وەسیەتا پێشەوا قازی ژ ئارشیڤێن ئیرانێ
ئه‌ڤ وه‌سیه‌ت ژ ئارشیڤێن فه‌رمی یێن ئیرانێ هاتیه بده‌ستخستن.
ب ناڤێ خوه‌دێ مه‌زن و دلۆڤان.
گه‌لێ من یێ کورد و برایێن من یێن هێژا، برایێن من یێن به‌هرخواری، گه‌لێ من یێ زۆرلێکری، ئەڤە ئه‌ز د دەمێن هه‌ری داویێن ژیانا خوه ده مه، وه‌رن ژ بۆ خاترێ خوه‌دێ ئێدی دژمناتیا هه‌ڤ نه‌کن و پشتا خوه بدن هه‌ڤ، ل هه‌مبه‌ر دژمنێ زۆرده‌ست و زالم ده‌رکه‌ڤن، خوه به‌لاش نه‌فرۆشن دژمنان، دژمن هه‌ر ئه‌وقاس وه دخوازه ھەتا کارێ خوه ب وه پێکبینه و قه‌د ب وه ڕه دلۆڤانی ناکه؛ د هه‌ر فه‌رسه‌نده‌کێ ده به قه‌د ل وه نابهوره.
دژمنێ گه‌لێ کورد پرن، زۆرده‌ست و بێ دلۆڤانی نه، سیمبۆلا سه‌رکه‌تنا هه‌ر گه‌ل و نه‌ته‌وه‌یەکێ هه‌ڤگرتن و یه‌کبوونه، پشتگریا ته‌ڤ گه‌له. هه‌ر گه‌لێ کو یه‌کیتی و ته‌باییا وی نه‌به، ئه‌وێ هه‌رتم بن ده‌ستێ دوژمن به، چ تشتێ وه، گه‌لێ کورد، ژ گه‌لێن ل سه‌ر ڕوویێ ڤی عه‌ردی نه کێمتره، به‌لکی هون ب مێرانی و عه‌گیدی و هێژاتیا خوه ژ گه‌لێن کو ڕزگار بوونه ل پێشترن ژی.
گه‌لێن کو ژ بن ده‌ستێ دژمنێن خوه یێن زۆرده‌ست ڕزگار بوونه، مینا وه نه، لێ به‌لێ یه‌کیتیا یێن خوه ڕزگار کرنه هه‌بوویه، بلا هون ژی مینا ته‌ڤ گه‌لێن ل سه‌ر ڕوویێ عه‌ردی، ئیدی بن ده‌ست نه‌بن، هه‌ر ب یه‌کبوون و حه‌سوودی ب هه‌ڤ نه‌برنێ و خوه نه‌فرۆتنا ژ دژمنان ڕه ل دژی نه‌ته‌وه‌یا مه، هون دکارن ڕزگار ببن، برایێن من ئیدی ب دژمنا نهھێن خاپاندن، دژمنێن کوردان ژ هه‌ر ڕه‌نگ و ده‌سته‌ک و نه‌ته‌وه‌کێ بن، هه‌ر دژمنه، بێ دلۆڤانی یه، بێ وژدانه و ڕه‌حمێ ب وه ناکه، وێ وه ب هه‌ڤدو بده کوشتن، وێ وه ته‌ماع بکه و ب دره‌و و خاپاندنێ؛ وێ وه به‌ره‌نگاری هه‌ڤ بکه، ژ ته‌ڤ دژمنێن گه‌لێ کورد، دژمنێ عه‌جه‌م ژ ته‌ڤان زالمتر و مه‌لعونتر و خوه‌دێ نه‌ناستر و بێ دلۆڤانتره، ده‌ستێ خوه ژ چ تاوانان ل دژی گه‌لێ کورد ناپارێزه، ب درێژاھیا دیرۆکێ ب گه‌لێ کورد ڕه خه‌ره‌ز و کینا وی یا که‌ڤنار هه‌بوویه و هه‌یه ژی، ته‌ماشا کن، بنێرن ته‌ڤ زەلامێن وه یێن مه‌زن، هه‌ر ژ سماییل ئاخایێ شکاک، ھەتا جه‌وهه‌ر