سیاسینڤیسار

هه‌رێما ئارام” ژ بۆ جێنۆسیدا کوردانە

داگیرکرنا ڕۆئاڤایێ کوردستانێ پرۆژه‌یا دیکتاتۆر ئه‌ردۆگان، ترومپ  و  پوتنه‌. ئه‌ڤ ژ بۆ کوردان  فه‌لاکه‌ت، تۆفان و به‌لا یه‌.  ئه‌ردۆگان کۆپیا هیتله‌ره‌. ئه‌ردۆگان دژمنێ گه‌لێ کورده‌ و هیتله‌ر ژی دژمنێ جهووییان بوو. ترومپ ده‌ستوور دده‌ ترکیێ کو ئه‌و ڕۆئاڤا داگیربکه‌؛ پشتی ڕه‌خنه‌یێن گران ل ترومپ هاتن کرن، وی “ئینکار” کر.  ل گۆری ئانالیزا ماركوس ئۆسكارسسۆن ترومپ ده‌ره‌وان دکه‌ و مرۆڤ نکاره‌ باوه‌رییا خوه‌ پێ بینه‌.

 ماركوس ئۆسكارسسۆن ئاخافتنا ترومپ مینا ده‌لیل و ئیسپات نیشان دده‌ كو وی ده‌ستوور دایه‌ ئه‌ردۆگان. ب ڕاستی من بخوه‌ ژی ئاخافتنا ترومپ گوهدار کر و ئه‌ز ژی وه‌کی ئانالیزا ماركوس ئۆسكارسسۆن دهزرم. ل گۆری ماركوس ئۆسكارسسۆن  ترومپ ب ترکیێ را لهه‌ڤ دکه‌ و ب کوردان ڕا خییانه‌تێ دکه‌، ب ڤێ بریارێ ڤه‌ له‌شکه‌رێن ترک ده‌رباسی ڕۆئاڤا دبن. ب ده‌رباسبوونا له‌شکه‌رێن  ترک ڕا له‌شکه‌رێن سووریێ ژی، ده‌رباسی ڕۆئاڤایێ کوردستانێ دبن و ل سه‌ر ئاخا مه‌ بجھ دبن.ڕوسیا، ئیران و ترکیه‌ ژی د ده‌ربارا پاشڤەگرتنا  ڕۆئاڤا دا لهه‌ڤکرنه‌، بێیی کو خوه‌دییێ ئاخێ به‌شدار ببه‌. خوه‌دی کی  نه‌؟ خوه‌دییێ ئاخێ کورد ن.

ترکیا ده‌وله‌ته‌که‌ هۆڤانه‌، بێته‌ربیه‌ و ژ ته‌ربیه‌یا ده‌مۆکراسییێ بێپاره‌. ترکیا  ب هه‌موو به‌رنایییێن نژادپارێزی و که‌ڤنه‌په‌ره‌ستییێ ڤه‌ دژی.  تشتێن کو ترک ل ڕۆژئاڤا دکن ژ بۆ ئینسانیه‌تێ ڕووره‌شییه‌که‌ مه‌زنه‌. مه‌نتالیته‌یا ترک نه‌مرۆڤاهی ب خوه‌ یه‌.

ئه‌ز دیسان ڤه‌گه‌رم سه‌ر ترومپ. لهه‌ڤکرن و له‌ییستکه‌ک د ناڤبه‌را ترومپ و ئه‌ردۆگان دا هه‌یه‌ و دڤێ کورد ڤێ له‌ییستکێ ببینن.  لهه‌ڤکرنا ئەمریکا،ڕوسیا و ترکیێ ژی دیاره‌. ترومپ دخوازه‌ ب به‌هسا جه‌زا و سانکسیۆنێن ئابۆرییا ترکیێ بکه‌ دا کو کوردان نه‌رم بکه‌ و جیهانێ بخاپینه‌، لێ د ڕاستییا خوه‌ دا په‌یمانه‌کا دزی د ناڤبه‌را ترومپ و ئه‌ردۆگان دا هه‌یه‌. ئه‌ردۆگان و ترومپ نها د ته‌نگاسییێ دا نه‌، ژ به‌ر کو نها نه‌ته‌وه‌یێن یه‌کبوویی به‌شا لێکۆلینێ، گومان دکن کو له‌شکه‌رێن ترکیێ ل دژی کوردان چه‌کێن کیمیایی بکار ئانینه‌ و  ژ له‌وره‌ نها ده‌ست ب لێگه‌رین و لێکۆلینان کرنه‌.

