پێشەرگە یێ دێرین و خەبتکەر، نێروان بامەرنی (١٩٥٧ )، د هەڤدیتنەکا خوە دا دگەک سەنتەرێ کۆماتە یێ دەکۆمێنتکرنا دیرۆکا شۆرەشێ، بەحسا خەبات و تەکۆشینا خوە د ناڤ تەڤگەرا رزگارخوازا کوردستانێ دا دکە و رۆناهێ دخە سەر گەلەک بوویەران. نێروان بامەرنی چەن سالەکا د ناڤ رێزین پاتییا گەل، ب سەرۆکاتیا سامی ئەبدولرەحمان، تەکۆشینا خوە یا ژ بۆ دۆزا رەوایا کوردستانێ بەردەوامێی ب خەباتا خوە ددە و ئەو د بەشەکە ژ هەڤدیتنا خوە دا بەحسا هاتنا پێشمەرگە یێن پارتی گەل بۆ سەناتێ دکە
نێروان بامەرنی دبێژە:
بەری برێبکەڤن بۆ سەناتێ، نە پێشمەرگە و نەژی کادر دگەل هاتنێ نینن ئەگەر بۆ شەری بیت.
پرۆپەگەندا چوونا سەناتێ سامی عەبدولرەحمان دکر، بەری ب رێ بکەڤین ل دێرکێ ئەو سمینارەكێ پێشکێشی مە دکەت، پسیار ژ وی تێت کرن کا چوونا وان بۆ سەناتێ ژبۆ چ ئارمابجە؟ سامی وان پشتراست دکەت کو ئەو ژبۆ شەڕێ ناچن کوردستانێ.
سامی عەبدولرەحمان کاغەزەکێ ژ بەریکا خوە تینیتەدەر و دبێژیت کو ئەو نامەیا ئیدریس بارزانی یە و تێدا هاتیە کو کوردستان مەیدانا هەمی هێزایە.
نێروان بامەرنی دبێژیت:
من باوەر ژ سامی نەکر، بەلکو من ئەو ئاخفتنا وی ب تەکتیکەکا رۆڤیانە ل قەلەم دا، چونکە وی وەسا هزر دکر کو مالا بارزان پاشخانەکا شۆەشگێری نینە و شیانێن بەردەوامیێ ب شۆرەشێ نینن، ئەو ژی دێ هێت سەر سفرا حازر.
تشتێ سەیر ئەو بوو، کو سامی دناڤ سمینارا خوە دا هێرش کرە سەر بارزانی.
لڤێرە نێروان بامەرنی پسیارێ ژ سامی دکەت و دبێژیتێ پا بۆچی تو چوویە دگەل وی و بۆچی پشتی شکەستنێ تە ب ناڤێ وی دەست ب شۆرەشێ کر؟
سامی د بەرسفا خوە دا دبێژیت:
“ئەگەر مرۆڤ سیاسی بیت، دڤێت ناڤێ هندەکا بکاربینیت هەتا هەبوونا خوە دسەلمینیت.”
سەبارەت دانوستاند و ئامادەکاریێن هاتنا سەناتێ، پەیوەندی دگەل پارتییا کۆمونیستا ئیراقی هاتبوونەکرن، پارتییا ناڤبری ئەو ئاگەهدار کربوون کو ژرێما ئێراقێ یا بەرڤ نەمانێ دچیت و پێدڤیە هەبوونا پارتی گەل ژی ل کوردستانێ هەبیت، بریارا سەرەکی د ناڤ پارتی گەل دا سامی عەبدولرەحمان و عەبدوللا سالح ددا، ئەندام و کادر ئاگەهداری چو بریارا نەبوون.
دەمێ ب رێ دکەڤن بۆ کوردستانێ هەژمارا وان ١٥٠ پێشمەرگە دبن، نێزیکی ٢٥ پێشمەرگە ژی ل بارەگایێن خوە ل سوریێ دمینن.
چەك و جلك گەهشتن بارەگایێن پارتی گەل ل سوریێ، ژ بلی کلاشینکۆفا، ٢ دوشکە، هەژمارەکا ئاڕبیجیا ژی بوون.