ئاخایێ برایێ وی و حه‌مزه ئاخایێ مه‌نگور و چه‌ند و چه‌ندین زەلامێن دن، ئه‌و هه‌موو ب خاپاندن ئارام کرن و خه‌لك ژ پشت وان ڤه‌کر و ڤێجا پر ب نه‌مه‌ردی ئه‌و کوشتن، ئه‌و ته‌ڤ ب سۆند و قورئانێ خاپاندن کو خودێگراڤی نیازا عه‌جه‌مان یا خێرێ ب وان ڕه هه‌یه و وێ قه‌نجیێ ب وان ڕه بکن، لێ به‌لێ هه‌ر خوه‌شباوه‌ره و ب سۆند و سۆزێن عه‌جه‌مان هاتیه خاپاندن و ژێ باوه‌ر کریه، لێ به‌لێ ھەتا نها ب درێژیا دیرۆکێ که‌س نه‌دیتیه ب ته‌نێ جاره‌کێ ژی عه‌جه‌م ل سۆند و سۆزێن خوه خوه‌دی ده‌رکه‌تبه و عه‌هدێن دانه کوردان پێک بینن، ته‌ڤ ده دره‌و و خاپاندن بوویه، ڤێجا ئەڤە ئه‌ز وه‌ک برایه‌ک وه یێ بچووک، د ڕیا خوه‌دێ ده، ژ بۆ خاترێ خوه‌دێ ژ وه ڕه دبێژم هه‌ڤ بگرن و چ جاری پشتا هه‌ڤ به‌ر نه‌دن، پشتراست بن گه‌ر عه‌جه‌م هنگڤ بده وه، دیاره ژەھر خستیێ، ب سۆند و سۆزێن دره‌وێن عه‌جه‌مان نهھێن خاپاندن، کو گه‌ر هه‌زار جاری ژی ده‌ست ل قورئانا پیرۆز بخه و سۆز بده وه، ب ته‌نێ نیازا وی خاپاندنا وه‌یه، ژ بۆ حیله‌کێ ل وه بکه.
ئەڤە ئه‌ز د ده‌مێن داوی یێن ژیانا خوه ده مه، ژ وه ڕه دبێژم و ژ بۆ خاترێ خوه‌دێ یێ مه‌زن ئه‌ز وه شیره‌ت دکم کو یا ژ ده‌ستێ من هات ب سه‌ر جان و ته‌کۆشین، ب شیره‌ت و نیشاندانا ڕیا ڕاست، من ژ وه ڕه خه‌مساری نه‌کریه، نها ژی د ڤێ ده‌م و ڕه‌وشێ ده دیسا ژ وه ڕه دبێژم کو ئیدی ب عه‌جه‌مان نەھێن خاپاندن و ژ سۆند و ده‌ست ل قورانێخستن و عه‌هد و په‌یمانێن وان باوه‌ر نه‌کن، ژ به‌ر نه خوه‌دێ دناسن و نه ژی ژ خوه‌دێ و پێخه‌مبه‌ر و ڕۆژا قیامه‌تێ و حه‌ساب و کتێبان باوه‌ر دکن، ل جه‌م وان ب ته‌نێ ژ به‌ر کو هون کوردن، بلا هون مسلمان ژی بن، هون سووچدار و مه‌حکومن، هون ژ وان ڕه دژمنن، سه‌ر و مال و جانێ وه ژ وان ڕه حه‌لاله و وه‌که خه‌زا قه‌بوول دکن، سۆزا من نه ئه‌و بوو ئه‌ز هه‌رم و وه د ده‌ستێ ڤان دژمنێن دلره‌ش ده بهێلم، من پر جاران ژی ڕابۆری و زەلامێن مه یێن مه‌زن دهزراند، یێن کو عه‌جه‌مان ب خاپاندن و سۆند و دره‌و و حیله ئه‌و گرتنه و کوشتنه، نه‌چار ب دره‌و و حیله ئه‌و خاپاندنه، کوشتنه.
