رۆژا یهکشهمێ ٢٠٢٣/٨/٢٧ برێز نێچیرڤان بارزانی، سهرۆکێ ههرێما کوردستانێ د رێورهسمهکێ دا پێشوازیا (٦۰) دهرچوویێن پهیمانگهها دادوهریێ کر کو (٤٥) ژ وان وهک دادوهر و (۱٥) ژ وان وهک جیگرێ داواکارێ گشتی سۆندا یاساییێ خوار و دهستبکار دبن.
د رێورهسمێ دا کو برێزان سهرۆک و ئهندامێن ئهنجومهنا دادوهریێ، ئهندامێن داواکارێ گشتی، وهزیرێ داد و ههژمارهک ژ بهرپرسێن ل سهرۆکایهتیا ههرێما کوردستانێ ئاماده بوون، سهرۆک نێچیرڤان بارزانی گۆتارهک پێشکێش کر. ئهڤه ژی ناڤهرۆکا وێ یه:
برێزان سهرۆک و ئهندامێن ئهنجومهنا دادوهری و دادوهران
ئهندامێن داواکارێ گشتی!
جهنابێ وهزیر!
ئامادهبوویێن برێز!
ڕۆژا وه باش!..
هوون ههموو ب خێر هاتن!
گهلهک كێفخوەشم کو ئیرۆ پێکڤه بهشداریا رێورهسما دهستبکاربوونا (٦۰) دهرچوویێن برێز یێن خولا چارهم یا پهیمانگهها دادوهران دکین کو (٤٥) دادوهر و (۱٥) جیگرێ داواکارێ گشتی نه. جهێ دلخوەشیەك مهزنه کو د ناڤا ڤێ ههژمارێ دا، بیست و چار خانمێن برێز هەنە كو ل سهر ناڤچهیێن ههولێر، سلێمانی، دهۆک و گهرمیان دا دابهش بوون. ب گهرمی دهستخوهشی و پیرۆزباهیێ ل وه دکم.
بوونا ب دادوهر، ئهرکهکی دژواره و بهرپرسیاریهتیهکا مهزنه بهرامبهر ب خوهدا و بهرانبهر ب وژدان و بهرانبهر ب جڤاک و بهرانبهر ب مرۆڤایهتیێ. ب راستی وه پیشهیهکێ گران هلبژارتیه، هێڤیا سهرکهفتنێ ژ بۆ وه دخوازم. د ڤێ رێیا دژوار دا کو وه هلبژارتیه خوهدایێ مهزن وه سهربخه و سهرکهفتی بن.
پشتی وێ یهکێ کو وه پهیمانگهها دادوهریێ ب سهرکهفتیانه تهمام کر، هوون یێن برێز چ وهکی دادوهر، چ وهکی جیگرێن داواکارێ گشتی کو وه سۆندا یاسایی خوار و دهستبکار دبن، ئهڤه ژ بۆ ههرێما کوردستانێ بوویەرەك گرنگ و جهێ گرنگیهکا بهر ب چاڤه. هوون راسته راست ل سهر و کارێن خوه دگهل وهلاتیان و داخواز و مافێن وان دانه. هوون پارێزهرێ مافێن ههموو چینێن جڤاکێ و ماف و مولک و بهرژهوهندیا گشتی نه.
برێزان!..
دادوهری، بنگهها حوکمرانیێ یه ل ههموو وهلاتهکی. پارێزهرێ جڤاکێ و پارێزهرێ سیستهما سیاسیه ل ههر وهلاتهکی. ژ بۆ جڤاکێن پێشکهتی یێن جیهانێ، سهربخوهییا دادوهری، سهروهریا یاسا، ههبوونا باوهری ب دهستهلاتا دادوهریێ، پێویستیهکا ل پێشینه و ژیرانه یه. بنگهها پێشکهفتنا سیاسی و ئابۆری و جڤاکێ یه.
ئێدی دڤێ ژ بۆ جڤاکهکه وهکی کوردستانێ چهند ل پێش و گرنگ و پێویست بە کو د قۆناخا ڤهگوههستنێ دایه و کوردستان دخوازه ڤێ سیستهما دهمۆکراسیێ بهێزتر بکه کو دامهزراندیه؟
ئهز پشتراستم هوون ههموو ژ گۆتن و نێرینا وینستۆن چۆرچل، سهرۆکوهزیرێ بریتانیا، و چالز دیگۆل، سهرۆکێ فرانسا، یێ ل سهردهما شهرێ دویهم یێ جیهانی دا دزانن. دهما ل گهرمیا شهر دا مژول بوو لەندەن د بن ئاگرێ بۆمبهبارانا نازیان دا وێران دبوو، چۆرچل ژ وهزیرێ دادێ دپرسە: رهوشا دادوهریێ چاوا یه؟ کو وهزیر د بهرسڤا خوه دا دبێژه: باشه!