ئه‌ز تشته‌کی ژ ڕۆژنامه‌ڤانێن مه‌دیایا کوردی تێناگهیژم ژ به‌ر کو ئه‌و ب په‌رسپه‌کتیڤا کورد ل ڕۆژئاڤایێ کوردستانێ مێزه‌ ناکن. ئه‌و ب په‌رسپه‌کتیڤێن ترکیێ، ئەمه‌ریکا وڕوسیایێل ڕۆژئاڤایێ کوردستانێ مێزه‌ دکن. ژخوه‌ د بریارا ئاگربه‌ستێ دا ترکیه‌ و ئەمه‌ریکا (ئه‌ردۆگان، ترومپ) هه‌بوون، خوه‌دی (کورد) نه‌ بوون. مژارا “هه‌رێما وارام” پلانا ماففییا بازرگانییا ئه‌ردۆگانه‌.   هه‌که‌ ترکیه‌ ده‌مۆگرافیێ نه‌گوهێرینه‌، هینگێ ئاگربه‌ست و ڕاوه‌ستاندنا شه‌ری بێواته‌ یه‌. پلانا “هه‌رێما وارام” یا ترکیێ ل دژی کوردبوون و کوردستانبوونێ یه‌ و هه‌روسان ژی، په‌رسپه‌کتیڤا ترکیێ یه‌. دڤێ ئه‌م کورد ل دژی ڤێ پلانا قرێژ ده‌ربکه‌ڤن. پارتیێن ترکیێ هه‌موو د ده‌ربارا پرسا  کورد ده‌ دبن ده‌نگه‌کی ترک  و ل دژی کوردان ده‌ردکه‌ڤن. یێن کو پشته‌ڤانیا ئه‌ردۆگان کرن ل دژی کوردان ئه‌ڤ ئن: ئاکەپە – پارتییا داد و پێشکه‌فتنێ؛  جەهەپە – پارتییا گه‌ل ئا کۆماری،  مەهەپە – پارتییا ته‌ڤگه‌را نه‌ته‌وه‌په‌ره‌ست و ئیپ – پارتییا باش .

هەدەپە – پارتییا ده‌مۆکراتیک ئا گه‌لان ژی پارتییا ترکیێ یه‌.

ده‌وله‌تا ترک ب هه‌ڤکاری و داخوازێنڕوسیا و سووریێ ڤه‌ ل هه‌مبه‌ری ڕۆژئاڤایێ کوردستانێ هه‌ڤکرن و ب هه‌ڤره‌ بوون ده‌نگه‌ک. ئه‌م ژ دیرۆکێ سوود وه‌ربگرن.  “هه‌رێما ئه‌وله‌هی” یا ترکیێ دهێ واته‌یا ژه‌نۆسیدا گه‌لێ کورد، قه‌تلیعام  و کۆمکوژییێ. ئه‌ڤ کۆمکوژی مینا کۆمکوژییا ئه‌رمه‌نییان ئا سالا ۱۹۱٥ێ یه‌. د داگیرکرنا ڕۆژئاڤایێ کوردستانێ دا ڕۆلا  ترومپ (ئەمه‌ریکا)، پوتن (رووسیا) و ڕوحانی (ئیرانێ) هه‌یه‌.

ئه‌ردۆگان دژمنێ گه‌لێ کورده‌ و هیتله‌ر ژی دژمنێ جهوودییان بوو. قه‌ده‌را ئه‌ردۆگان دشوبھە یا سەددام. ئه‌ردۆگان دێ ببه‌ دژمنێ خوه‌ یێ هه‌ری دژوار. خییانه‌تا هه‌ڤبه‌ش ئا ترومپ و پوتن هه‌یه‌ ژ بۆ داگیرکرنا ڕۆژئاڤا. به‌شار ئه‌سد مینا “رۆڤی” یه‌. د پەیمانا ئه‌ردۆگان (ترکیه‌) و ترومپ دا خویایه‌ کو ئه‌ردۆگان ب ئالیکاریا  “مافییا  بازرگانی” یا ناڤده‌وله‌تی  ده‌ستوورێ ژ ترومپ گرتییه‌ و ب ده‌ستوورا وی ترکیه‌ که‌ته‌ ناڤ ئاخا وه‌لاتێ مه‌.  ئه‌ردۆگان ژه‌نۆسیدا گه‌لێ کورد پێکئانی و بوو سه‌ده‌مێ کوشتنا سڤیل، زارۆک و جوانێن مه‌. ب خییانه‌تا ترومپ ئه‌ردۆگان د  “هه‌رێما  ئه‌وله‌هی” یێ دا بسه‌رکه‌ت ژ به‌ر کو ترکیێ ب ده‌ستوورا ترومپ ڕۆژئاڤا داگیر کر و ئەو  کره‌ بن کۆنترۆلا ترکیێ.