ئەو پێشمەرگە ل سەر سێ گرۆپا تێن دابەشکرن:
گرۆپا ئێکی و دووێ ب سەرپەرشتیا کەریم شنگالی دگەهن سەناتێ، گرۆپا دوماهیێ ب سەرپەرشتیا عەبدوللا سالح ژی ل سەناتێ دگەهن کەریم شنگالی.
بارەگایێ خوە ل سەناتێ ددانن، فرنا نانی ئاڤادکەن، بارەگایێ لقا خوە ژی ل وێرێ ددانن.
ل سەناتێ تاهر سالح کو برایێ عەبدولا سالحی یە ژ زاخۆ تێتە دەف وان، عەبدوللا سالح دبێژیت کو (ئەو سیخورێ وانە) بەری هینگێ ژی ب بەردەوامی ژ زاخۆ دهاتە دێرکێ ل سوریێ و ڤەدگەریاڤە.
هەر چەندە بارەگایێ وان ل سەناتێ گەلەك نێزیکی بنکە و بارەگایێن لەشکەری یێن رژێما ئیراقێ بوون، لێ چو جارا هێرش ژ لایێ دوژمنی ڤە نەهاتن سەر وان.
نێروان بامەرنی نزانیت کا رۆلێ وی ل سەناتێ چیە.
پارتییا دەمۆکراتا کوردستانێ (پارتی )، سیخورێن خوە د ناڤ واندا هەبوون، پشتی ٢٠ رۆژان هێزێن پارتی دەوروبەرێن وان دگرن و هۆشداریێ ددەنێ کو ژ وێ دەڤەرێ دەرکەڤن. ئەو ل دژی بریارا پارتی دراوەستن و ئەگەر ببیت شەر ژی ئەو دێ بەرەڤانیێ ژ خوە بکەن.
لێ پاشی ئەو نەچار دبن خوە ڤەدکێشنە چییایی، رۆژا پاشتر تۆپبارانا هێزێن پارتی ل سەر وان دەستپێکر، تۆپبارانێ شەڤەکێ ڤەکێشا، ئەو ژی نەچاردبن خوە ڤەدکێشن. هەڤالەکێ نێروان دڤێت ب دوشکێ تەقێ ل هێزێن پارتی بکەت، لێ نێروان لولیا دوشکێ بلند دکەت دا ئارمانجا خوە پێكنەئینیت.
رۆژا پاشتر، پێشمەرگە یێ پاری گەل، ل هیزلی دەرباز دبن و بۆ باکووری دچن، دوو هەلیکۆپتەرێن تورکا تێن سەر وان لێ تەقێ ل وان ناکەن. پاشی هێزێن وان تێن دابەشکرن، هەر ئێك ژ کەریم شنگالی، عەبدوللا سالح و جەعفەر ئێمینکی پشکداریێ د دابەشکرنێ دا دکەن. بریار تێتە دان کو هێزەك دگەل کەریم شنگالی ل باکوور دمینیت و بنگەهەکی بۆ خوە چێبکەن، ٢٥ پێشمەرگە ژی ل چییایێ بێخێری دگەل عەبدوللا سالح بارەگایەکی ڤەکەن، نێروان بامەڕنی و ١٤ پێشمەرگێن دی ژی تێنە کووراتیا کوردستانێ دا رێکخستنێ بکەن.
ل هیزلی دەرباز دبن مەفرەزەکا سوپایێ ترکیێ دکەڤیتە د رێکا وان دا، شەهید شەمۆ ب زمانێ ترکی دانوستاندنێ دگەل وان دکەت و گوتە ترکا کو “ئەو لەشکەرێ بارزانی نە” د هەمان دەم دا بەرهەڤیێن شەری دکەن و بەرێ ئاربیجیێ ددەت لەشکەرێ ترکیێ، ئێدی دەرباز دبن و تێن دارهۆزانێ. ل وێرێ عەبدوللا سالح ژ وان جودا دبیت.
ل دارهۆزانێ پێشمەرگە یێن پارتی لێبوون، ل بەرێك دبن رەشە و ل ئێکودوو دکەن هەوار، لێ پێشمەرگە یێن پارتی دچن و ل خابووری دەرباز دبن.
