هه‌لسه‌نگاندنەک بۆ کتێبا سه‌رۆک بارزانی

زکری مووسا

سه‌رۆک مه‌سعود بارزانی د کتێبا خوه‌ یا داوی دا ( ته‌ڤگه‌را رزگاریخوازا کورد، سه‌رهلدان، ده‌رفه‌ت و ئاسته‌نگی/پشکا ٥) قۆناغه‌کا گه‌له‌ک گرنگ و چاره‌نڤیساز یا گه‌لێ کورد کو تژی ده‌رفه‌تێن هێژا و د هه‌مان ده‌مێ دا تژی ئاسته‌نگێن مه‌ترسیدار بۆ خه‌لکێ کوردستانێ، بەرچاڤ دکە. سه‌رۆک بارزانی د پێشگۆتنا کتێبا خوه‌ دا ئاماژه‌ ب وێ یه‌کێ ژی دکه‌ کو ئاسته‌نگیێن سالێن پشتی سه‌رهلدانێ بوونه‌ ئەگەر کو ده‌رفه‌تا ئازادی و بده‌ستخستنا ماف و بهێزکرنا ناسنامه‌یا نه‌ته‌وی ژ بۆ گه‌لێ کوردستانێ چێببوون، راستی گه‌له‌ک ئاسته‌نگیان هاتن و که‌تن د توونه‌له‌که‌ تاری دا.

د کتێبا خوه‌ دا، ئه‌و ب ئاشکه‌ره‌ بوویه‌رێن هه‌ری تال ئێن سالێن پشتی سه‌رهلدانێ، شه‌رێ ناڤخوه‌یی به‌حس دکه‌ و دبێژه‌: “د شه‌رێ خوه‌کوژی دا بوویه‌رێن گه‌له‌ک نه‌خوه‌ش و دلته‌زین روودان کو باندۆره‌کا گه‌له‌ک خراب ل سه‌ر ژیانا خه‌لکێ کر و رێ ل ئارامیا هه‌رێمێ و کارێ ده‌زگه‌هێن هه‌رێمێ گرت.“ سه‌رۆک بارزانی دبێژە: “به‌حسکرنا شه‌رێ خوه‌کوژی هه‌ر ژ بۆ وێ یه‌کێ یه‌ کو خه‌لکێ مه‌ ئەگەرێن وێ فام بکن و نفشێن نها و یێن پاشه‌رۆژێ هین بکه‌ کو ده‌رسه‌کێ ژێ وه‌ربگرن کو شه‌رکرن و چه‌کراکرنا ل دژی هه‌ڤ د ناڤ کوردان دا چقاس تراژیکه‌. گه‌له‌ک مژارێن دن یێن هوور و گرنگ د ڤی وارێ دا هەنە، لێ من نه‌خواست به‌حسا وان بکم داکو دژمنێن گه‌لێ کوردستانێ سوودێ ژێ وه‌رنه‌گرن.”

نڤیسکار د پێشگۆتنا کتێبێ دا، ده‌رفه‌ت و ئاسته‌نگان ب بیرا خه‌لکێ کوردستانێ و پارتیێن سیاسی دئینە کو “ده‌ستکه‌فتیێن سه‌رهلدانێ، هلبژارتن و ئاڤاکرنا سازیێن هه‌رێمێ ب سایا یەکرێزی، نیه‌تپاقژی و خه‌مخوه‌ریا ئالیێن سیاسی ژ بۆ دۆزا ره‌وا یا گه‌لێ کوردستانێ به‌رهه‌م هاتیه‌. هه‌ر ده‌ما یه‌کرێزی هه‌به‌ و ژ بۆنا بوها و ئارمانجێن بالا کار هاتبه‌ کرن، ، وێ ده‌مێ دۆزا ره‌وا یا گه‌لێ مه‌ ژی به‌ ب پێش ڤه‌ گاڤ ئاڤێتنه‌.”