ئه‌ردۆگان دژمنێ گه‌لێ کورده‌ و هیتله‌ر ژی دژمنێ جهوودییان بوو.

چه‌ند دیتنێن جودا:

در. ئاکاده‌مسیه‌ن ئارزو یلماز: “ده‌وله‌تێن یه‌کبوویی یێن ئەمه‌ریکایێ ڕێیه‌کا نوو یا شه‌ر ب تورکیێ ڕا ددن ئاڤاکرن.

پرۆف. در. ئۆسمان ئایتار: “ئێشێن ڕۆژئاڤایێ کوردستانێ، هەم کورد و هەم دنیا کرن یه‌ک، پر دلخوه‌شم…”

ئاکاده‌مسیه‌ن، نڤیسکار و سیاسه‌تمه‌ندار عومەر شێخموس: “ئه‌ردۆگان تورکیێ دخوازه‌ کوردان تونه‌ و قر بکه‌…” 

پرۆف.  پرژۆ لاهده‌نپه‌ر: ” ئه‌رژه‌نگ، فه‌لاکه‌ت، ئه‌جێبا ڕه‌ش، مه‌رجێن ئه‌جێب و ته‌هلووکه‌ ژ بۆ کوردان…

ئێلیسابێت ساندلوند: ” ترومپ ب کوردان ڕا خییانه‌ت کر. خییانه‌تا ترومپ دێ ببه‌ سه‌ده‌مێ تێکچوونا وی ب خوه‌…”

دۆکتۆره‌مه‌ند ماروف یلماز: شه‌یتان د شالێن ترومپ و ترکان ده‌ هه‌نه‌. هه‌که‌ مرۆڤ ترک به‌، مرۆڤ نه‌ مرۆڤه‌.  هه‌که‌ سوێدی به‌ مرۆڤ “ئینسان” ه‌. مافییا بازرگانییا ترک (کرنووفرۆتن، تجاره‌ت) کوردستان ژ ترومپ کری و دا ترکیێ…

پرۆف.، نڤیسکارێ فرانسی به‌رنارد هه‌نر: ” ترکیه‌ داخوازا خوه‌ ب ئەمه‌ریکا وڕوسیا دابوو په‌ژراندن و ب هاوایی ل ڕۆژئاڤا ده‌ست ب ئۆپه‌راسیۆنان کر. ترکیه‌ ب خوه‌ستناڕوسیا و ئەمه‌ریکایێ دکاره‌ بسه‌ربکه‌ڤه‌.

فەیلەسۆف، پرۆف. به‌رنارد- هه‌نری له‌ڤی: ”ئه‌ردۆگان مرۆڤکوژه‌.

” سه‌ناتۆرێ جمھوری” ئه‌لۆت ئه‌نگه‌ل: ئه‌ردۆگان ژ هه‌موو تاوانێن له‌شکه‌رێن ترکیێ ل ڕۆژئاڤا به‌رسپرسییاره‌. دڤێ ئه‌م هه‌لوه‌سته‌کا هه‌ڤبه‌ش بگرن دا کو بکاربن ئه‌ردۆگان تێکببن.

فەیلەسۆف، پرۆف. در نۆئام جۆمسکی: ” ئه‌ردۆگان کوردکوژه‌که‌…”

تۆماس تۆرێن (لێکۆلینه‌ر): ”ئه‌ردۆگان نها ژ به‌رێ پێهتر ده‌ستهلاتداریێ ل با خوه‌ کۆم دکه‌.

شمۆن تسداڵ (لێکۆلینه‌ر): ”ئه‌ردۆگان دکاره‌ ببه‌ ده‌ستپێکا ده‌ما تاریتیێ ل ترکیێ.