ئه‌و ته‌ڤ ل بیرا من بوون و چ جاری ژی من ژ عه‌جه‌مان باوه‌ر نه‌کریه، لێ به‌لێ به‌ریا کو ڤه‌گه‌رن ڤر، چه‌ندین جاران گۆتن و ڕاسپارن ب نامه و ب شاندنا که‌سێن ناڤدێرێن کورد و فارس، ب دایینا سۆز و عه‌هدێن یه‌کجار پر و مه‌زن کو نیازا خێرێ یا ده‌وله‌تا عه‌جه‌م و شاھ ب خوه ژی هه‌یه و نه ئاماده نه کو ب ته‌نێ دلۆپه‌که خوینێ ژی ل کوردستانێ برژه، نها هون ب چاڤێ سه‌رێ خوه ئه‌نجاما سۆزێن وان دبینن، گه‌ر مه‌زنێن هۆز و عه‌شیرێن مه ئیخانه‌ت نه‌کرا و خوه نه‌فرۆتنا حکومه‌تا عه‌جه‌م، وه‌ها نه‌دهاته سه‌رێ مه و وه و کۆمارا مه ژی.
شیره‌ت و وه‌سیه‌تا من ئه‌وه بلا زارۆكێن وه بخوینن، ژ به‌ر چ تشتێ مه ژ یێ گه‌لێن دن نه کێمتره، ب ته‌نێ خوه‌ندن نه‌به، بخوینن ژ بۆ هون ژ کاروانێ گه‌لان پاشڤه نه‌مینن و هه‌ر خواندن چه‌کا کوژه‌کا دژمنانه.
پشتراست بن و بزانن ئەگه‌ر ته‌بایی و یه‌کبوون و خواندنا وه باش به، هونێ پر باش ب سه‌ر دژمنێ خوه ده سه‌ربکه‌ڤن ژی. چێنابه ب کوشتنا من و ب کوشتنا برا و پسمامێن من چاڤێ وه بترسه، ھەتا هین دگەھن هێڤی و مه‌ره‌مێن خوه، دڤێ هێ ژی پر که‌سێن دن یێن مینا مه د ڤێ ڕێ ده گۆری بکن.
پشتراستم پشتی مه پر که‌سێن دن ژی هه‌ر وێ ب خاپاندن و دورووتیێ ژ هۆلێ وه‌رن ڕاکرن.
پشتراستم پر که‌سێن کو وێ پشتی مه ژی بکه‌ڤن خاپاندنا عه‌جه‌مان ده، وێ ژ مه زاناتر و هێژاتر ژی بن، لێ به‌لێ هێڤیدارم کوشتنا مه ژ دلسۆزێن گه‌لێ کورد ڕه ببه په‌ند و عیبره‌ت.
وه‌سیه‌ته‌که دن یا من ژ وه‌ره ئه‌وه داخواز بکن هه‌ر چیێ وه ژ بۆنا سه‌رفرازیا گه‌ل کر، ئالیکارێ وه گه‌ل به، پشتراستم خوه‌دێ یێ مه‌زن وێ وه سه‌ربخه و وێ ئالیکاریا وه بکه، هه‌یه کو هون بێژن؛ لێ چما ئه‌ز سه‌رنه‌که‌تم؟! د به‌رسڤێ ده دبێژم، ب خوه‌دێ کم ئه‌ز سه‌رکه‌تمه، چ نیعمه‌ته‌ک، چ سه‌رکه‌تنه‌ک ژ وێ یه‌کێ مه‌زنتره کو ئەڤە ئه‌ز نها د ڕیا گه‌ل و وه‌لاتێ خوه ده، سه‌ر و مال و جانێ خوه ددم، باوه‌ر بكن من پر ژ دل دخوه‌ست گه‌ر ئه‌ز مرم ب مه‌رگه‌کی بمرم کو د هزوورا خوه‌دێ و ڕه‌سوولێ خوه‌دێ و گه‌ل و وه‌لاتێ خوه ده ڕووسپی بم، ژ من ڕه ئه‌ڤ سه‌رکه‌تنه.
خوه‌شتڤیێن من، کوردستان مالا هه‌ر کورده‌کی یه، هه‌ر وه‌ک د مالێ ده، ئه‌ندامێن مالێ هه‌ر که‌سێ ژ هه‌ر کاره‌کی دزانه، وی دسپێرن وی، ئیدی هه‌قێ چ که‌سی نینه کو حه‌سوودیێ پێ ببه، کوردستان ژی هه‌ر ئه‌و ماله، گه‌ر وه زانی که‌سه‌ک ل ڤێ مالێ دکاره کاره‌کی بکه، ده‌ڤ ژێ به‌ردن بلا بکه.