په‌یاما سه‌رۆک بارزانی، وه‌که‌ یه‌ک ژ سه‌رکرده‌یێن هه‌ری بباندۆر د دیرۆکا سیاسی یا کوردستانێ دا، د وێ کتێبێ دا گه‌له‌ک ئاسکه‌را و زه‌لاله‌. گه‌ر د ناڤا ئالیێن سیاسی دا یەکرێزی و خه‌باته‌ک ژ بۆ بوها و ئارمانجێن بلند هه‌به‌، وێ دۆزا گه‌لێ کوردستانێ به‌ر ب پێش ڤه‌ گاڤان پاڤێژه‌. دڤێ نفشێن پاشه‌رۆژێ ژ بوویه‌ر و خه‌له‌تیێن سه‌رکرده‌یان ده‌رس وه‌ربگرن و باش بزانبن کو چه‌کهلدانا کوردان ل هه‌مبه‌ر هه‌ڤ کاره‌ساته‌ و هه‌موو ده‌رفه‌ت و ده‌ستکه‌فتی دێ به‌ر ب ئیفلاس و وێرانیێ ببه‌.

سه‌رۆک بارزانی سه‌رکرده‌یه‌کی سیاسی یه‌ کو هه‌ر کێلیا ژیانا خوه‌، بێ ڤه‌قه‌تان، ژ بۆ تێکۆشینا سیاسی و تێکۆشینا بده‌ستڤه‌ئانینا ئازادیا گه‌لێ خوه‌ و ڕووبرووبوونا داگیرکه‌ری و زلمێ ته‌رخان کریه‌. چه‌ک هلگرتن، پێشمه‌رگاتی، حزبایه‌تی، په‌نابه‌ربوون، نڤیساندن، سیاسه‌ت، دانووستاندن، تێکۆشینا مه‌ده‌نی و ده‌مۆکراسی، هه‌ولدانێن ئاڤاکرنا سازیێن ره‌وا و شه‌رعی، سه‌رۆکاتیا وه‌لات و ب ده‌هان قۆناخێن دن ئێن گرینگ ژیانا سیاسی یا سه‌رۆک بارزانی پێک ئانینه‌. سه‌رۆک بارزانی ڕاسته‌راست به‌شداری بوویه‌رێن گرینگ یێن پێنجی سالێن ده‌رباسبوویی یێن کوردستانێ بوویه‌ و به‌شه‌ک سه‌ره‌که‌ ژ بریارێن چاره‌نڤیساز هه‌م د ناڤا پەدەکێ، هه‌م ژی د بەرەیێ کوردستانێ دا و هه‌م ژی د ناڤا سه‌رۆکاتیا هه‌رێما کوردستانێ دا ل سه‌ر ملێن وی بوویه‌.

ژ ئالیه‌کی دن ڤه‌، سه‌رۆک بارزانی یه‌ک ژ وان سیاسه‌تمه‌دارێن کێمه‌ کو ژ زارۆکاتیا خوه‌ ڤه‌ رۆژانه‌ چیرۆک و بوویه‌رێن ژیانا خوه‌ دنڤیسینه‌ کو ب راستی ژی که‌دا وی هێژایی په‌سندایینێ یه‌. ژ به‌ر بیرانینێن وی، به‌شه‌ک گرینگ ژ دیرۆکا گه‌لێ کورد هاتیه‌ تۆمارکرن. د دیرۆکێ دا کێم چێبوویە کو کاراکته‌ره‌ک سه‌ره‌که‌ ئه‌و بخوه‌ رۆژانه‌ پێشهات و بوویه‌ران بنڤیسە. ژ بۆ دیرۆکناس و دۆستێن دیرۆکێ ئاخافتن، نڤیس، پرتووک و ریوایه‌تێن سه‌رکرده‌یان، ب تایبه‌تی سه‌رۆک بارزانی، چاڤکانیه‌ک پێباوه‌ر یا لێکۆلینێن دیرۆکی و تێگهیشتنا دیرۆکا سیاسی و ته‌ڤگه‌را سیاسی و رزگاریخوازا کوردستانێ یه‌. لۆما ژی دیرۆکناس ژ هه‌ر که‌سی زێده‌تر قیمه‌تا نڤیس و پرتووکێن وها فام دکن.

