پەیڤا نێچیرڤان بارزانی سەرۆکێ هەرێما کوردستانێ ل دیدارا سلێمانی رۆژا ٢٠٢٣/٣/١٥
ئاماده‌بوویێن هێژا..
برێز سه‌رۆکوه‌زیرێ ئیراقێ.
برێز سه‌رۆکێ ده‌زگه‌ها دادوه‌ری یا ئیراقێ.
سپێدە باش،
بخێرهاتنا وه دکم، سپاس ژ بۆ برایێ من یێ برێز در. به‌رهه‌م سالح و سه‌رۆکاتیا زانینگه‌ها ئەمریکی یا ئیراق-سلێمانی ژ بۆ به‌رده‌وامیا سازکرنا دیدارا سلێمانی یا سالانه.
ب هه‌لکه‌فتا کیمیابارانا هه‌له‌بجه به‌ژنا خوه ل به‌ر گیانێ پاکێ شه‌هیدان دچەمینم. ئه‌م هه‌موو ده‌یندارێ قوربانیێن خه‌لکێ هه‌له‌بجه نه. ژ بۆ قه‌ره‌بوکرن و خزمه‌تکرنا خه‌لکێ وێ، ب سالانه مه گه‌له‌ک کار و خه‌بات کر کو هه‌له‌بجه ببه پارێزگه‌ه، .
ل سه‌ر ناڤێ خه‌لکێ هه‌له‌بجه و ته‌ڤاهیا هه‌رێما کوردستانێ سپاسیا برایێ برێز محه‌مه‌د شیعە سودانی سه‌رۆکوه‌زیرێ ئیراقا فه‌ده‌رال دکم کو ب دلسۆزی کار ژ بۆ ته‌مامکرنا رێکاران کر. هه‌روه‌سا سپاسیا وان هه‌موویان یێن کو، پێشتر ل هه‌رێما کوردستانێ و ئیراقێ ژ بۆ بپارێزگه‌هکرنا نۆزده‌هه‌مین یا ئیراقێ و هه‌له‌بجه‌یێ کار کرنه دکم.
ئه‌ز داخوازێ ژ حکوومه‌تا فه‌ده‌رال دکم کو بوودجه‌یه‌کا تایبه‌ت ژ بۆ ئاڤاکرنا هه‌له‌بجه و قه‌ره‌بووکرنا مالباتێن قوربانی و برینداران ته‌رخان بکه. هه‌ولدانێن حکوومه‌تا فه‌ده‌رال و سه‌رۆکوه‌زیر ژ بۆ گرینگیدان ب هه‌له‌بجه و قه‌ره‌بوکرنا زیانپێکه‌تیان گاڤێن ده‌ستووری نه کو، ب بریارێن دادگه‌هێ ل دژی تاوانبارێن رژیما ئیراقی یا به‌رێ تێنه پشتگریکرن. ئه‌ڤ ب ته‌مامی کاره‌کی ده‌ستووری و یاسایی یه ژ بۆ خه‌لکێ هه‌له‌بجه بێ کرن.
برێزان.
ئاماده‌بوویێن برێز.
ئه‌م ل هه‌رێما کوردستانێ ب هه‌موو ئاوایی پشتگریا حکوومه‌ت و گاڤێن برێز سه‌رۆکوه‌زیرێ ئیراقا فه‌ده‌رال دکن. ژ ده‌ما ده‌ستبکاربوونا خوه ڤه، ل سه‌ر بنگه‌ها رێکه‌فتنا هه‌ڤپه‌یمانیا برێڤه‌برنا ده‌وله‌تێ ژ بۆ پێکانینا حکوومه‌تێ وه‌که نه‌خشه‌رێیه‌کێ، هه‌ول دایه کو ره‌وشه‌کا ئارام یا سیاسی ل ئیراقێ چێبکه و گرینگیێ ب هه‌موو ناڤچه و پێکهاته‌یێن ئیراقێ بده و هێڤیدارین ئه‌و رێکه‌فتن و یاسا ژی بێنه ب جیهکرن.
