سوێد ئێك ژ وان وەلاتێن هەری پێشکەتی ل جیهانێ ب گشتی د هەمی بوارێن حکومرانی، دیموکراسی، پاراستنا مافێن مروڤان ، دادپەروەری ، سەروەری یا یاسا و ژینگەهپارێزی د هێتە نیاسین سوید دەولەتەکا مەلەکی دەستوری سیستەما پەرلەمانییە و چار سالان جارەکێ سێ هەلبژارتن د ئێك دەمدا لێ دهێنە ئەنجامدان ، هەلبژارتن ژبو پەرلەمان ،جڤاتێن شارەداری و جڤاتێن پارێزگەهان .ل سوێدی 8 پارتی بەژداری هلبژارتنان د بن، ژوان 8 پارتیان، 7 پارتی ل سەر 2 بلوکان دابەش بوینە بلوکەك ل ژێر ناڤێ (ئالیانس) کو ژ 4 پارتیان پێک دهێت ئەوژی پارتییا مودێرات، سەنتەر پارتی، پارتیا لیبەرال و پارتییا کریست دیموکرات. هەروەسا بلوکێ دن ژی ل ژێر ناڤێ (کەسك و سور) کو پێك د هێت ژ پارتییا سوسیال دیموکراتان ، پارتییا چەپ و پارتییا ژینگەهێ و ئەڤ هەردو بلوکە زێدەی 30 سالانە رکابەرییێ ل سەر دەستهەلاتێ دکەن و گەلەك جاران ژی حکومەت ژ پارتیێن هەردوو بلوکان هاتییە پێك ئینان ، لێ د ڤان 8 سالێن دەربازبویدا و ژ ئەنجامێ پەیدابونا هزرێن رەگەزپەرستی هێدی هێدی گوهرین د جڤاکا سوێدێ دا پەیدا بوینە و دەرئەنجام پارتییەك ب ناڤێ (سوێدیێن دەموکرات) هاتە دامەزراندن و ئەڤ پارتیە هەرچەندە پاشگرەکێ دیموکراتی ب ناڤێ خو ڤە گرێدایە لێ ل سوێدێ ب پارتیەکا راسیست/رەگەزپەرست هاتییە نیاسین .
هەر ژ دەستپێکا راگەهاندنا ڤێ پارتیێ جەماوەرەکێ بەرچاڤ ل سەرانسەری سوێدێ بونە ئەندام و لایەنگرێن وێ و ئەڤ پارتیە د 2 هەلبژاتناندا شیا هژمارەکا مەزن یا دەنگدەرێن پارتیێن کەڤن بوخو راکێشیت و ب تایبەتی ژی نێزیکی 25/30% ئەندام و لایەنگرێن پارتییا مودێراتان و رێژەیەکا بەرچاڤ ژ دەنگدەرێن سوسیال دەموکراتان ل هەلبژارتنێن 2014 ێ دەنگێن خو دانە (سویدیێن دەموکرات) و ل هەلژارتنێن 2018ێ ئەڤ پارتیە ب دەسڤەئینانا 62 کورسیێن پەرلەمانی بو کابوسەك د ناڤبەرا هەردوو بلوکێن کو ب ب سالانە رکابەرییێ ل سەر ب دەسڤە ئینان حکومرانییا سوێدێ دکەن. ل روژا 2018/12/9 ب تەمامی دێ بنە سێ هەیڤ کو هەلبژارتن ل سویدێ هاتینە ئەنجام دان و هێشتا لایەنێن سوێدی ل سەر ئاڤاکرنا حکومەتا نو پێکنە هاتینە. هەژی گوتنێیە کو ل چەند روژێن دەربازبوی سەروکێ پەرلەمانی، (ئولف كریستەرسون) سەروکێ پارتییا مودئیراتان ژ بلوکێ هەڤپەیمانی (ئالیانس) راسپارد دا کو ب رێکا دەنگدانێ ل پەرلەمانی وەك سەروکێ حکومەتێ بهێتە هلبژارتن لێ وی رێژا پێتڤی یا دەنگا ب دەسڤە نەئینا ژ بەرکو هەلوەستێن مودێراتان ژی دەربارەی پرسا بیانییان تا رادەکی نێزیکی یێن پارتییا سویدیێن دەمۆكرات (سڤەرییە دەموکراتانە) . دیسان سەروکا سەنتەر پارتیێ (ئانیا لوف) کو ئەوژی ژ بلوکێ هەڤپەیمانێ یە بەربژێرەك بو بو پێکئنان حکومەتێ لی وێ هەر زی خو ڤەکێشا و رێ دا بلوکێ (کەسك و سوران) كو (ستە لووڤەن) سەروکاتییا وێ دکەت دا کو ب هەڤکارییا چەندین لایەنان هەولا پئك ئینان حکومەتێ بدەت .
ل گور یاسا سوێدێ د دەما گیروبونا پێك ئینان حکومەتێ ژ بەر هەر هوکارەکێ هەبیت پەرلەمانێ سوێدێ 4 دەلیڤان ددەتە پارتیێن رکابەر دا ل هەڤهاتنێ ل سەر پێك ئینان حکومەتێ بکەن و ئەگەر دیسان هەر نە گەهشتنە چ رێککەفتنان، هینگێ هەلبژارتن دوبارە دێ هێنە ئەنجام دان. لێ ژ بەر کو دوبارە هەلبژارتن دێ بیتە ئەگەرێ مەزاختنا بودجەیەکا ئێکجار مەزن کو زێدەی ملیارەك کرونانە، لەوما هەمی هەول د هێنە دان داکو حکومەتا سوێدێ بهێتە پێکئینان بێ دوبارەکرنا ئەنجامدا هەلبژارتنان.
هەلبژارتنێن سوێدێ ل روژا 2018/9/9 هاتنە ئەنجام دان و بلوکێ (سور ە كەسك) ب ئێك کورسی ژ بلوکێ (ئالیانس) زێدەتر و ل سەر ئاستێ پارتێن بەژدار ژی سوسیال دەموکراتان سەرکەفتییا ئێکێ بو د هەلبژارتنێن هەری داوی دا.
هێژای گوتنێ یە کو ژ بەر هەبونا سیستەمەك بنگەهین حەتا نها هەڤوەلاتیێن سوێدێ هەست ب بێ حکومەتییا وەلاتێ خو نە کرییە
ھشیار توڤی
08.12.2018