ئالیه‌کی دن ئێ گرینگ ئێ پرتووکێن سه‌رۆک بارزانی ڤه‌گۆتنا بوویه‌رێن کو قه‌ومینه‌ یه‌. سه‌رۆک بارزانی به‌حسا ئیدیۆلۆژیان ناکه‌ و نیه‌تا وێ ژی نینه‌ کو فکره‌ک تایبه‌ت ل سه‌ر خوه‌نده‌ڤان فه‌رز بکه‌. ئه‌و ته‌نێ راستیێ دبێژه‌. هه‌ر چقاس د پرتووکێن وی دا به‌حسا هه‌موو بوویه‌ران نەهاتبە کرن ژی، تشتێن کو هاتنه‌ نڤیساندن و به‌حسکرن، بوویه‌رێن بنگه‌هین و بباندۆرن کو رێیا سیاسی و راستیا کوردستانێ گوهه‌راندیه‌. تشتێن کو د کتێبێن وی دا هاتنه‌ نڤیساندن هه‌موو راستن و که‌س نکاره‌ ئینکار بکه‌. کتێب تژی دیرۆک، ده‌م، تاریخ، وێنه‌، نه‌خشه‌ و ناڤێن که‌سایه‌تیێن جودانه‌. سه‌رۆک بارزانی د هه‌ر رووپه‌له‌کێ دا به‌حسا جه و ئه‌ردنیگاریێ دکه‌، کو ئه‌ڤ یه‌ک ژی خوه‌شی و کاراکته‌ره‌کی دده‌ نڤیسێن وی. ئه‌ڤ کتێب ب به‌لگه‌یێن دیرۆکی یێن گرنگ و ئێکانه‌ هاتنه‌ ده‌وله‌مه‌ند کرن کو ڤه‌گۆتنێن وی یێن بوویه‌رێن گرینگ یێن سیاسی پشتراست دکن.

ئالیه‌کی دن یێ کتێبێ و نڤیسێن سه‌رۆک بارزانی ژی ئاشکه‌ره‌کرنا کۆمه‌کا نهێنی و ڕاستیێن ل پشت بوویه‌رانه‌. ژ به‌ر پێلا ته‌رۆرا فکری یا کو د ڤان سالێن داوی دا ل کوردستانێ به‌لاڤ بوویه‌، گه‌له‌ک ژ بوویه‌ر و دیرۆکێن گرنگ بەرۆڤاژی نرخاندنە و راستی و دروستیا بوویەران شێلاندیە. ل ڤر دبه‌ کو کتێب و نڤیسێن سه‌رۆک بارزانی ببه‌ ئەگرا نه‌رازیبوونا هنده‌ک که‌س و ئالیان. ژ به‌ر کو چو جه ژ به‌ره‌ڤاژیکرنا دیرۆکێ را نه‌هشتیه‌. ب خوه‌ندنا ڤان کتێبێن گرنگ ئه‌م دێ گه‌له‌ک ئێش، نه‌راستی و زه‌حمه‌تیێن کو د ناڤ جڤاکا مه‌ دا هه‌نه‌ فام بکن و جوانێن مه‌ ڤێ یه‌کێ وه‌ک راستیه‌ک تال دبینن کو راستی چه‌ند بوویه‌ر، خه‌له‌تی و نه‌رینێن شاش تێ کو سه‌رۆک بارزانی ئاشکه‌ره‌ کرنه‌. دخوازه‌ زه‌لالیێ بده‌ نفشێن نها و یێن پێشه‌رۆژێ یێن کوردستانێ.