د مالپەرێن جڤاکی دا و د مەدیایێن دژاتییا پارتییا دەمۆکراتا کوردستانێ (پارتی) دکەن ئەم گەلەک جاران دبینین کوردن و ترانێن خوە ب ئەنجامدانا رەفەرەندومێ دکەن، دەمێ ئەز ڤان رەفتاران دبینم، ئەز دبێژم براستی ئەم نە ژ هەژی ئازادیێ و سەرخوەبوونێی نە، مللەتێن وەکی مە بۆ خولامەتیا ترک، عەرەب و فارسان دباشن، رەفەراندوم پێنگاڤەکا مەزن بوو بۆ بەرەڤ سەرخوەبوونێ. ب راستی بۆ مە گەلەک شەرمە، ئەم هێژ هندە دپاشڤەمایی بین و ترانێن خوە ب پێنگاڤێن داخوازا مافێن خوە یێن رەوا بکەین. سەرخوەبوون مافێ راوایێ کوردانە، وەکی هەمی مللەتێن جیهانێ د ئازاد و خودان دەولەت بن.
وەرن ب وژدان باخڤین، ئەنجامدانا رەفەرەندومێ نە راگەهاندنا دەولەتێ بوو، لێ دەرگەهـڤەکرنەک بوو بۆ خوەئامادەکرنا سەرخوەبوونێ. ئەنجامدانا رەفەرەندومێ ژ سەرهلدانا ١٩٩١ێ و هێرڤە گرنگترین و باشترین پێنگاڤ بوو ددیرۆکا هەرێما کوردستانێ دا هاتییە هاڤێتن، هەکو تاکو ئەڤرۆ کوردان چ مفا ژ ئەنجامدانا رەفەرەندومێ نەدیتبیت، ئەو دنیا هەژاندن بتنێ بەس بوو بۆ جیهانێ هەمیێ هاتیە خویاکرن کو ۹۳٪ کورد سەرخوەبوونێ دخوازن و نەڤێن ل بن دەستێن داگێرکەران بن. ئەز هێژ یێ گەشبینم کو رۆژەک بهێت ئەنجامێن رەفەرەندومێ بۆ مە ببنە کلیلەک بۆ ڤەکرنا دەرگەهێ سەرخوەبوونێ لێ هیڤیا مە ئەوە گەلەک نەڤەکێشیت و کورد ببن یەک و خوە ل ئەنجامێن رەفەرەندومێ بکەنە خودان ژبەرکو بۆ رەفەراندومەکا دی هیچ دەلیڤەیەکێ دی یێ هۆسا بۆ کوردان ناهێتەڤە. رۆژەک دێ هێت کورد دێ گەلەک پەشێمان بن و بێژن بۆچی مە خوە ل رەفەرەندومێ نەکرە خودان.
ئەم هەمی دزانین بۆچی رەفەراندوم هاتە کرن پێدڤیناکەت ئەم دیرۆکا کوردستانێ هەمیێ و ستەمکاریا داگێرکەران و ئەو چامەیێن وان ئیناینە سەرێ کوردان جارەکا دی ڤەگێرینە ڤە.
وەکو ئەم هەمی دزانین بەری هاتنا داعش رەوشا هەرێما کوردستانێ گەلەک ژ یا پشتی ئەنجامدانا رەفەرەندومێ باشتر بوو و هەرێم گەلەک پێشڤە دچوو، لێ هندەک هزردکەن ئەڤ رەوشا هندە خراب یا ئەڤە چەند ساڵە هەرێما کوردستانێ تێدا دبۆریت ژ ئەگەرێن ئەنجامدانا رەفەرەندومێ بوون، گەلەک ژ وان ژی هەر ئەون یێن دگەل رەفەرەندومێ بوون، ژ خوە یێن نە دگەل رەفەرەندومێ سەد ژ سەدێ ددانن هوکارێن رەفەرەندومێ، لێ ئەو نێرینەکا گەلەک شاشە. ئەز بەرەڤاژی وان هەمیان هزردکم، ئەز دشێم بێژم تا رادەکی ژ ترسێن سەرخوەبوونا کوردستانێ و رەفەرەندومێ دا دوژمن و نەیارێن مە پتر ل مە ئازرین و ل دژی مە دژوارتربوون و لەز د ئەنجامدانا پلانێن خوە دا کر، ئەڤە راستە لێ ئەو بتنێ بەهانەیەک بوو. رەفەراندوم هاتبایە کرن یان نە ئەو دا هەر روودەت، ئەو تشتەکێ چاڤەرێکری بوو، ئەو نەهۆکارێن ژدەستدانا دەستکەفتیێن هەرێمێ بوو، ئەڤ رەوشا خراب دا هەر بسەر کوردستانێ دا هێت، هۆکارێن ڤێ دژایەتیا هەرێما کوردستانێ ژ لایێ هەر سێ داگێرکەرێن کوردستانێ ڤە ئەڤ چەند خالێن ل ژێری بوون:
١- ژ ترسێن ب هێزکەفتن و هەڤگرتنا هێزێن کوردستانی دا بوو، ل دژی شەرێ داعەش.
