بئامادەبونا نێچیرڤان بارزانی سەرۆكوەزیرێ ھەرێما كوردستانێ، رۆژا 2018-09-02 ل باژارێ دھوكێ تەرمێ 13 پێشمەرگەیێن شەھید كو دئوپەراسیۆنا ئەنفالان دە شەھید ببون ، ل گورستانا شەھیدێن بادینان ل نێزیكی كەلھا نزاركێ ھاتن ڤەشارتن.
:د وێ مەراسمێ دە سەرۆكوەزیر نێچیرڤان بارزانی پەیڤەك پێشكەش كر. ئەڤ ل ژێر تەكستا وێ پەیڤێ
كه‌سوكارێت عه‌زیزێت ئه‌نفالكریاخه‌ڵكێ خۆڕاگرێ به‌هدینامێهڤانێت هێژاهه‌می لایه‌ك بخێر بێن بۆ ڤێ ڕێوڕه‌سمێمن دڤێت ب تایبه‌تی بخێرهاتنا كونسلێت بیانی ئه‌ڤێت د ڤێ مه‌راسیمێ دا به‌شدار بووی، بخێرهاتنا وان بكه‌ین و سوپاسیا وان بكه‌ین كو زه‌حمه‌ت كێشان و ل هه‌ڤلێرێ هاتن هه‌تا ڤێره بۆ به‌شداریكرنا ڤێ مه‌راسیمێ، بخێر بێن
ئه‌م ڤێ ئێڤارێ ل ڤێرێ كاره‌ساته‌كا جه‌رگبڕ، كاره‌ساتا ئه‌نفالا به‌هدینا ب بیر تینین. ل ڤى جهى “ل كه‌لا نزاركێ” به‌رى (30) سالا تاوانێت دژى مرۆڤاتیێ ب دڕه‌نده‌ترین شێوه هاتینه كرن. باب ل ده‌ڤ زارۆكێت وى هاتیه ئه‌شكه‌نجه‌كرن و كوشتن. خوشك و برا و دایك و باب ژێك هاتینه جوداكرن و ونداكرن. لێ، كا تاوانكار؟ ئه‌و، ئه‌ڤرۆكه یێ د زبلدانا دیرۆكێدا و به‌هدینا و دهۆك و كوردستان، یا ئازاد و سه‌رفه‌رازه
به‌لێ، ئه‌مێ ل ڤێره كۆمبووى داكو بیرهاتنا گیانێ پاقژێ ب هزارا شه‌هیدا بكه‌ین، ئه‌وێت كو دویماهیا ته‌باخا سالا 1988ێ كه‌فتینه به‌ر ئێك ژ هۆڤانه‌ترین تاوانێت د دیرۆكێدا دژى مرۆڤاتیێ دا. 25ى ته‌باخێ هه‌تا 6ى ئیلۆنا 1988ێ پشتى كو شه‌ڕێ عیراق و ئیرانێ ب دویماهى هاتى، پێنج فه‌یله‌قێت سه‌ربازى یێت عێراقێ، مه‌زنترین ئۆپه‌راسیۆنا سه‌ربازى دژى به‌هدینا ئه‌نجام دا. ل گوند و ده‌ڤه‌رێت سنوورێ دهۆك، زاخۆ، ئامێدى و شێخان، خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێ ژ موسلمان، ئێزدى و مه‌سیحى كرنه ئارمانج و ده‌ستێ خۆ ژ هیچ كه‌سێ نه‌پاراست.
ئه‌ڤرۆ د ڤێ مه‌راسیمێ دا من سێ نموونه دیتن، دایكه‌ك كو پێنج كه‌س ل كوڕێت وێ هاتینه ئه‌نفالكرن، برایه‌ك كو پێنج كه‌س ل خێزانا وان هاتینه ئه‌نفالكرن، كچه‌كا مه‌سیحی كو تێره‌دا ته‌نها ل خێزانا وان ئه‌و یا مای، ئه‌ڤ تاوانه هه‌می ل به‌هدینا یێت هاتیه كرن.
