ب کۆنگره‌یا مه‌زن هاته ئاکتیڤ کرن و که‌تا ناڤا سیاسه‌تێ دا. ژ بۆ ڤێ ھەدەپێ د “پێڤاژۆیا چاره‌سه‌ریێ ” دا خوه‌دێ دا.
د ڕاستیا خوه دا ھەدەپە ل ئیمرالی فۆرما خوه یا سیاسی وه‌رگرت، ھەدەپە وه‌ک پارتیه‌ک یا ترکیێ ب ته‌ڤلیبوونا هنده‌ک چه‌پێن ترک و هنده‌ک ئالیێن ئیسلامی ده‌رکه‌ت قادا سیاسه‌تێ دا.
د ده‌ما ل ئیمرالی پرسا ھەدەپێ تێ گۆتوبووژ کرن، مناقەشەك د ناڤبه‌را ئۆجەلان و ده‌مرتاش دا ژی ده‌رباس دبه. ھینگێ ده‌مرتاش هه‌ڤسه‌رۆکێ بەدەپێ بوو. ئۆجەلان ب گرانی بەدەپێ ڕه‌خنه دکه. پشتی ڕه‌خنه‌یێن ئۆجەلان، ده‌مرتاش ژ ئۆجەلان ڕا دبێژه کو ئه‌و ئاماده‌مه ده‌ست ژ سه‌رۆکاتیا بەدەپێ به‌ردە. ئۆجەلان ژ ده‌مرتاش ڕا دبێژه: ب حسیه‌تا حه‌ره‌که‌ت نه‌که،خوه بچه‌کێ ب ڕێخستن بێخه و پێشڤه ببه و ژ ڕه‌خنه‌یا نه‌ترسه.
هه‌ڤدیتنا ل ئیمرالی یا ڕۆژا 21ێ ته‌موزا 2013ێ دا، (کو پشتی ڤێ هه‌ڤدیتنێ ب 3 مه‌ها کۆنگره‌یا مه‌زنا ھەدەپێ چێدبه) ئۆجەلان ژ بۆ سه‌رۆکاتیا ھەدەپێ دیتنێن خوه دبێژه. ئۆجەلان دبێژه: “ژ بۆ سه‌رۆکاتیا پارتیا نوو، ئه‌رتوگرول (کورکچوو) و سه‌باهات (تونجه‌ر) دکارن ببن هه‌ڤسه‌رۆک. ئه‌ڤ ته‌نێ پێشنیارا منه نه مه‌جبووریه‌ته”.
پشت ڤێ گۆتنا ئۆجەلان سه‌رۆکێ بەدەپێ ده‌مرتاش ژ ئۆجەلان دپرسە ژ بۆ چ هون من پێشنیار ناکن؟ ئۆجەلان د ڤێ هه‌ڤدیتنا کو به‌رپرسێن میتێ ژی ئاماده‌نه ژ ده‌مرتاش را دبێژه: بێ گومان ئه‌ز سپاسیا وه ژی دکم. هون دکارن خوه پچه‌کی دن پێشڤه ببن، فۆرماسیۆنا ته پچه‌کی کێمه. ئه‌گه‌ر هون کێماسیێن خوه ڕاکن و خوه ته‌مامی پێبگەهینن هونێ ژ بۆ ترکیێ هه‌موویێ ببن سیاسه‌تمه‌داره‌ک باش. ده‌وله‌ت هێشتا وه پچەكێ بێ ته‌جرووبه دبینه.
وه‌ک ئۆجالان گۆتی، د کۆنگه‌ره‌یا مه‌زن ئا ھەدەپێ دا ئه‌رتوگرول کورکچوو و سه‌باهات تونجه‌ل وه‌ک هه‌رڤسه‌رۆکێن ھەدەپێ دھێنه هلبژارتن. ده‌مرتاش ته‌ڤلی کۆنگره‌یێ نابه. ئه‌ڤ هه‌لوه‌سته‌ک بوو دەمرتاش نیشان دا. لێ ئامادەكارێن كۆنگرەیێ دانخویا كرن كو دەمرتاش ژ بەر چەند كارێن تایبەت بەشدار نەبوویە
ژ ئالیه‌ک دن ڤه دو که‌سێن بالکێش پیرۆزباهی ژ کۆنگره‌یا ھەدەپێ ڕا ڕێکرن. یه‌ک ئەبدولا ئۆجەلان یێ دن ژی تەیب ئه‌ردۆگان بوو.