۲- ژ ترسێن وان سەرکەفتنێن مەزن یێن هێزێن کوردستانی ل سەر تەرۆرێ.
٣- ژ ترسێن ئەو هەرێمێن نەرزگارکری یێن باشۆرێ کوردستانێ هەمی کەفتینە ژێر دەستێن هێزێن کوردستانی (پارتی، یەکێتی و پەکەکێ).
٤- ژ ترسێن پشتەڤانیا وەلاتێن رۆژئاڤا و ئەوروپا بوو بۆ هێزێن کوردستانی.
٥- ژ ترسێن وێ پێشڤەچوون و ئاڤەدانیا بلەز یا هەرێما کوردستانێ بوو، ئەوا ل هەرێمێن دی یێن عێراقێ نەدهاتە دیتن.
٦- ژ ترسێن ب هێزکەفتنا رۆلێ کوردان دا بوو د بوارێ سیاسی و ئابۆری دا ل رۆژهەلاتا ناڤین.
٧- ژ ترسێن هاتنا وان کومپانیێن بیانی و رۆژئاڤایی یێن پترۆلێ دا بوو بۆ هەرێمێ.
و گەلەک هۆکارێن دی ژی هەبوون. ئەڤە چەند خالەک بوون من دیارکرن کو ئەڤ رەوشا خراب یان نها هەرێم تێ دا دبۆریت نە ژ ئەنجامدانا رەفەرەندومێ یە وەکی هندەک شرۆڤەدکەن.
پێدڤی یە ئەم وێ ژی ژبیرنەکەین کو هەر پێنگاڤەکا کورد بەرەڤ سەرخوەبوونێ ڤە بچن پێدڤی چەندین قوربانیانە، هەلبەت رەفەراندوم ژی بێی قوربانی نابیت، بێی قوربانیدان سەرخوبوون ژی نابیت.
هەکو ئەم کورد ل هیڤیا وێ رۆژێ بین کو داگیرکەرێن مە یان وەلاتێن زلهێز و پشتەڤانێن ناڤدوەلی بهێن و بێژن سەرخوەبوونێ رابگەهینن، ئەو دیارە مەژی د سەرێ مە دا نینە و ئەم کورد هار و دینین، بلا هزار ساڵێن دی ژی ل وێ هیڤیێ نەبین.