رێکه‌فتنا کو د چارچۆڤه‌یا پرۆژه‌یاسایا بوودجه‌یێ دا هاتیه کرن، ژ بۆ ته‌ڤاهیا ئیراقێ، هه‌رێما کوردستانێ ژی د ناڤ دا، تشته‌کی گه‌له‌ک باشه و ژ بۆ حکوومه‌تا فه‌ده‌رال ئا ئیراقێ و حکوومه‌تا هه‌رێما کوردستانێ ژی جهێ ده‌ستخوه‌شیێ یه. ئه‌م ل به‌ندێ نه کو، ئه‌ڤ ئاراسته‌یه به‌رده‌وام به و یاسایا نه‌فت و گازێ ژی ب هه‌مان جانێ هه‌ڤکاریێ د ناڤبه‌را هه‌ر دو ئالیان دا وه‌ره ده‌رخستن.
ئامه‌ده‌بوویێن برێز.
ئەڤە ۲۰سال ب سه‌ر پرۆسه‌یا ئازادکرنا ئیراقێ را ده‌رباس بوون و ئه‌ڤ جڤین ده‌رفه‌ته‌که باشه ژ بۆ نرخاندنه‌که گرینگ کو ژ بۆ پاشه‌رۆژێ کێرهاتی به، لێ گه‌له‌ک گرینگه کو نرخاندن دوور به ژ تاوانبارکرنا هه‌ڤدو ل سه‌ر شکه‌ستنان. ژ به‌ر کو ئه‌ڤ مه‌تۆده‌ک بکێرهاتی نینه و ئه‌م هه‌موو د شکه‌ستنان دا به‌شدارن، ئه‌م هه‌موو ب هه‌ڤ را، کێم و زێده، د سه‌رکه‌فتنانان دا به‌شدارن. گه‌له‌ک بن ئه‌و سه‌رکه‌فتن و شکه‌ست ئان ژی کێم بن.
ڤان ۲۰ سالێن بۆری، ته‌ڤی هه‌موو کێماسیان، ژ سه‌رده‌ما دیکتاتۆریێ جودا بوو، ب کێمانی گه‌لێ ئیراقێ ئازادیا خوه بکار ئانی دا کو زندیتیا خوه ل هه‌رێمێ نیشان بده. قۆناخا ئۆپۆزسیۆنا ئیراقێ هه‌ر ژ کۆنگره‌یا لۆندۆن و سه‌لاحه‌دینێ، هه‌تا کو دامه‌زراندنا ئه‌نجومه‌نا حوکم و نڤیسینا ده‌ستوورێ سه‌رکه‌فتی بوو. لێ پشتی هینگێ ژ رێده‌رکه‌تن و شاشیان هێدی-هێدی ده‌ست پێ کر و بوو ئه‌گه‌رێ سه‌رهلدانا پرسگرێک و ئالۆزیێن مه‌زن، ئه‌ڤ هه‌موو ژی ژ ئه‌گه‌رێ نه‌بوونا دیالۆگا ئاڤاکه‌ر د ناڤبه‌را ئالیان دا و بجیهنه‌کرنا ده‌ستوورا ئیراقێ بوو.
ئارمانجا ئیراقیان یا ژ بۆ ئاڤاکرنا ئیراقه‌کا ده‌مۆکراتیک، پرالی، شارستانی و ئارامی راستی شکه‌ستنه‌کا مه‌زن هات. ژ به‌ر وێ ژی به‌شداریا خه‌لکێ د پرۆسه‌یا ده‌مۆکراسیێ دا ب ئاوایه‌کی به‌رچاڤ کێم بوویه، کو ڤێ ژی باندۆره‌که گه‌له‌ک مه‌ترسیدار ل سه‌ر پاشه‌رۆژا پرۆسه‌یا ده‌مۆکراسیێ هه‌یه، ب تایبه‌تی کو د ده‌ما ده‌رباسبوویی دا ئیراق ب سه‌ده‌ما دیکتاتۆریێ ب ملیۆنان که‌س و ملیاران دۆلار ژ ده‌ست دایه و ب ده‌هان سالێن ته‌مه‌نێ نفشان خسته ناڤ توندووتووژی و جه‌نگێ دا.