هەڤالەکێ وان دچیت گوندی دا خوارنێ بۆ وان بینیت، ماجد ل سەرێ گری زێرەڤانیێ دکەت، لێ ئەو هەڤال ئێدی دیارنامینیت، پێشمەرگە یێن پارتی وان دوورپێچ دکەن و تەقە دەستپێدکەت، هەر چەندە پێش وەخت پێشمەرگە یێن پارتیا سوسیالست ئەو ئاگەهدارکربوون کو نەچن وێرێ، لێ هەر دچن.
جارەکا دی ژێك بژالە و تەرابەرا دبن.
مەفرەزا قادر کێستەیی بەرەڤ خابووری ڤە دچیت و پاشی خوە رادەستی هێزێن پارتییێ دکەت.
نێروان، ماجد، نزار مستەفا جاسم و عەزیز ئەرزی شەری ناکەن، بتنێ گوولێن خوە د سەر سەرێ پێشمەرگە یێن پارتی دا دهاڤێژن. ئەو رەزڤانەکی دبینن و داخوازێ ژ وی دکەن کو وان بگەهینیتە زێوکا محەمەد یاسین. لێ رەزڤان داخوازیا وان رەت دکەت، جل و بەرگێن وان ژ یێن خەلکێ دەڤەرێ جودانە، خەلك سەرەدەریێ دگەل وان ناکەت.
مەفرەزەکا دی یا پێشمەرگە یێن پارتی ل پێشیا وان دەردکەڤیت و تەقێ ل وان دکەن، لێ ئەو هەر هەوڵ ددەن زیانێ نەگەهینن کەسێ.
پاشی تێن هنداڤ گوندێ کۆڤلێ د ناڤ تەراشەکێ را خوە ڤەدشێرن، مەفرەزێن پارتی ل پەی وان تێن و ژ خەلکی دپرسن کا وان ئەو “سە” نەدیتینە. هەڤالەکێ وان کو، پێش وەخت ناڤ دخوە ددا، گەلەك دترسیت.
پاش تێن زڤنگێ، محەمەد زڤنگی عەزیز ئەرزی دنیاسیت، ساڤارەکی دگەل زەلاتەکێ و چایەکێ ددەتە وان. رۆژا پاشتر دچنە دەشتا تنێ، هندەك گوندورا دخۆن، پاشی تێن رۆژئاڤایێ بامەرنێ د ناڤ بەر و تەراشارا خوە دڤەشێرن.
هندەك زارۆك نێزیکی وان دبن و دبینن کو زنارێ هەڤالێ وان یێ نڤستیە، ئەو ژی هزر دکەن کو یێ مریە، ب بەز دچن بامەرنیا ئاگەهداردکەن، گوندی تێن، ئەو ژی هەلباسکی چییای دبن. پاشی دچن مالا مستەفا جاسم ل بنێ گوندی.
ماجد و جاسم دچن و نازڤرن، ئەو مەفرەزا زهێر بامەرنی دبینن و خوە رادەستی وی دکەن.
نێروان و حەمدی بتنێ ژ ١٥ کەسا دمینن، ئەو ژی دو کەسا ل بامەرنێ رێکتێخن.
وان هەردووا ژی چ چارەنڤیس نەمایە، یان دڤێت خوە رادەستی رژێمێ بکەن یان پارتی. ئەو ژی ئیدی بریارێ ددەن هەتا مرنێ شەری بکەن.
ئەو هەردو ب رێیا ئەبو لەیلا کو، کادرەکێ پارتییا کۆمونیستا ئێراقی بوو، وان دبەتە شیڤرەزانێ ل سەر سنوورێ باکوور و باشوورێ کوردستانی، حەمدیێ هەڤالێ وی نەساخ دبیت، هەر چەندە نێروان دبێژیتێ خوە نەشەلینە چونکە ئەم قەچاغین، ٥ کەس کو ٤ ژ وان چەکدارن تێنە سەر وان، بسلامەتی ژ وێرێ دچن، لێ پشتی هینگێ پێشمەرگە یێن پارتی وێ دەڤەرێ دوورپێچ دکەن.