دڤێت ئەم وێ ژی نەڤەشێرین، ل دەستپێکێ بەرێز مەسعود بارزانی بتنێ خودانێ ئەنجامدانا رەفەرەندومێ نەبوو راستە پێشنیارا وی بوو لێ هەمی پارتی و لایەنێن کوردستانی رەفەراندوم ب ئەرکەکێ نیشتمانی دزانی و هەمی لایەنێن کوردستانی دگەل بەرێز مەسعود بارزانی رێکەفتن کو ئەڤە باشترین دەرفەتە و دڤێت ژ دەستێن کوردان نەچیت و بریار یا ل سەر هاتییە دان بهێتە کرن، لێ هندەک لایەن د دو سەربوون ل دەڤ بەرێز بارزانی دگەل ئەنجامدانا رەفەرەندومێ بوون و ل پشت وی ل دژی رەفەرەندومێ بوون و دگۆت هێژ زوویە، بیر و بۆچوونێن ژێکجودا تشتەکێ رەوایە، هندەک دبێژن مە پالپشتییا ژ دەرڤە و وەلاتێن زلهێز نەبوو و هەمیان گۆت رەفەرەندومێ نەکەن لێ بەریز مەسعود بارزانی ب گۆتنا وان نەکر، راستە هەر وەکی مەسعود بارزانی ب خوە د پرتووکا خوە یا نوو (بۆ مێژوویێ) دا دبێژیت:
“دەمێ مە بریارا ئەنجامدانا رەفەرەندومێ دای، هەمیان گۆتە مە مافەکێ هەوە یێ رەوایە، کەسێ نەگۆت رەفەرەندومێ نەکەن، ئەوان هزر کر ئەم بتنێ ڤێ گۆتنێ دبێژین وەکی کارتەکا فشارێ ل سەر بەغدایێ ژ بۆ پێتر دەستکەفتیان، باوەرنەدکر کو ئەم درژدین، پشتی مە ئامادەکاری کرین و تەماشەکری کو ئەم درژدین ل سەر ئەنجامدانا رەفەرەندومێ، ژنوو دبێژنە مە بۆ رەفەرەندومێ هێژ زوویە، هەکو مە رەفەراندوم ئەنجام نەدابایا ئەم دا چ بێژینە ب هزاران کوردان کو یێن ل هیڤییا ڤێ رۆژێ بوون”.
پشتی کو بارزانی رژدبووی ل سەر ئەنجامدانا رەفەرەندومێ و پشتگرییا وی نەهاتیە کرن لایەنێن کوردستانی ژی گەلەکان خوە ژ بەر هاڤێت و خیانەت ل بارزانی کر، بلا هەر هندەک بێژن پەیڤا خیانەت نابیت ئەم ل دژی ئێکودوو بکاربینین، لێ دژایەتیکرنا رەفەرەندومێ و سەرخوەبوونێ خیانەت بوو، ژ بەرکو دوژمنێن مە ب هەمی رەنگان ل دژی ڤێ پێنگاڤێ بوون و دێ هەر و هەر ل دژ بن، یێن دەستێن وان ددەستێن دوژمنی دا بن و ل دژی پێنگاڤێن سەرخوەبوونێ و بەرژەوەندیا کوردستانێ دا بن و دەستخوەشی ژ لایێ دوژمنان ڤە لێ بهێنە کرن ما نابیتە خیانەت؟ یێن ئەڤرۆ دگەل دوژمنان یاریان ب ئەنجامدانا رەفەرەندومێ دکەن ئەرێ ئەو چنە؟ ئەز دزانم دێ هندەک بێژن سەرخوەبوونێ مەرج، پلان و ئامادەکاری پێ دڤێن، راستە ئەز ڤێ دگەل هەوە مە، ئەرێ باشە ما رەفەراندوم ژی نە پێنگاڤەک بوو ژ پێنگاڤێن پلان و خوە ئامادەکرنێ؟ ئەرێ هەکو دانپێدان ژ لایێ یاسایێن ناڤدوەلی و یوئێنێ ڤە ب رەفەرەندومێ هاتبا کرن؟ ما نەدبوو پێنگاڤەکا گرنگ بەرەڤ دەولەتبوونێ ڤە؟ ئەز باەردکم هەمی دا بێژن بەرێز مەسعود بارزانی رێفراندۆم نەدکر، لێ مە پێ دایە کرن و هەر ئێک دا خوە ب خوەدانێ رەفەرەندومێ دانیت.
لێ مخابن خیانەتا ۱٦ ئوکتۆبەرێ هەمی هیڤی و ئۆمێدێن کوردان ژ ناڤ برن، نە بۆ رەفەراندومچیان ما و نە بۆ یێن دژی رەفەرەندومێ.
ئەز هەر رەفەراندومچی مە و سەدجارێن دی ژی رەفەراندوم بهێت کرن ئەز دێ بەری هەمیان چم ب بەلێ دەنگێ خوە دم.