ئۆجەلان د په‌یاما خوه دا دبێژه: پشتی ئیسیانکرنا (شەرێ چەكداری) 40سالی ل گه‌ل ده‌وله‌تێ گۆتوبێژ گه‌له‌کی گرنگه. ژ به‌ر کو ته‌کۆشینا شۆره‌شگه‌ری ب گۆتوبێژکرنا ب ده‌وله‌تێ را دکاره وه‌ک ده‌ستکه‌فتنه‌کی بمینه.
تەیب ئه‌ردۆگان ڤه‌خواندبوون کۆنگره‌یا ھەدەپێ، لێ ئه‌و نه‌چوو و په‌یامه‌ک ڕێکر. لێ په‌یاما ئه‌ردۆگان د کۆنگره‌یێ دا نه‌هات خوه‌ندن. لێ د مه‌دیایێ دا هاته به‌لاڤکرن.
ئه‌ردۆگان د په‌یاما خوه ده دبێژه: “ئه‌ز ژ بۆ ڤه‌خواندنا وه یا ب نه‌زاکه‌ت سپاسیا وه دکم. ئه‌ز هێڤی دکم کۆنگره‌یا وه ب ته‌مانیا کو کۆنگره‌یا وه ب ناڤا یه‌کتیێ ده ده‌رباس ببه دکم و هێڤ دکم کو بریارێن کۆنگره‌یا وه، ژ بۆ ژیانا سیاسی ل ترکیێ ببه وه‌سه‌یه‌تا خێرێ و سلاڤا ژ بۆ هه‌موو که‌سێن ته‌ڤلی کۆنگره‌یێ بوونه دکم”.
ئه‌ڤە ڕاستیا ھەدەپێ یه. لێ ده‌ما مرۆڤ به‌هسا ڤێ ڕاستیێ دکه ، د سه‌ری دا ھەدەپە و هنده‌ک ئالی خوه عاجز دکن. هه‌تا مرۆڤ ڕاستیا دامه‌زراندنا ئارمانجا ھەدەپێ نه‌زانه، مرۆڤ نکاره ڤێ پارتیێ باش بنرخینه و ڕاستیا سیاسه‌تا ڤێ پارتیێ ببینه.
ھەدەپێ چو جارا نه‌گۆتیه کو، ئه‌و پارتیه‌ک کورد یان ژی کوردستانی یه. ھەدەپە ب هه‌زاران جاران دبێژن کو، ئه‌و پارتیه‌ک یا ترکیه و ئارمانجا وان ترکیه‌بوونه. ھەدەپە ل دژی کوردستانییوونێ یه. نها ژی ھەدەپە ب ئاوایه‌کی د ناڤا ئیمرالی و قه‌ندیلێ دا نزانه چ بکه. لێ تشتا کو ئاشكەرایە ھەدەپە نها نێزکی قه‌ندیله، لێ ئۆجەلانی هێشتا گۆتنا خوه یا داویێ نه‌گۆتیه.
ھەدەپێ گه‌له‌ک چه‌پێن نەتەوەپەرست یێن ترك، که‌مالیست ب ده‌نگێ کوردا برن پەرله‌مه‌نتۆیێ. ئه‌و د ئه‌سلێخوه دا خوه‌دیێ مسیۆنا کو، کوردا د ناڤ تركیێ دا بحەلینن و کوردا ب ئاویه‌کێ زانستی ژ ناڤ ببن. ل ترکیێ نه چه‌په‌ک ترک، نه که‌مالسته‌ک و نه ژی ئیسلامسته‌ک ترک ڕاستیا کوردا نابینن و دۆزا كوردی قەبوول ناكن. هه‌موو ژی ئیدیۆلۆژیا کو دحه‌بینن ژ بۆ تێکبرنا کوردا ب کار تێنن. مخابن ھەدەپە ژی دبه زه‌مینێ ڤێ سیاسه‌تا وان.
ده‌ما مرۆڤ ھەدەپێ شرۆڤه دکه نابە مسیۆنا کو ھەدەپە ژ بۆ هاتی ئاڤاکرن ژ بیر بکه. ھەدەپە هه‌ولدده که‌مالیزم و ئاپۆجیتیێ بکه د جھاله‌کی دا. لێ ئه‌ڤ ژی زه‌حمه‌ته ژ به‌ر کو که‌مالیست ژ خوه پێڤه که‌سه‌کی قه‌بوول ناکن و کوردا ژ بنی ڕه‌د دکن.
2021.06.30
نووچوئەنالیز
ن.ف