ئێدی چێنابه هون که‌ڤرا دانن سه‌ر ڕیا وی و چێنابه دلێ وه ژ وێ یه‌کێ بێشه کو به‌رپرسیاریێن مه‌زن د ده‌ستێ یه‌کی ژ وه ده هه‌نه، گه‌ر کارێن مه‌زن که‌تن سه‌ر ملێ یه‌کی و ئه‌و کار ب ڕێڤه بر، وه‌لێ دیاره ژێ دزانه و به‌رپرسیاریێن وی یێن مه‌زن ژی ل هه‌مبه‌ر وی ئه‌رکی هه‌نه. پشتراست به برایێ ته یێ کورد هه‌ر ژ دژمنێ دل ب کین باشتره و گه‌ر به‌رپرسیاریێن مه‌زن ل سه‌ر ملێ من نه‌بوونا، نها ئه‌ز د بن دارێ سێدارێ ده نه‌رادوه‌ستیام، له‌ورا چێنابه هون ب هه‌ڤ ڕه ته‌ماعکار بن، یێن کو فه‌رمانێن مه پێک نه ئانین، نه هه‌ر ب ته‌نێ پێک نه ئانینا فه‌رمانان، لێ به‌لێ تام دژمناتیا مه دکر، ژ به‌ر مه خوه وه‌ک خزمه‌تکارێ گه‌لێ خوه قه‌بوول دکر، نها ئه‌و د ناڤا مال و زارۆکێن خوه ده، د ناڤا خەوا شرین ده نه، لێ به‌لێ ڤایه ل سه‌ر ناڤێ خزمه‌تا گه‌ل د بن دارێ سێدارێ ده مه و وا ئه‌زێ ده‌مێن داوی یێن ژیانا خوه ب ڤێ وه‌سیه‌تنامێ ده‌رباز دکم. بێجا ئەگه‌ر به‌رپرسیاریێن مه‌زن د ستۆیێ من ده نه‌بوونا، ئه‌ز ژی وێ نها د ناڤا زارۆک و زێچیێن خوه ده د خه‌وا شرین ده بووما، کو ئه‌ز نها ژ بۆ پشتی چوویینا خوه ژی وه شیره‌ت دکم، ئه‌و ژی یه‌ک ژ به‌رپرسیاریێن د ستۆیێ من ده یه، پشتراستم ئەگه‌ر یه‌کی دن ژ وه به‌رپرسیاریێن من بگرتانا ستۆیێ خوه، نها ئه‌وێ ل شوونا من د بن دارێ سێدارێ ده بوویا، ژ بۆ ڕازیبوونا خوه‌دێ و ل گۆر به‌رپرسیاریا د ستۆیێ خوه ده مینا کورده‌کی خزمه‌تکارێ گه‌ل و د ڕیا چاکیێ ده، من ئه‌ڤ شیره‌ت ل وه کرن کو هێڤیدارم ژ نها پێ ڤه په‌ندان ژێ وه‌رگرن و دروست گوهداریا شیره‌تێن من بکن، ب هێڤیا خوه‌دێ یێ مه‌زن وه ب سه‌ر دوژمنێن وه ده سه‌ربخه.
1- باوه‌ریا وه ب خوه‌دێ و تشتێ ل جه‌م خوه‌دێ تێ و په‌رستنا خوه‌دێ و پێخه‌مبه‌ر (سلاڤێن خوه‌دێ لێ بن) هه‌به، د پێک ئانینا ئه‌رکێن ئۆلی ده خورت بن.
2- یه‌کیتی و ته‌باییا د ناڤا خوه ده بپارێزن، کارێ نه‌قه‌نج ل هه‌مبه‌ر هه‌ڤ نه‌کن و ته‌ماع نه‌بن، ب تایبه‌تی ژی د به‌رپرسیاریێ و خزمه‌تێ ده.