چۆرچل گۆتنا خوه یا ناڤدار دا دبێژه کو ئهو ژی ئهڤه یه: ”واته نهترسن، بریتانیا سهلامهته”.
ههر وها پشتی رزگارکرنا فرانسا ژ داگیرکاریا نازیان کو سهرۆک دیگۆل ڤهگهریا پاریس، پرسیار ژ ههڤالهکی خوه دکه: رهوشا دادوهری و دادگههێن ل وهلات چاوایه؟ بهرسڤێ دده: ”هێشتا ژی باشه.”
پاشی دیگۆل دبێژه: ”واته ئهم دکارین ژ نوو ڤه فرانسا ئاڤا بکین!”
د جڤاکێن پێشکهتی دا، وها ل دادوهریێ دنێرن، ژ بۆ وێ یهکێ بێگومان ژ بۆ مه ل ههرێما کوردستانێ، سهربخوهییا دهستهلاتا دادوهری و سهروهریا یاسا، بنگهها سهرهکیا حوکمرانیهکا دروست و سهرکهفتیه ل وهلات. ژ بۆ وێ یهکێ کو وهلاتی باوهری ب دهستهلاتا دادوهری، ب یاسا و دادگههێ ههبە، دڤێ پشتراست بە ل وێ یهکێ کو مافێن وی دپارێزن. بهرامبهر ههر یهک، ژ ههر پۆست و پلهیهک دا بە، یاسا و دادپهروهریێ ب جیهدکن و دپارێزن.
ژ بۆ وێ یهکێ کو دهستهلاتا دادوهری، یاسا و دادپهروهریێ ب جیهبکه. ژ بۆ کو ب راستی جهێ باوهری و پارێزهرێ مافێ ههموویان بە، رۆلا خوه یا دروست یا د وارێ ئاڤاکرنا جڤاکهک بهختهوهر یا مهدهنی و ب دامهزراوهییکرنا حوکمرانیێ دا ببینه، دڤێ ب تهڤاهی بێئالی و دادپهوهرانه، ئازاد و سهربخوه بن.
ئهڤه ئهرک و بهرپرسیاریهك مهزنه، ل ستویێ دادوهران، ل ستویێ وه یێن برێز و خوهشتڤی دایه. هوون ل بهر خوهدا و وژدان و مرۆڤایهتیێ دا وێ بهرپرسیاریهتیێ هلدگرن. هوون دڤێ ل ئاستا وێ ئهرک و پهرپرسیاریهتیێ دا بن.
برێزان!
یاسا دهستهلات ب دادوهر دایه کو ئازاد بە. ئهوه ئهرکێ دهستهلاتا دادوهری و دادوهرانه سهربخوهییا خوه بپارێزن و ب ههموو ئاوایهکی بهرهڤانیێ لێ بکن. ئهرکێ دادوهره كو نهكەڤە بن بارێ هیچ داواکاری و دهستێوهردانهکێ ژ ههر کهس و ئالی و دهستهلاتهکێ ڤه بە. دڤێ ئهو ب خوه قهبوول نهکه و ڕازی بە هیچ کهس و ئالی و دهستهلاتهک، هیچ تشتهکی ل سهر دا بسهپێنن.
وهلاتی دهما ب. شهڤ ب بهختهوهریێ ڤه سهرێ خوه داتینن، دهما باوهری ب یاسا و گرێدایی ب وهلات و نشتمان ڤه ههیه کو پشتراست بە ژ وێ یهکێ دادوهری، دادگهه و دادوهر سهربخوهنه. پشتراست بە ژ وێ یهکێ کو ئهگهر رۆژهکێ مافێن وی هاته بنپێکرن، یاسا سهروهره و ل سهر روویێ ههموویان دا ههیه، بهرهڤانی و پارێزگهریێ لێ دکه. ماف و روومهتێ ژ بۆ وی ڤهدگهرێنە. ئهگهر وهلاتی وها باوهری نهبوو، پشتراست بن، هیچ تشتهکی دن راستهرێ نابە.
ژ بۆ وێ یهکێ برێزان، وە ههموو پشتگیریهک ژ سهرۆکایهتیا ههرێما کوردستانێ و ژ دامهزراوهیێن وهلات و ئالیێن پهیوهندیداران ههیه.
بێگومان، مه نهگۆتیه و نابێژین ل ههرێما کوردستانێ هیچ کێشهیهک ل پێشییا سهربخوهییا دادوهری و سهروهریا یاسادا نینه! نابێژین ههموو تشتهکێ دهستهلاتا دادوهری دروسته و ل بن هیچ گوشارهکا سیاسی دا نینه!