ئه‌نفالا به‌هدینا كو دویماهیا ئۆپه‌راسیۆنێت ئه‌نفالا بوو، به‌رفره‌هترین جوگرافیا ڤه‌گرت. (620) گوند ببه‌ر كه‌ڤتن، تێدا تاوانێت كۆمه‌لكوژى، تاوانێت دژى مرۆڤاتیێ و تاوانێت جه‌نگى ل دژى خه‌لكێ سڤیلێ به‌هدینا هاتنه ئه‌نجامدان و چه‌كێ كیمیایى ل (70) جهێن جودا جودا هاته بكارئینان! ل هنده‌ك جها ژى خه‌لك هاته ڕه‌میكرن. نێزیكى (25) هزار مالبات ده‌ربده‌ر بوون. ب هزاران ژ وان ئاواره‌ى توركیا بوون، ب هزاران ژى هاتنه ڕاگوهاستن بۆ ده‌وروبه‌رێ هه‌ولێرێ. ل جێژنیكان و به‌حركێ هاتنه دۆرپێچكرن.
خه‌لكێ جامێرێ هه‌ولێرێ، یێ جێژنیكان و به‌حركێ، خه‌لكێ وێ ده‌ڤه‌رێ ب گشتى هه‌لوێسته‌كێ مرۆڤانه و كوردستانیانه یێ مه‌زن نیشان دا و ب هه‌مى شیانێت خۆ هاریكاریا وان كر و ئه‌و بێ خودان نه‌هێلان. ئه‌ڤ جامێریا وان به‌رپه‌ڕه‌كێ گه‌له‌ك جوانێ دیرۆكا كوردستانێ یه و چ جارا ناهێته ژبیركرن. هه‌تا هه‌تا جهێ ڕێز و پێزانین و شانازیێ یه. دڤێ بیرهاتنێدا ئه‌م جاره‌كا دی ل ڤێرێ ڕێز و سلاڤ و پێزانینا بۆ خه‌لكێ هه‌ولێر، جێژنیكان، به‌حركێ و وان ده‌وروبه‌را دهنێرین، هه‌روه‌سا بۆ په‌نابه‌رێت كورد ل ئه‌ورووپا ژى تنێرین كو وێ ده‌مێ ده‌نگ و هاوارێت ئه‌نفالكریا ب هه‌می شكله‌كێ گه‌هاندنه جیهانێ.
د وێ تاوانا هۆڤانه‌دا ب هزاران ژ وان شه‌هید بوون و ته‌رمێت وان نه‌هاتنه دیتن. هه‌تا نۆكه ژى (21) ته‌رمێت وا شه‌هیدا كو د گۆڕه‌كا بكۆمه‌لدا هاتینه ڤه‌دیتن ل هه‌ولێرێنه. هێشتا ڕێكارێت پزیشكى و یاسایى بۆ ناسینا وان بدویماهى نه‌هاتنه. داخازێ ژ لایه‌نێت په‌یوه‌ندار و كه‌سوكارێت ئه‌نفالكریا دكه‌م كو پێكڤه هه‌مى هه‌ڤكارییه‌كێ بكه‌ن و هه‌مى تێستێت خوینێ و (DNA) یێت پێویست ئه‌نجام بده‌ن، داكو بێنه ناسین و ب ڕێز و حورمه‌تڤه د ڕێوڕه‌سمه‌كێدا بۆ به‌هدینا بێنه ڤه‌گوهاستن و بێنه ڤه‌شارتن. ئه‌ڤڕۆ ژى دگه‌ل ڤێ ڕێوڕه‌سمێ دێ ته‌رمێ (13) شه‌هیدێت ئه‌نفالا به‌هدینا ڤه‌شێرین كو ئه‌و ژى د گۆڕكا بكۆمه‌لدا هاتینه ڤه‌دیتن.