جڤاکا سڤیل و مافێن مه‌ده‌نی یێن خه‌لکی و ژنان ب تایبه‌تی، زراره‌کا مه‌زن دیت. ڤێ یه‌کێ جاره‌که دن ئاسته‌نگیه‌ک مه‌زن ل پێشیا پێشکه‌تنا جڤاکی و ژیانا نووژه‌ن ل ئیراقێ چێکر. ڤێ یه‌کێ زه‌راره‌کا مه‌زن دا شیانا ئیراقیان ژ بۆ دەستپێشخەری و ئافراندنێ.
دکارم وه پشتراست بکم کو ئه‌گه‌ر مافێن مه‌ده‌نی ب ئاوایه‌کی پێشبینیکری وه‌ک کو د ده‌ستوورێ دا هه‌یه ژ بۆ خه‌لکێ ئیراقێ گارانتی بکرایا، نوها جڤاکه‌کا گه‌له‌ک ئافرێنه‌رتر مه هه‌بایا و مه ل ئیراقێ جڤاکه‌که به‌خته‌وار ددیت.
پربوونا ناڤه‌ندێن بریاردانێ، بکارانینا چه‌کێن ده‌وله‌تێ د ناکۆکیێن سیاسی یێن ناڤخوه‌یی دا، شکاندنا باوه‌ریا پێکهاته‌یێن ئیراقێ ب وه‌کهه‌ڤی، به‌شداری و هه‌ڤبه‌شی د بریار و برێڤه‌برنا وه‌لات دا، زیانه‌ک گه‌له‌ک مه‌زن ب پرۆسه‌سا سیاسی و سازیێن ئیراقێ گەهاندیه.
یێن کو ده‌ستوور نڤیساندن ژ باوه‌ری، نه‌ته‌و و پێکهاته‌یێن جودا یێن ئیراقێ بوون. هه‌موو داخوازێن هه‌ر که‌سی ب ته‌مامی د ده‌ستوورێ دا نه‌هاتنه نڤیساندن و نه‌هاتنه چه‌سپاندن، لێ هه‌موو د وێ باوه‌ریێ دا بوون کو ده‌ستووره‌ک باش نڤیساندنه کو دکاره ئیراقێ بکه ئیراقه‌ک یا هه‌موویان، ئیراقه‌کا فه‌ده‌رال، ده‌مۆکراتیک و پێشکه‌تی.
لێ مخابن ده‌ستوور نه‌هاتیه جیبجیکرن. د سالا ۲۰۱۷ێ دا ل هه‌رێما کوردستانێ کۆمیته‌یه‌کا پسپۆر ٥۷ ماده‌یێن ده‌ستووری یێن گرێدایی سیسته‌ما فه‌ده‌رالی و مافێن هه‌رێما کوردستانێ ده‌ستنیشان کرن کو هه‌تا نها ژی نه‌هاتنه جیبجیکرن! ژ به‌ر هندێ خه‌لکێ هه‌رێما کوردستانێ هه‌ست ب وێ یه‌کێ ناکن کو سیسته‌ما فه‌ده‌رالی ل ئیراقێ هاتنه جیبجی کرن. ئه‌گه‌ر فه‌ده‌رالی ل گۆر ده‌ستوورێ جیبجی بکرایا، خه‌لکێ هه‌رێما کوردستانێ و ته‌ڤاهیا ئیراقێ نوها هه‌ست ب وه‌کهه‌ڤی و هه‌ڤبه‌شیا راسته‌قینه بکرایه.
گه‌له‌ک که‌س هه‌رێما کوردستانێ ب نه‌جیبجیکرنا ده‌ستوورێ تۆمه‌تبار دکن! پشتی ۲۰ سالان ئه‌م نابێژن ئه‌م ل هه‌رێما کوردستانێ بێ خه‌له‌تی نه. مه هه‌موویان ل ئیراقێ خه‌له‌تی کرنه، لێ دڤێ ئه‌م ژ خه‌له‌تیێن به‌رێ ده‌رسێ وه‌ربگرن. سه‌رۆک مه‌سعود بارزانی و خوه‌دێژێرازی سه‌رۆک مام جه‌لال تاله‌بانی ژ بۆ جیبجیکرنا ده‌ستوورێ گه‌له‌ک هه‌ول دان.