ئەو هەردو خوە دگەهینن مەلیسێ، هەڤالەکێ وان دبەتە دەف کۆکەل ئاغایی، شەڤەك و رۆژەکا ب رێ دچن هەتا دگەهن دەف وی. پاشی دچن دەف عەبدولجەلیل
نامەیا سەید عەزۆی:
نامەیەکا سەید عەزۆی کو بۆ عەمۆ خوێرکی هنارتیە دکەڤیتە دەستێ نێروان و د وێ نامەیێ دا هاتیە: “نوەکە ئەز یێ ل ئیستخباراتا فرقا زاخۆ، هەڤالێن مە بینە و وەرن، بۆ مە ل ناڤ حکومەتێ چێترە.”
نامەیا سامی عەبدولرەحمان:
نامەیەکا سامی ژی دگەهیتە وان تێدا هاتیە: “اقدر صمودکم عالیا، اصمدوا حتی أأتی الیکم، فانا اعلم کیف اتعامل مع آل بارزان في الحرب و السلام” ئانکو ئەز خوەراگریا وە بلند دنرخینم، خوە راگرن هەتا دگەهمە وە، چونکە ئەز دزانم دێ چاوە سەرەدەریێ دگەل مالباتا بارزان د شەر و ئاشتیێ دا کەم.
عەبدولجەلیل وان د سەرێ جزیرێ را دبەت، حەمدی تڤەنگا خوە دفرۆشیت، نێروان چەکدارە، جەندورمە ژی درێکا وان دا هەنە، لێ ب هەر حالێ هەی ل سنووری دەرباز دبن.
ئێدی دگەهن دێرکێ، پشتی هینگی دچنە قامشلۆ، سامی عەبدولرەحمان دبینن، نێروان بەحسێ نامەیا سەید عەزۆی بۆ عەمۆ خوێرکی دکەت، جەنگۆ ژی د ڤێ دیدارێ دا ئامادەیە.
سامی جەنگۆی رادسپێریت کو نامەیا سەید عەزۆی ژ بەریکا نێروان ل دێرکێ بینیتەدەر دا وەکو بەلگە ددەستێ وی دا نەمینیت، د هەمان دەم دا سامی رێ نادەتە نێروان ڤەگەریتەڤە دێرکێ.
نێروان رژد دبیت کو سەرەدانا هەڤالێن خوە بکەت، لێ زێرەڤان وی ئاگەهدار دکەن کو ئەو ب فەرمانا سامی دەستەسەرە.
نێروان دچیتە دەف سامی دا ئەگەرێ دەستەسەریا خوە بزانیت، سامی وی ئاگەهدار دکەت کو ئەو ب ئەگەرێ بەرزەکرنا نامەیا سەید عەزۆی یێ دەستەسەرە.
سامی وی دپشکنینیت، هەتا پێلاڤا وی ژی دپشکنیت، حەمدی ژی دبێژیتە سامی دێ چم دێرکێ دا نامێ بینم، لێ سامی شێروان ژی یێ هنارتی دێرکێ دا پشتڕاست ببیت، کو نامە دبەریکا نێروان دا مەنایە.
حەمدی نامێ نابینیت، شەهید جەنگۆی نامە یا ژ بەریکا نێروان ئینایە دەر و یا رادەستی دلێر کری کو بەرپرسێ بارەگایە ل دێرکێ. حەمدی دبێژیتە دلێر کو ئەو هنارتیێ سامی یە، پشتی هینگێ دلێر داخوازا لێبوورینێ دکەت و ب سەرێ حەمدی ڤە ماچی دکەت و نامێ ددەتەڤێ.
پسیار ئەوە کا بۆچی سامی دڤێت ڤێ نامەیێ ڤەشێریت؟
مەحمود عەبدو دبێژیت:
پشتی سەناتێ عەبدوللا سالح دچیتە سوریێ و ل وێرێ سامی دبینیت، برەکا چەکی رادەستی مەحمود دکەت و وی دەربازی زاخۆ دکەت، شاندەکێ ئیستخباراتا فرقا لەشکەرێ ئیراقێ یا زاخۆ ل پێشوازیا وان دبیت.