ئاماده‌بوویێت هێژا..هه‌ر ژ گرتن و كوشتن و ده‌ربده‌ركرنا خوشك و برایێت مه یێت فه‌یلى، هه‌تا دگه‌هیته ئه‌نفالكرنا بارزانیا و كیمیابارانا هه‌له‌بجه و ئه‌نفالێت گه‌رمیان و خۆشناوه‌تى و به‌هدینا، هه‌تا تێته سه‌ر جینۆسایدكرنا خوشك و برایێت مه یێت ئێزدى و كوشتن و ده‌ربه‌ده‌ركرنا هه‌مى پێكهاتێت ئۆلى و نهتهوى یێت خه‌لكێ كوردستانێ، هه‌مى ئه‌ڤ كاره‌ساته به‌رهه‌مێت یه‌ك عه‌قلیه‌تێ نه. عه‌قلیه‌تا كو نه‌شێت پێكڤه‌ژیانێ، لێبورده‌ییێ، پڕڕه‌نگییا ئۆلى و نهتهوى قه‌بوول بكه‌ت. لێ ب خۆڕاگرى و به‌رخودانا گه‌لێ كوردستانێ، ب قه‌هره‌مانیا پێشمه‌رگێت كوردستانێ، ب هه‌مى پێكهاتێت خۆ یێت ئۆلى و نه‌ته‌وه‌ییڤه، كوردستان هه‌ر دێ مینیت و گه‌لێ كوردستانێ ژی دێ به‌رده‌وام بیت ل ژیانا خۆ.
هه‌مى ئه‌و زولم و زۆر و هه‌مى ئه‌و چه‌ك و هێرشێت كو دوژمنا ئینایه سه‌ر ڤى وه‌لاتى، نه‌شیان گه‌لێ كوردستانێ و پێكڤه‌ژیانێ، گه‌لێ كوردستانێ و پڕڕه‌نگییا وى یا ئۆلى و نهتهوى تێك بده‌ن. گه‌لێ كوردستانێ خۆڕاگر ما و بۆ هه‌میا سه‌لماند كو گه‌له‌كێ ئاشتیخاز و ژیانخاژ و مرۆڤدۆسته. بۆ هه‌میا سه‌لماند كو هیچ هێز و چه‌ك و زۆرییه‌ك نه‌شێت مه و ئاشتیخازیێ، مه و پێكڤه‌ژیانێ ژێك جودا كه‌ت.
به‌هدینا خۆشتڤى، به‌هدینا ڕه‌نگین، وارێ پێكڤه‌ژیان و ئارامیێ، به‌هدینا پێگیریێ ب یاسایێ و به‌رژه‌وه‌ندیێن بلندێن گه‌لێ مه، كه‌لا به‌رگرى و خۆراگریێ، به‌هدینا هه‌رده‌م ده‌رگه‌هـ و دلێ وێ ڤه‌كرى بۆ هه‌ر مرۆڤه‌كێ قه‌ستا وێ كرى، جهێ قه‌هره‌مان و شه‌هیدا، باشترین نموونه‌یا پێكڤه‌ژیانێ و ژیانخـازى و ئاشتیخازیا گه‌لێ كوردستانێ یه.
ئه‌ڤڕۆ ژى، ئێكى ئیلۆنێ (ڕۆژا جیهانى یا ئاشتیێ) د ده‌مه‌كـێدا كـو ئـه‌م ئـێك ژ مه‌زنترین كاره‌سات و تاوانێت دژى مرۆڤاتیێ ل هه‌مبه‌ر گه‌لێ كوردستانێ، د ده‌مه‌كێدا كو ئه‌م جینۆسایدكرنا ملله‌ته‌كێ ب بیر تینین، ئه‌م جاره‌كا دى په‌یاما ئاشتیێ و پێكڤه‌ژیانێ بۆ جیهانێ تنێرین. ئه‌م ملله‌ته‌كێ ئاشتیخازین. مه دڤێت ئه‌م ل سه‌ر ئاخا خۆ ئازاد و ب ئاشتى پێكڤه بژین.
د ڕۆژا جیهانى یا ئاشتیێدا ئه‌م هه‌میا پشتڕاست دكه‌ین كو هه‌رێما كوردستانێ وه‌ك هه‌رجار دێ مینیت جهێ پێكڤه‌ژیانێ و ئاشتیێ و په‌یاما حكوومه‌تێ و یا كه‌سوكارێت قوربانیا و یا هه‌مى خه‌لكێ كوردستانێ ژى ئه‌وه كو پێكڤه‌ژیانا مه ل كوردستانێ دێ به‌رده‌وام بیت.
