هلبژارتنێن هەرێمی و هەڤسەنگیا سیاسی
رۆژه‌ڤا سیاسی یا سه‌ره‌کی، ل ترکیێ و باکورێ کوردستانێ هلبژارتنێن هه‌رێمی نه/ یێن شارەداریان. ژ بۆ ئاکەپێ و ئه‌ردۆگان هلبژارتنا شاره‌داریا ستەنبولێ بوویه پرسه‌ک پره‌ستیژی. ژ بۆ ڤێ یه‌کێ ئه‌ردۆگان هه‌موو ئالته‌رناتیفان به‌رچاڤ دگره و ژ بۆ بده‌ستخستنا شه‌ره‌داریا ستەنبولێ د ناڤا تەڤگەرەک تایبه‌ت دا یه. ئه‌گه‌ر شاره‌دارێ نها ئه‌کره‌م ئیمامۆگلو د هلبژارتنان دا وندا بکه، گه‌له‌ک تشت تێنه گوهه‌رتن، ژ به‌ری هه‌رتشته‌کی جەهەپە د ناڤ خوە دا جاردن ل هه‌ڤدکه‌ڤه، تەڤلیهەڤی دکەڤا ناڤخوەییا وێ و پرسا سه‌رۆکاتیا جەهەپێ دبه پرسگرێکه‌ک د ناڤا پارتیێ دا. پره‌ستیژا ئه‌ردۆگان بلند دبه و جەهەپە هێدی نکاره موخاله‌فه‌ته‌کی رێکووپێک بکه.
ئاکەپە ل ستەنبولێ وندا بکه، نه ته‌نێ ل ستەنبولێ، ترکیێ هه‌موویێ ره‌وشا جەهەپێ تێ گوهه‌رتن و ئیحتماله‌ک مه‌زن جەهەپە دکاره هلبژارتنه‌ک ئاوارته یا سه‌رۆککۆماریێ ژی بینه رۆژه‌ڤا سیاسی یا ترکیێ. یانی ئاکەپ ل ستەنبولێ وندا بکه، ئه‌ردۆگان ل کولیا خوه رەحه‌ت نکاره روونه. ژ خوه ئه‌ردۆگان ڤێ یه‌کێ دبینه و ژ به‌ر وێ ژی د ناڤا هه‌ولدانان دا یه.
جەهەپە و ئی پارتیێ نه‌کارین وه‌ک جارا به‌رێ تفاقێ پێکبینن. ئی پارتی ب سه‌رێ خوه دکه‌ڤه هلبژارتنان و ل هه‌موو باژاران به‌ربژێرێن خوه ده‌ستنیشان دکە. نها ژ بۆ هه‌ڤکاریێ ته‌نێ هه‌ده‌پە دمینه و جەهەپە هه‌می گرانیا خوه و هێڤیا خوه دده سه‌ر تفاقەکێ دگه‌ل هه‌ده‌پێ. لێ هه‌م هه‌ده‌پە و هه‌م ژی جەهەپە به‌حسا هه‌ڤکاریێن نهێنی وه‌ک به‌رێ ناکن، هه‌ردو ئالی ژی دبێژن؛ ئه‌گه‌ر هه‌ڤکاریه‌ک چێببه، دێ ڤه‌کری و شه‌فاف به. ئه‌ڤ یه‌ک ژی ب سه‌رێ خوه ممکنه ژ بۆ جەهەپە ببه ریسکه‌ک دن.
لێ یا بالکێش ئه‌وه کو هه‌رکه‌س ته‌نێ ل سه‌ر ده‌نگده‌رێن هه‌ده‌پێ دسه‌کنن. که‌سه‌ک ل ستەنبولێ به‌حسا ده‌نگده‌رێن کوردا ژ ده‌رڤەیی هه‌ده‌پێ ناکه. ئه‌ڤ به‌لکی پرسه‌ک بالکێشه ژی. لێ هه‌ده‌پە ژ بۆ ژ ده‌رڤەیی خوه هه‌ینا کوردێن دن ل ستەنبولێ نه‌یێ دیتن هه‌موو ئاوایی زانیریێن شاش به‌لاڤ دکه. د راستیا خوه دا ژ ده‌رڤەیی هه‌ده‌پێ ده‌نگێن به‌ربچاڤ یێن کوردا هه‌یه. دخوه‌یێ د ڤان هلبژارتنان دا تایبه‌تی ئاکەپ و جەهەپە نه ڤه‌کریبە ژی حه‌سابه‌کی دکن. تێ زانین کو د راستیا خوه دا ته‌رجیحا هه‌ده‌پێ هه‌ڤکاریه‌ک دگه‌ل ئاکەپێ یه. هه‌ده‌پە ژ بۆ ڤێ ل پشتپەردەیان هه‌ولدانێن مه‌زن دکه، رۆژانه قاسدێن وان سه‌ری ل ئاکەپێ ددن و داخوازیان خوه دبێژن. لێ دخوه‌یێ ئاکەپ ڤێ یه‌کێ وه‌ک ریسکه‌کی دبینه و ل گۆرا کو ئه‌و دبێژن یان ژی تێ گۆتن“ ئه‌و ناخوازن جاره‌ک دن بێن له‌یزتکا پەکەکێ“.
