پشتی ستەنبۆلێ نەخشەیا سیاسی ل تركیێ
ئاکەپێ و ئه‌ردۆگان د هلبژارتنێن ستانبۆلێ دا وندا کر. بێ گومان ژ بۆ ونداکرنا هلبژارتنێن ستانبۆلێ گه‌له‌ک نرخاندنێن جودا تێنه کرن. لێ ژ بۆ هنده‌ک ئالیان ژی خه‌ونا وان یا 20 سالی بوو ڕاستیه‌ک، شكەستنا ئاكەپێ ل ستەبۆلێ، ئەگەر پیچەك بە ژی، باوه‌ریه‌ک ژ موخاله‌فه‌تا ئه‌ردۆگان ڕا په‌یدا کر. هه‌روه‌ها هنده‌ک ئالیێن وه‌ک هەدەپێ ژی سەركەتنا جەھەپێ ل ستەنبۆلێ، وه‌ک سه‌رکه‌فتنا خوه دنرخینن و ڤێ یه‌کێ وه‌ک پرۆپاگانده ژ خوە را بكارتینن.
شكەستنا ل ستەبۆلێ ژ بۆ ئەردۆگان بوو ئینزاره‌ک هشک. ژ بۆ ڤێ یه‌کێ ژی ئه‌گه‌ر ئه‌ردۆگان بخوازه جاردن به‌رێ ده‌نگده‌رێن باژاری بگوهه‌رە، دڤێ ل خوه ڤه‌گه‌ره. ونداکرنا ستانبۆلێ نه ونداکرنا هه‌موو تشته‌کیه. لێ ئه‌گه‌ر ئه‌ردۆگان و ئاکەپ ل خوه ڤه‌گه‌ره، شاشیێن خوه ببینه و جارەك دن وه‌ک سالا 2005ێ به‌حسا پرسا کورد بکه و زمانێ خوه یێ توند بگوهه‌رە، دکاره وندا کرنا ل ستانبولێ رااست بکه.
لێ زه‌حمه‌تیا پێشیا ئاکەپێ هه‌ولدانێن ئاڤاکرنا دو پارتیێن دن د ناڤا ئاکپێ دا یه. سه‌رۆکوه‌زیرێ به‌رێ ئەحمه‌د داڤودۆگلو ژ ئالیه‌کی، سه‌رۆککۆمارێ به‌رێ عەبدوڵا گول ژ ئالیه‌ک دن هه‌ولددن پارتیێن خوە یێن سەربخوە دامه‌زرینن. هه‌تا نها ل هێڤیا هلبژارتنێن ستانبۆلێ مابوون.
ئه‌ڤ یه‌ک دکاره ده‌نگده‌رێ موحافازکار ژ ئاکەپێ دوور بێخە. ئه‌ڤ پارتی بھێنه دامه‌زراندن ممکنه هنده‌ک پارله‌مه‌نته‌رێن ئاکەپێ ڤه‌قه‌تن و بکه‌ڤن د ناڤ ڤان پارتیێن نوو دا، ئه‌ڤ یه‌ک ژی ته‌رازوویا پارله‌مه‌نتۆیێ د گوهه‌رە و هینگێ ئیشێ ئه‌ردۆگان گه‌له‌ک زه‌حمه‌ت دبه. ژ به‌ر کو ئه‌ڤ یەك دکاره ئه‌ردۆگان مه‌جبوور بکه کو هلبژارتنه‌ک پێشوەخت رابگەھینە.