هه‌ر د ڤێ بیرهاتنێدا، من دڤێت داخازێ ژ حكوومه‌تا عێراقێ بكه‌م كو هه‌مى ئه‌ركێت خۆ یێت ده‌ستوورى، یاسایى و ئه‌خلاقى به‌رامبه‌ر كه‌سوكار و قوربانى یێت ئه‌نفالا بجهـ بینیت و ژئالیێ ماددى و مه‌عنه‌ویڤه، وان قه‌ره‌بۆ بكه‌ت. په‌رله‌مان و حكوومه‌تا عێراقێ دڤێت پێگیریێ ب بڕیارا دادگه‌ها بلندا تاوانان یا عێراقێ بكه‌ن كو ئه‌نفال وه‌ك (جینۆساید، تاوانێت دژى مرۆڤاتیێ و تاوانێت جه‌نگى) ل قه‌له‌م داینه.
ئه‌ڤێ بڕیارا دادگه‌هێ و ماددێ (132) یێ ده‌ستوورێ عێراقێ ژى، حكوومه‌تا عێراقێ مولزه‌م دكه‌ت كو قه‌ره‌بۆیا ده‌ڤه‌رێت ئه‌نفالكرى بكه‌ت، هه‌روه‌سا دڤێت ژیانا مالبات و كه‌سوكارێت قوربانیان دابین بكه‌ت، لێ هه‌تا نۆكه عێراقێ نه ئه‌ركێت خۆ یێ ل دویڤ بڕیارا دادگه‌ها بلندا تاوانا و نه ژى ئه‌ڤ مادده‌یا ده‌ستوورى بۆ هه‌رێما كوردستانێ جیبجى نه‌كرینه!
حكوومه‌ت و په‌رله‌مانێ عێراقێ دڤێت ب جددى خۆ بده‌نه به‌ر ڤێ به‌رپرسیاریێ و قه‌ره‌بۆیا ماددى و مه‌عنه‌وى یا كه‌سوكار و قوربانیا بێته‌كرن. هه‌روه‌سا دڤێت ئه‌ڤ داخازه به‌شه‌كێ سه‌ره‌كى بن ژ دانوستانێت هه‌رێما كوردستانێ بۆ پێكئینانا حكوومه‌تا عێراقێ یا داهاتى و ئێك ژ ئه‌ركێت ل پێش یێت په‌رله‌مانته‌رێت هه‌رێما كوردستانێ بن د په‌رله‌مانێ نوى یێ عێراقێدا.
كه‌سوكارێت هێژا یێت ئه‌نفالكریا..
حكوومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ گه‌له‌ك باش ئاگه‌هدارى ڕه‌وشا هه‌وه‌یه و خزمه‌تكرنا هه‌وه ئێك ژ ئه‌وله‌ویه‌تێت حكوومه‌تێ یه. دانانا وه‌زاره‌ته‌كێ ب ناڤێ وه‌زاره‌تا كاروبارێت شه‌هیدا و ئه‌نفالكریا، نـیشانێ گـرنگیدانا حكوومه‌تێ یه ب ڕه‌وش و ژیان و پاشه‌ڕۆژا ڤان عه‌زیزا. هه‌تا نۆكه حكوومه‌تێ چ پێ چێ بوویه، ته‌خسیرى نه‌كریه! لێ ئه‌م باش دزانین هێشا گه‌له‌ك خزمه‌ت ماینه كو تڤیا بۆ هه‌وه بێنه كرن و یا كو هه‌تا نۆكه هاتیه كرن، گه‌له‌ك ژ وێ كێمتره یا كو مه دڤێت بۆ هه‌وه بكه‌ین، چونكى هوین هێژایى هه‌مى خزمه‌ته‌كێنه و لازمه بێته كرن.
من دڤێت هه‌وه پشڕاست بكه‌م كو چ ژ ده‌ستێ حكوومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بێت، دێ د خزمه‌تا هه‌وه‌دا بیت. دگه‌ل حكوومه‌تا عێراقێ ژى دێ به‌رده‌وام هه‌ول ده‌ین كو هوین بێنه قه‌ره‌بۆكرن. پشتى بڕیارا په‌رله‌مانێ عێراقێ كو ماف و شایسته‌یێت كه‌سوكارێت ئه‌نفالكرى و شه‌هیدا دگه‌ل یێت عێراقێ وه‌كى ئێك لێ بكه‌ن، لیژنه‌یه‌ك ل جڤاتا وه‌زیران یا هه‌رێما كوردستانێ یا چێ بووى داكو دگه‌ل به‌غدا دانوستانێ بكه‌ن. هیڤیدارین بگه‌هنه ئه‌نجامه‌كێ باش بۆ كه‌سوكارێت شه‌هید و قوربانیا.