ل کوردستانێ ره‌وش جودایه. هه‌ر پارتیه‌ک ب سه‌رێ خوه دکه‌ڤه هلبژارتنان. هه‌ده‌پێ هه‌تا نها به‌ربژێرێن خوه دیار نه‌کرنه. لێ داخوویانیان ددن کو، دێ ڤێ جارێ به‌ربژێر نه ژ ناوه‌نده‌کێ بێنه ده‌ستنیشانکرن. لێ راستیا هه‌ده‌پێ هه‌تا رۆژا داوی ژی نایێ زانین کا دێ چ بکن. ل گه‌ل هنده‌ک پارتیێن کوردا تفاقا هه‌ده‌پێ هه‌یه. دێ هنده‌ک شاره‌داریێن ناڤچه‌یان بدن وان یان نا ، هێشتا نه زه‌لاله. لێ هه‌ولدانه‌ک هه‌یه کو هنده‌ک که‌سایه‌تێن د ناڤا جڤاکێ دا کو، نه ژ هه‌ده‌پێ نه بکن به‌ربژێر.
تێ زانین کو، هه‌تا نها چو فۆنکسیۆنا شاره‌دارێن هه‌ده‌پێ وه‌ک که‌سایه‌ت نەبوویە. پشتپەردێ هنده‌ک دن خوه‌دی ئه‌رک و بریاربوون. ئه‌گه‌ر هه‌ده‌پە به‌ربژێره‌ک کورد ده‌ستنیشان بکه و ئه‌و که‌سایه‌ت د پشتپەردەیان نەیێ ئیداره‌کرن، یانی نه پیۆنه‌کی سیاسه‌تا وان به، ره‌وش ب ئاوایه‌ک دن تێ نرخاندن. ژ به‌ر کو، شه‌ره‌داره‌ک دڤێ خزمه‌تا باژارێ خوه و مله‌ت بکه. نابه ببه ژێدەرک دارایی ژ بۆ سیاسه‌تا پەکەکێ ل وی باژاری. نابه ببه ده‌ستکا رانتا هنده‌ک ئالیان و که‌سایه‌تان.
ره‌وش نها ئه‌ڤه، دێ سبه‌هی کی چ بکه گه‌له‌ک نه ڤه‌کرییه. لێ راستیه‌ک هه‌یه کو، هه‌ده‌پە د ناڤبەرا سیاسه‌تا قه‌ندیل و راستیا کوردستانێ دا دهه‌ژه، هێشتا نەدیارە دێ چ بکه. هه‌ڤسه‌رۆکێن هه‌ده‌پێ نه کوردن و ژ ئێشا کوردا و راستیا هه‌رێمێ گه‌له‌کی نه ئاگاهدارن. پرانی سیاسه‌ته‌ک چه‌پ رێڤه دبن و ئه‌ڤ یه‌ک د هلبژارتنێن گشتی دا بوو سه‌ده‌مێ نه‌خوه‌شیه‌کی د ناڤا وان دا. نها دێ چه‌وابه ؟ دڤێ ل به‌ندێ بن کا دێ چ ببه.
لێ ئه‌گه‌ر هنده‌ک کوردێن سه‌ربخوه و نشتمانپه‌روه‌ر ب مه‌رجێن کو نه گرێدایێ سیاسه‌تا هه‌ده‌پێ بن، ببن به‌ربژێر. ئیحتمالا کو ئه‌ڤ یه‌ک هه‌ده‌پێ پتر به‌ر ب کوردان ژی ڤه ببه ده‌ردکه‌ڤ هۆلێ.
٦/۱۲/۲۰۲۳
نێرین/شرۆڤه
ن. فرات