سه‌رۆک بارزانی چه‌ندین جار هشیاری دایه کو ده‌ست ژ ده‌ستورێ به‌ردانه و ئه‌ڤ یه‌ک ژی دێ ئیراقێ تێک ببه. سه‌رکردایه‌تیا هه‌رێما کوردستانێ هه‌ست ب به‌رپرسیاریه‌کا مه‌زن کر ژ بۆ جیبجیکرنا ده‌ستوورێ، وه‌که وه‌فاداریه‌ک ژ بۆ هه‌موو پێکهاته‌یێن ئیراقێ. ژ بۆ سه‌ره‌راستکرنا ده‌ستوورێ ئه‌م ئاماده نه هه‌ر تشتی بکن. پشتی ۲۰ سالان دڤێ ئه‌م هه‌موو به‌رپرسیاریا هه‌ڤبه‌ش بگرن سه‌ر خوه و چاره‌سه‌ریه‌ک وسا ببینین کو ئه‌م هه‌موو خوه ل ڤی وه‌لاتی دا و پرۆسه‌یا سیاسی دا ب سه‌رکه‌فتی بزانین.
برێزان
گوهه‌رتنا ئاڤ و هه‌وا هه‌تا سالا ۲۰٥۰ دێ ببه سه‌ده‌ما وێ یه‌کێ کو ۱،۲ میلیار مرۆڤ نه‌چار ببن ژ جهو وارێن خوه کۆچ بکن. مخابن ل گۆری لێکۆلینێن بانکا جیهانی و نه‌ته‌وه‌یێن یه‌کبوویی، ئیراق یه‌ک ژ وان ٥ وه‌لاتانه کو هه‌ری زێده زرار دبینه.
ئه‌ڤ مژاره‌که پر جددی و ژیانی یه، ژ بۆ دیتنا چاره‌سه‌ریێ دڤێ ئه‌م گه‌له‌ک دیالۆگێ بکن. ژ بۆ کێمکرنا زیانێن ڤان گوهه‌رتنان ل سه‌ر ئیراقێ و کێمبوونا ئاڤێ دڤێ ئه‌م ب وه‌لاتێن هه‌رێمی، ب تایبه‌ت ترکیێ و ئیرانێ را گه‌له‌ک گۆتووبێژان بکن.
کۆنفه‌رانسا هه‌فتیا بۆری یا ل به‌سرایێ و پشته‌ڤانیا نه‌ته‌وێن یه‌کگرتی و وه‌لاتێن دۆست د به‌رنامه و گاڤێن ئیراقێ دا جهێ هێڤی و کێفخوه‌شیێ یه.
مه‌ترسیه‌کا دن ل ئیراقێ پشتبه‌ستنا ب په‌ترۆلێ یه وه‌ک چاڤکانیا سه‌ره‌کی یا داهاتێ. ژ به‌ر گوهه‌رینا ئاڤ و هه‌وایێ، هه‌ولێن بله‌ز یێن ژ بۆ گوهه‌رتنا چاڤکانیێن ئه‌نه‌رژیێ و ئاوایێ ژیانێ ل جیهانێ، ژیانا خه‌لکێ ئیراقێ د پاشه‌رۆژێ دا دێ بکه‌ڤه بن مه‌ترسیه‌ک گه‌له‌ک مه‌زن. ب تایبه‌تی کو نفووس گه‌له‌ک زێده دبه و زێده‌کرنا به‌شێ بکارخستنێ د بوودجه‌یێ دا کارێ حکوومه‌تا فه‌ده‌رال گه‌له‌کی زه‌حمه‌ت کریه.
پێویستیا ئیراقێ ب پلانه‌ک ستراته‌ژیک و گه‌له‌ک پرۆژه‌یێن جودا هه‌یه. دڤێ پاره‌یه‌ک زێده ل پرۆژه‌یێن ستراته‌ژیک خه‌رج بکه دا کو وه‌لات ژ بۆ ژیانێ پاراستی بمینه. لێ به‌لێ، خه‌رجکرنا داهاتێ ژ بۆ مه‌عاش، کو ئه‌و ژی به‌شێ هه‌ری مه‌زن ژ بۆ کرینا پێداویستیان دچه ده‌رڤه، وسا دکه کو مه‌ترسی زێده‌تر ببه.