ل سه‌ر ئاستێ ناڤده‌وله‌تى ژى كاره‌كێ باشتر پێویسته كو ئه‌نفال و كیمیاباران و گرتن و بێسه‌روشوینكرنا ب سه‌دان هزار هه‌ڤوه‌لاتى یێت كوردستانێ وه‌كى جینۆساید بێنه ناسین. بۆ ڤێ چه‌ندێ ژى دگه‌ل كه‌یسێ جینۆسایدكرنا خوشك و برایێت مه یێت ئێزدى، حكوومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ دێ به‌رده‌وام بیت و دێ هه‌مى هه‌ولا ده‌ت كو دادگه‌هێت ناڤده‌وله‌تى ڤان كه‌یسا وه‌كى جینۆساید بناسن داكو ڕێ ل به‌ر دوباره‌بوونا كاره‌ساتێت هۆسا ل دژى ملله‌تێن دی بێته گرتن.
ئاماده‌بوویێن هێژا،خه‌لكێ خۆڕگرێ به‌هدینا..
من هنده‌ك جارا گوهـ لێ دبیت كو دهۆك، یان ژى به‌هدینا یا هاتیه پشتگوهئێخستن. دهۆك و به‌هدینا هه‌رده‌م سه‌نگه‌ره‌كێ ئاسێ بوویه ل هه‌مبه‌ر دوژمنا و دێ هه‌رده‌م ئه‌و سه‌نگه‌ر مینیت یێ كو ئه‌م پشتا خۆ پى ڕاست دكه‌ین. ئه‌ز هه‌وه پشتڕاست دكه‌م كو دهۆك و به‌هدینا هه‌رده‌م د دلێ مه‌دانه. ئه‌ز هه‌وه پشتڕاست دكه‌م كو ڕۆژێت سه‌خت و دژوار ده‌رباس بوون و ڕۆژێت گه‌ش ل هیڤیا مـه‌نه. چ جارا هه‌لوێستێت هه‌وه یێت ڕۆژێت ته‌نگ ناهێنه ژبیركرن. خه‌بات و خۆڕاگرییا هه‌وه و باژێرێت دى یێت كوردستانێ ڕێ ل به‌ر پاشه‌ڕۆژه‌كا گه‌ش و ڕۆهن بۆ ملله‌تێ مه ڤه‌دكه‌ن.
ئه‌م ڤان ڕۆژا د ده‌مه‌كێ نازك و هه‌ستیاردا دژین. ئێكڕێزى و ئێكگرتنا مه تاكه كلیلا ده‌رگه‌هێ پاشه‌ڕۆژه‌كا گه‌ش و سه‌رفه‌رازه. مه دۆزه‌كا ڕه‌وا یا هه‌ى، ئه‌م ئاماده‌ینه بۆ هه‌مى ئه‌گه‌را و چه‌وا ئه‌م به‌رێ سه‌ركه‌فتینه، ئه‌ڤڕۆ ژى دێ سه‌ركه‌ڤین. ئه‌م ژ ئاشتیێ و دیالۆگێ حه‌ز دكه‌ین و ئه‌م ڤێ ڕێكێ ژ هه‌ر ڕێكه‌كا دى باشتر دبینین بۆ چاره‌سه‌ركرنا هه‌مى كێشه و ئاریشه‌یێن كوردستانێ، لێ د هه‌مان ده‌مدا ئه‌م ئاماده‌ینه به‌ره‌ڤانیێ ژ ده‌ستكه‌فتێن خۆ بكه‌ین. ئه‌م پێكڤه بهێزین و دێ هه‌ر پێكڤه مینین ل كوردستانێ.
ل دویماهیێ، سلاڤ و دروود بۆ گیانێ پاقژێ شه‌هیدا، شه‌هیدێت ئه‌نفالا و هه‌می ئه‌و شه‌هیدێت بۆ به‌رگریكردن ل خاكا كوردستانێ گیانێ خوه كریه قوربانی.هوین هه‌مى ب خێر هاتن.گه‌له‌ك سپاس. ئێڤار باش.زۆر سپاس