لندسه‌ی گراهام دبێژه‌: تشتێ کو ترومپ ژ کوردان ڕا کر خییانه‌ت بوو.

ئانجه‌لینا ژۆله‌: کورد قاهره‌مان، مێرخاس و نه‌ته‌وه‌یه‌که‌ مێڤانپه‌روه‌ره‌.

دیرۆکناس تانه‌ر ئاکچام: ترکیه‌ دخوازه‌ کوردان به‌رب قرکرن “محاکرنێ” ببه‌ و مینا ئه‌رمه‌نییان بینه‌ سه‌رێ کوردان…

کورتاھی

كورتكرنا  دیتنان:

۱. “هه‌رێما ئه‌وله‌هی” یا تركیێ دھێت واته‌یا ژه‌نۆسیدا گه‌لێ کورد، قه‌تلیعام  و کۆمکوژییێ. ئه‌ڤ کۆمکوژی مینا کۆمکوژییا ئه‌رمه‌نییان ئا سالا ۱۹۱٥ێ یه‌.

۲.  قه‌ده‌را ئه‌ردۆگان وه‌کی یا تیندارێ خوینێ سەددامه‌. ئه‌ردۆگان تێکدچه‌ و خه‌یالا وی د دلێ وی ده‌ دمینه‌. ئه‌ردۆگان بخوه‌ داوی ل خه‌یالای به‌رفره‌ھکرنا ترکیێ تینه‌. یێ ئه‌ردۆگان ته‌رۆریست و وه‌لاتێ وی یه‌.

۳. ترکیه‌ ب ته‌نێ دمینه‌ و دۆستێن کوردان زێده‌تر دبن.

٤.  ئەمه‌ریکا وڕوسیا ب هه‌ڤرا ته‌ڤدگه‌رن.ڕوسیا، ئەمه‌ریکا و ترکیه‌ به‌رێ لهه‌ڤکربوون ژ له‌وره‌ ئەمه‌ریکا و ڕوسیا د جڤینا کۆنسه‌یا ئه‌وله‌کارییا نه‌ته‌وه‌یێن یه‌کبوویی دا ده‌نگێن خوه‌ ژ بۆ ڤیتۆکرنێ دان. لێ نها ئەمه‌ریکا ژ هه‌ڤکرنا خوه‌ نه‌رازیه‌ و ل ڕاستییێ ڤه‌دگه‌ره‌.

٥.  په‌یمانه‌کا د ناڤبه‌را ئەمه‌ریکا،ڕوسیا، ترکیه‌ و کوردان دا ژی دکاره‌ هه‌به‌. لێ په‌یمانا کو ترکیه‌ تێدا هه‌به‌، خاپاندنه‌، ب کوردان دله‌یزن. بێده‌نگیا ئەمه‌ریکا وڕوسیایێ ژی، ڕاستییا ڤێ په‌یمانێ یه‌.

٦. ئەمه‌ریکا ناخوازه‌ ترکیه‌ بکه‌ڤه‌ هه‌مبێزا ڕوسیایێ، لێ هه‌روسان ژی ڕوسیا ژی ناخوازه‌ ترکیه‌ بکه‌ڤه‌ هه‌مبێزا ئەمه‌ریکایێ.

۷. حه‌سابێن ئەمه‌ریکا و ڕوسیا جودا نه‌ و ئه‌و ته‌نێ به‌رژه‌وه‌ندییێن خوه‌ دهزرن.

“ئه‌تیک”،  مۆرال” و نۆرمێن مرۆڤاهی  ل با  وان قیمه‌تا خوه‌ ب قاسی پێنج قورشان…

۸. ده‌وله‌تێن ده‌مۆکرات و نووژه‌ن  ئێن مینا فرانسا، بریتانییا مه‌زن، ئه‌لمانیا، پۆلۆنیا، به‌لچیکا، سوێد، نۆروه‌ج، دانمارک و ده‌هان ده‌وله‌تێن وسان نووژه‌ن پشته‌ڤانێن ڕۆژئاڤایێ کوردستانێ نه‌، لێ ده‌وله‌تێن دیکتاتۆر و پاشکه‌تی یێن مینا پاکستان، قەتەر، ئاجه‌ربێجان… پشتگیرییا ترکیێ دکن.

ماروف یلماز: لێکۆلینه‌ر، نڤیسکارێ په‌روه‌رده‌کار

2019.10.19 ستۆکهۆلم

Back to top button