ڕه‌وشا پەکەکێ/ هدەپێ ژی ئالیه‌ک دن یێ پرسێ یه. د ده‌ما داوی دا ئه‌ردۆگان ڕێ دا کو هه‌ڤدیتن دگه‌ل ئۆجەلان بھێن كرن، د ئه‌نجاما ڤان هه‌ڤدێتنان دا ئۆجەلان بانگا بێ ئالیتیێ ل هەدەپێ کر. لێ هەدەپێ گوھ دا قه‌ندیل و گوھ نه‌دا ئۆجەلان. ئه‌گه‌ر هه‌ڤدیتنێن دگه‌ل ئۆجەلان به‌رده‌وام بن و په‌یامێن ئۆجەلان بگەهن ڕایا گشتی ، ئه‌ڤ یه‌ک د ناڤا هەدەپێ دا دبه سه‌ده‌مێ مناقه‌شه‌یێن گرینگ. ژ خوه د ناڤا هەدەپێ دا گۆتوبێژ ده‌ستپێکرنه. ئه‌ڤ جارا یه‌که‌مه د دیرۆکا پەکەکێ دا قه‌ندیل و هەدەپە ئه‌وقاس ئاشکه‌را ل دژی داخوازا ئۆجەلان ده‌ردکه‌ڤن. ئۆجەلان نکاره ڤێ یه‌کێ قه‌بوول بکه و دێ ژ بۆ ڤێ ھەلوەستێ ژی پێڤاژۆیه‌ک نوو ده‌ست پێ بکه.
ئه‌ردۆگان و سیاسه‌تا کو ئەو بڕێڤه دبه پشتی 25 سالان ستانبول وندا کر. ژ ئەتاتورک هه‌تا ڤێ گاڤێ سه‌رۆکێ کو هه‌ری ب باندۆربە، ئه‌ردۆگانه. ئه‌ردۆگان ناخوازه ڤێ یه‌کێ ژ ده‌ست بده و ب ته‌مامی وندا بکه. ژ به‌ر کو ونداکرنا ده‌ستهلاتا ئه‌ردۆگان دێ نه وه‌ک یا هه‌ر ده‌می به. تایبه‌تی پشتی سالا 2016ێ ھەولدانا كودەتایا له‌شکه‌ری ، ئه‌ردۆگان به‌ر ب پێڤاژۆیه‌ک دن ڤه بر. ئه‌ردۆگان توند بوو. ب سه‌دان ڕۆژنامه‌ڤان، ڕه‌وشه‌نبیر و خه‌لکه‌ک بێ تاوان هاته گرتن. د ده‌ربارێ پرسا کورد دا ئاخاڤتنێن توند کرن، تایبه‌تی هه‌لوه‌ستا ئه‌ردۆگان یا د ده‌ربارێ ڕه‌فه‌راندوما سه‌رخوه‌بوونا کوردستانێ دا بوو سه‌ده‌مه‌ک بنگه‌هین كو گه‌له‌ک کوردێن ده‌نگ ددان ئاکەپێ خوه دوور کرن. ئه‌ردۆگان ب گۆتارێن خوه دلێ کوردا شکاند. ڤێ ده‌ما پاشی ب خوه حه‌سیا و هه‌ولدا هنده‌ک تشتان د گۆتارێن خوه دا سه‌راست بکه لێ تێرێ نه‌کر.
هلبژارتنێن سه‌رۆکاتیا ترکیێ پشتی 4 سالێن دن دبه. چار سالێن دن دبه سه‌دسالیا دامه‌زراندنا کۆمارا ترکیێ. ئه‌گه‌ر ئه‌ردۆگان ڤان 4 سالان ب زانه‌بوون و ب باشی ب کاربینه جاردن شانسه‌ک هه‌یه کو بێ هلبژارتن. یانی ده‌نگده‌ران ل ستانبۆلێ بالا ئه‌ردۆگان کشاند. ئه‌گه‌ر ئه‌ردۆگان ژ ده‌ڤ زمانێ خوه یێ توند به‌ردە و ب زانه‌بوون د ڤان چار سالان دا هنده‌ک گاڤێن ئه‌رێنی پاڤێژه دکاره ده‌ستهلاتا خوه بپارێزه. ژ بلی ڤێ یه‌کێ ئه‌ردۆگان ب ته‌مامی وندا دکه.
2019.06.26
نووچه/ئانالیز
ن.فرات