3- خوه‌ندن و زانست و پله‌یا زانیاریا خوه پێشڤه ببن ژ بۆ دژمن کێمتر وه بخاپینه
4- ژ دژمنان باوه‌ر نه‌کن، ب تایبه‌تی ژی دوژمنێن عه‌جه‌م، ژ به‌ر ب چه‌ند ئاوا و ڕیان عه‌جه‌م دژمنێن وه نه، دژمنێ گه‌ل و وه‌لات و ئۆلا وه نه. دیرۆکێ سه‌لماندیه کو به‌رده‌وام ژ کوردان ب به‌هانه نه، ب کێمترین تاوانێ وه دکوژن و ژ چ تاوانان د ده‌رهه‌ق کوردان ده ده‌ستێ خوه ناگرن.
5- ژ بۆ هین ڕۆژێن ژیانا بێ قیمه‌تا ڤێ دنێ، خوه نه‌فرۆشن دژمنان، ژ به‌ر دژمن دژمنه و نه جهێ پێباوه‌ربوونێ یه.
6- ئیخانه‌تێ ل هه‌ڤ نه‌کن، نه ئیخانه‌تا سیاسی و نه گیانی و مالی و نه ژی یا نامووسی، ژ به‌ر ئیخانه‌تکار ل جه‌م خوه‌دێ و مرۆڤان ژی سڤک و سووچباره، ئیخانه‌ت ل ئیخانه‌تکار ڤه‌دگه‌ره.
7- ئەگه‌ر یه‌کی ژ وه دکاربوو کارێن خوه بێ ئیخانه‌ت پێک بینه، پێ ڕه ئالیکاری بکن، نه ژ به‌ر ته‌ماعی و به‌خیلیێ ل دژی وی ده‌رکه‌ڤن، یان خوه‌دێ نه‌که ل سه‌ر وی ببن سیخورێن بیانیان.
8- جهێن کو من د وه‌سیه‌تنامه‌یێ ده ژ مزگه‌فت و نه‌خوه‌شخانه و دبستانان ڕه نڤیساندیه، هون ته‌ڤ داخواز بکن ژ بۆ پێک وه‌رن و مفا ژێ بگرن.
9- هون ژ خه‌بات و هه‌ول و ته‌کۆشینێ ڕانه‌وه‌ستن ژ بۆ مینا ته‌ڤ گه‌لێن دن ژ بن ده‌ستێ دژمنان ڕزگار ببن، مالێ دنێ نه تشته‌که، گه‌ر وه‌لاتێ وه هه‌به، سه‌ربه‌ستیا وه هه‌به، وی چاخی هه‌ر تشتێ وه هه‌یه، هه‌م مال، هه‌م سه‌روه‌ت، هه‌م ده‌وله‌ت، هه‌م ڕوومه‌ت و هه‌م وێ نیشتمانێ وه ژی هه‌به.
10- ئه‌ز نه‌باوه‌رم، هه‌قێ خوه‌دێ نه‌به، چ هه‌قێن دن ل سه‌ر من هه‌بن، لێ به‌لێ گه‌ر که‌سه‌کی وه‌لێ دیت کو کێم-زێدە تشتکی وی ل جه‌م منه، من ماله‌کی پر هشتیه، بلا بچه ژ وارسێن من بخوازه و وه‌رگره.
ھەتا کو هون هه‌ڤ نه‌گرن، هونێ سه‌رنه‌که‌ڤن، زلم و زۆرێ ل هه‌ڤ نه‌کن، ژ به‌ر خوه‌دێ پر زوو زالم ژ هۆلێ ڕادکه و نابوود دکه. ئه‌و سۆزا خوه‌دێ یا بێ کێم و زێده یه، زالم ژناڤ دچە و نابوود دبه، خوه‌دێ تۆله‌یا زلمێ ژی دھلینە.
هێڤیخوازم وان گۆتنان تێخن گوهێ خوه و خوه‌دێ وه ب سه‌ر دوژمنێن وه ده ب سه‌ر بخه، وه‌که سعدی که‌ره‌م کریه:
مورادێ ما نه‌سیهه‌ت بوود و گوفیتم
هه‌واله‌ت با خودا که‌ردیم و ڕه‌فتیم
ئانگۆ: مراما مه شیره‌ت بوون و مه کر، مه هون ڕاسپارتن خوه‌دێ و ئه‌م چوون.
خزمه‌تکارێ گه‌ل و وه‌لات
قازی محه‌مه‌د
تێبینی: سالا ٢٠٢٠ ژی هاتیە وەشاندن