عەبدوللا سالح یێ هاتی قامشلۆ، دیمەشق، زاخۆ و جارەکا دی قامشلۆ، دیمەشق هۆلەندا.
هەر چەندە نێروان بامەرنی دبیتە بەرپرسێ بارەگایێ پارتی گەل ل قامشلۆ، لێ گەلەك گومان بۆ نێروان بامەرنی چێدبن و ئێدی گەلەك پێشمەرگە ژی رێزێن پارتی گەل دهێلن.
بارەگا بێ خەرجی دمینیت، نێروان دگەل ئازاد خەفاف دچیتە دیمەشقێ بۆ ئینانا برەکا پارەیی، نێروان بب رێکا ئازاد خەفاف دزانیت کو نوری شاویش دڤێت وی ببینیت، ئەو نوری شاویس ل دیمەشقێ دبینیت، نوری شاویس لێدپرسیت کا بۆچی خەلك و پێشمەرگە رێزێن پارتی گەل دهێلن؟
نێروان دبەرسفا پسیارا وی دا بەحسێ کۆنترولکرنا ناڤەندێن بڕیارێ د ناڤ پارتی گەل دا دکەت و ئاماژێ ب نامەیا سەید عەزۆی و هاتن و چوونێن تاهر سالح یێن گوماناوی دکەت.
نێروان بامەرنی د درێژیا ڤێ هەڤدیتنێ دا ئاماژێ ب هندەك خالێن گرنگ ددەت و دبێژیت کو هەر ئێك ژ جەعفەر ئیبراهیم و تەها مەجلمەختی هەمبەر سامی عەبدولرەحمان راوەستابوون. دهەمان دەم دا سامی پلانا ژناڤبرنا رکابەرێن خوە دانابوو، شەهید جەنگۆ وەکو جێگر بۆ عەبدوللا سالح بەرهەڤکربوو.
نێروان بامەرنی دبێژیت، هەر کارەکێ عەبدوللا سالح پێرابووی و ئەنجام دای ب ئاراستەیا راستەوخوەیا سامی عەبولرەحمان بوو، ل دوماهیێ ژی ئەو بوو قۆربانی.
ل ساڵا ١٩٨٤ جارەکا دی ١٣ پێشمەگا بێی هەماهەنگی دهنێرن دەڤەرا بەهدینان، کو خوە بگەهینن دەڤەرا سۆران و دا دگەل یەکێتی نیشتمانی کو وی دەمی دانوستاندن دگەل رژێما سەدام هەبوون هەڤپەیمانیەکێ ل دژی پارتی چیبکەن، لێ مخابن ئەو هەر ١٣ پێشمەرگە ژ بەر نەشەهرەزایا وان شەهید دبن.
نێروان بامەرنی دبێژیت کو بتنێ سامی عەبدولرەحمان ب شەهیدبوونا وان قازانجکر ژ بەر کو شییا پتر پارا ژ رژێما سوریێ وەرگریت. هەروەسا دبێژی پارتی گەل پشتی سەناتێ هەلوەریا و بویاغا حەلیا.
نێروان بامەڕنی هەتا سالا ١٩٨٣ ل بارەگایێ قامشلۆ دمینیت، لێ پشتی هینگێ باوەری ب پارتی گەل نامینیت و ئێدی دەست ب رێنجبەریێ دکەت.
برایێ وی ئەکرەم ژی پێشمەرگە بوو، تۆشی نەخۆشیەکا دەروونی دبیت و ل سوریێ بەرزەدبیت و تێتە گرتن و دڤێت ڤەگەریتە دەف دایبابێن خوە.
نێروان برایێ خوە ب رێیا پارتییا کۆمونیست د هنێریتە کوردستانێ، ئەو ب خوە ژی کار دکەت هەتا پارێ تکێتا فرۆکێ پەیدا دکەت و ل ١٠/٨/١٩٨٥ ژ سوریێ دەردکەڤیت و دچیتە دانیمارك و ل وێرێ دمینیت و دەست ب چالاکی و خەباتێ خوە یێن مەدەنی دکە.
ژ بۆ زێدەتر زانیاریان سەردانا لینکێ ل ژێر بکن