ئاماده‌بوویێن برێز
ئیراق ب چاڤکانیێن مرۆڤی و خوه‌زایی ده‌وله‌مه‌نده. دکاره ب ئاوایه‌کی هه‌ری باش وه‌ره ئیستیسمارکرن کو ببه یه‌ک ژ وه‌لاتێن پێشکه‌تی و جهێ خوه یێ شایه‌سته ل ناڤچه و جیهانێ بگره. ببه لیستکڤانه‌ک دیار کو د خورتکرنا ئاشتی، سه‌قامگیری و ئارامیێ دا رۆله‌ک ب باندۆر بلیزه و ببه ناڤه‌نده‌ک گرینگ ل هه‌رێمێ.
ژ بۆ ئیراقه‌کا وەها کو ئه‌م دخوازن، دڤێ ئیراقی ب هه‌موو پێکهاته‌یان، ب هه‌ڤ را بخه‌بتن و به‌رپرسیاریا هه‌ڤپار بگرن سه‌ر خوه. ئارمانج و ئەژاندایه‌کا نشتمانی ئیراقی کو به‌رژه‌وه‌ندیێن بلند ئێن وه‌لات دپارێزه، هه‌موویان ل هه‌ڤ کۆم دکه.
دڤێ هه‌موو پێکهاته، ژ هه‌ر نه‌ته‌وه، ئۆل و مه‌زهه‌ب بن، دڤێ هه‌ست بکن کو ئیراق وه‌لاتێ وانه. دڤێ ئه‌م هه‌موو ب هه‌ڤ را کار بکن کو ئەجاندایێ ئیراقێ ل ئیراقێ ب سه‌ربکه‌ڤه. دڤێ ئیراده، بریار و سه‌روه‌ریا ئیراق و ئیراقیان بێ پاراستن.
د ره‌وشا نها یا سیاسی، ئەمنی و ئابۆری یا ناڤچه و جیهانێ دا، ئیراق و هه‌رێما کوردستانێ ژی د ناڤ دا، دگه‌ل گه‌ف و ده‌رفه‌تێن مه‌زن رووبروو یه. نها ده‌ما دیالۆگه‌کا ڤه‌کری و وێره‌کانه یه. ده‌م هاتیه کو ئه‌م هه‌موو ل ئیراقێ ب هه‌ڤ را ژ دیتنه‌ک هه‌ڤبه‌ش ل پاشه‌رۆژا ڤی وه‌لاتی بنێرین.
بهه‌ڤراکارکرن، براتی، یه‌کرێزی، ب هه‌ڤکاری و به‌رپرسیاریا هه‌ڤپار ئه‌م دکارن هه‌موو زه‌حمه‌تی و دژواریان ده‌رباس بکن. ده‌رفه‌تان ژی ژ بۆ نها و ئاڤاکرنا پاشه‌رۆژه‌که باشتر، وه‌لاته‌کی بهێزتر و پێشکه‌تی، ئیستیسمار بکن
ل هه‌رێما کوردستانێ ژی دڤێ پرسگرێک و ناکۆکیان ب گیانه‌کێ یه‌کرێزی و براتی و ب هه‌ڤ را چاره‌سه‌ر بکن. د ڤی واری دا هه‌ول و گاڤێن ئالیێن سیاسی یێن ژ بۆ راکرنا ئاسته‌نگیێن ل پێشیا هلبژارتنان دلخوه‌شکه‌رن.
ئه‌م ل سه‌رۆکاتیا هه‌رێما کوردستانێ دێ ل سه‌ر کار و خه‌باتێن خوه یێن ژ بۆنا ده‌رباسکرنا پرسگرێک و ناکۆکیان به‌رده‌وام بن. ئه‌م دێ ب هه‌ڤ را کار بکن ژ بۆ رۆژا هلبژارتنان دیار بکن و پێڤاژۆ د ده‌ما خوه دا ب رێڤه بچه.
ئه‌ز دیسا ژ سلێمانیێ ب خێرهاتنا وه هه‌موویان دکم. گه‌له‌ک سپاس.