کێشه و گهفێن جددی ل پێشییا دهستهلاتا دادوهریێ دا ههیه کو پێویستی ب چێکرن و چاکسازیێ یه. لێ بهلێ یا کو گرینگه ئهز وه پشتراست دکم، مه ئیرادهیهکی جددی ههیه، ئهم رژدن ل سهر و بهردهوام ل کار و ههولدانێ دانه بۆ چێکرن و چارهسهریێ. هوون ژی ژ ئالیێ خوه ڤه پێنگاڤ ب پێنگاڤ دکارن کێشه و گرفتان نههێلن. دکارن یاسایێ سهروهر بکن و رێ نهدن دهستێوهردان د ئهرک و بریارێن وه دا بێکرن، ب پشتراستیێ ڤه دبێژم كو دهستهلاتا دادوهریێ ڕێچکا خوه گرتیه و ل سهر وێ دچه و بهردهوام دبه. ل گهل هندێ کو دزانین کێشه گهلهکن، ل گهل وێ یهکێ کو دزانین ئەو کێشه نه هێسانن، لێ بهلێ ئهڤە وهکی ئارمانجهک هاتیه دهستنیشانکرن و دادوهر ل سهر دچن.
برێزان!..
گرنگه بهردهوام هوون شیانێن خوه پێشبخن. د ئەركێ خوە یێ دادوهریێ دا مافێن مرۆڤ و پێڤهرێن ناڤدهولهتی ل بهر چاڤ بگرن، خولا شیاندن و بهێزکرنێ د ههموو واران دا ببینن، گهلهک سوود ژ تهکنهلۆژیا وهربگرن، پهیوهندی و ههڤکاریا وه یا بهردهوام دگهل دهستهلاتێن دن یێن ههرێما کوردستانێ و دامهزراوهیێن دادوهریێ دا ل ئیراق و جیهانێ دا هەبە.
د دهما خوه دا کو یاسایا پهیمانگهها دادوهران هاته ئاماده کرن، کۆمهک ئارمانجێن مه ههبوون، یهک ژ وان: پێگهاندنا دادوهر و ئهندامێن داواکارێ گشتی و پێشخستنا ئاستا زانستی و مهعریفی یا وان، ههتا دهستهلاتا دادوهری ههم د وارێ دامهزراوهیی، ههم د وارێ شیانێن مرۆڤی دا ب ئاوایهکی پێشکهتی، ببە سهدهما بهێزکرنا پێگهها دهستهلاتا دادوهریێ، ههر وها حوکم و سهروهریا یاسایێ ب هێزتر و چالاکتر ببن.
نها ئهم ئیرۆ بهرههما پهیمانگهها دادوهریێ دبینین کو ئهنجاما وێ یاسایێ یه د ههرێما کوردستانێ دا. ئهڤه جهێ دلخوەشی یا مه یه.
ههر د ڤێ دهرفهتێ دا دخوازم داکۆکیێ ل وێ یهکێ بکم کو پێویسته پرۆژهیاسایهک تایبهت ب داواکارێ گشتی بێ ئاماده کرن ههتا ب ئاوایەکی یاساییانه بێ ڕێخستن و کار و پهیکهرهکی ب هێز یا سازی و دامهزراوهییێ بێ ئاماده کرن، داكو ل پەرلەمانێ پاشهرۆژێ یێ کوردستانێ گوفتووگۆ و پهژراندنا وێ بێکرن.
دووباره پیرۆزباهیێ ل ههموو دهرچوویان، برێزان دادوهران و جیگرێن داواکارێ گشتی دکم، ب تایبهتی ژی پیرۆزباهیهکا گهرم ل خانمێن برێز دکم. هێڤیدارم دهستبکاربوونا وه بهشهک ژ کێماسیێن ڤی واری پر بکه. ببن میناکا نفشهکه نوو یا دهستهلاتا دادوهریێ، ب گیانهکی نوو ڤه، سهربخوه و ئازادانه ئهرکێن خوه ب جیه بکن و باوهری و پشتراستیا ل ناڤ وهلاتیان دا بهێز و بهێزتر بکن.
سپاس و دهستخوهشی ژ بۆ پهیمانگهها دادوهری. هوون ئهرکهکی پیرۆز ب جیه دگەهینن. ههر سهرکهفتی بن و خوهدا پشتهڤانێ وه بە.
سپاس ژ بۆ ئامادهبوونا وه و ژ بۆ وه هێڤیا ڕۆژهکی خوهش دخوازم و دیسا پیرۆزباهیهکا گهرم ل وه ههموویان دکم و گهلهک بخێرهاتن.