گهلهک جارا د پرسگرێکا کورد دا، ل باکورێ کوردستانێ ئهم بهحسا ههمان تشتێ دکن، پرانیا جارا هندهک مژارێن گرنگ دوباره تێنه رۆژهڤه. ئهڤ یهک ژی ژ راستیا جڤاتا کورد و پهرسپهکتیفێن سیاسی یێن تهڤگهرا ئازادیخوازا کوردستانا باکور تێ پێش. ژ بۆ ڤێ یهکێ ژی دوبارهکرنا هندهک پرسێن بنگههین چو جارا نه زهرهره، لێ ههتا پێوستیهکه. ئهگهر ئهڤ پێوستی ژ هۆلێ رابه و ڤالاهیا ههیی تهژی ببه، هینگێ مرۆڤ بهحسا تشتێن دن دکه و ل گۆرا وێ ژی سیاسهتهکێ کو د بهرژهوهندیێن نهتهوهیی دا بە دئافرینه. وهک دن تشتا کو تێ کرن پێشناکهڤه و دبه سیاسهتهک کو رۆژانه مرۆڤ خوه پێ مژوول دکه. بێ گومان ئهڤ یهک نه رهخنهیهکه ژ بۆ هندهک ئالیێن سیاسی یان ژی پارتیان. مخابن ئهڤ برینهکا تهڤگهرا ئازادیخوازا باکورێ کوردستانێ یه و پێوسته مرۆڤ دهست دهینه ل سهر ڤێ برینێ.
پرانیا جارا دهما بهحسا خهتهک نهتهوهیی تێ کرن یان ژی ههلوهستێن پارتیێن سیاسی تێ گۆتوبێژ کرن، سیاسهتا پەکەکێ تێ رۆژهڤێ و ڤێ یهکێ ڤه گرێدایی هەدەپە و دهردۆرا ڤان ئالیان تێ رهخنهکرن. ئهڤ دبه سهدهم کو، ب زانهبوون یان ژی نه زانهبوون مرۆڤ د چارچۆڤهیهک کو هاتی دیزاینکرن دا نرخاندن و شرۆڤهیان دکه.
ژ بهری ههر تشتهکی گهلهک خهلهته کو مرۆڤ وهک پارتیهک کورد و کوردستانی رهخنه ل هەدەپێ دگره. نه حهوجهیه کو کهسهک هندهک سفاتان بده سیاسهتا هەدەپێ . هەدەپە ب خوه گهلهک زهلال و ڤهکری دده ناسناندن. هەدەپە دبێژه کو ئهو پارتیهکا ترکیهیی یه و نه کوردستانیه. ژ بۆ چ ل هەمبهر ڤێ زهلالبوونا هەدەپێ ئهم ب زۆرێ بارهکێ کوردستانی ل هەدەپێ دکن؟ ئهڤ بهلکی نه خهلهتیا هەدەپێ ،لێ یا مه ب خوه یه کو، ئهم هەەدپێ وهک پارتیهک کوردی رهخنه دکن.
نها دهولهتا ترک د دهربارێ پرسا کورد دا خوهدیێ بیر و باوهریهکیه. جومهوریهتا ترکا یا کو مستەفا کهمال و ههڤالێن وی دامهزراندین، هیمێ خوه ل سهر بنگههێ ئینکار و ئیمهاکرنا کوردا دانیه و ڤێ یهکێ ل گهل خوه “ئیدیۆلۆژیهک فهرمی یا دهولهتێ” ئافراندیه. ههتا وهک ڤێ گاڤێ ژی گهلهک پارتیێن ترکان دهما بهحسا پرسگرێکا کوردا دکن ڤێ “ئیدیۆلۆژیا فهرمی” وهک بنگەه دبینن و فکرا خوه دبێژن. بلا چو جارا نهیێ ژ بیرکرن کو ههموو کۆمکوژیێن هۆڤانە ل هەمبهر کوردا هاتین کرن د بن سها ڤێ “ئیدیۆلۆژیێ” دا هاتنه کرن.
ترکان ژ بۆنا کو ب تهمامی رێ ل پرسا کورد بگرن قانوونا خوه یا بنگههین دا ژی ئهڤ نڤیسینه. ههتا نها ژی دهما بهحسا دهستوورهک نوو تێ کرن ، گهلهک پارتی و ئالیێن سیاسی یێن ترک، دبێژن نابه بهحسا گوههرتنا ٤ خالێن دهستوورا بنگههین بێته کرن. ژ خوه ههرکهس دزانه کو، ئهگهر ئهو ٤ خال نهیێن گوههرتن دهستوور نکاره ب چو ئاوایی مافێ کوردا یێ رهوا ل باکورێ کوردستانێ بێخه د بن گارانتیا دهستووری دا.
ئهڤ یهک دده نیشاندان کو دهما ترک بهحسا پرسگرێکا کوردا دکه خوهدیێ پیڤانهکێ نه و ئهو ژی “ئیدیۆلۆژیا فهرمی” یه. باشه وهک کورد دهما ئهم بهحسا پرسا خوه دکن پیڤانێن مه ههنه یان نینن؟ ئهگهر ههبن پیڤانێن مه چنه؟
ههتا ل باکورێ کوردستانێ پیڤانهک ژ بۆ کوردستانیبوونا پارتیان نهبه گهلهک جارا مرۆڤ راستی خهلهتیان دبه. گهلۆ ئهم وهک کورد حهوجهیێ پیڤانهکی نه یان نا؟
باوهرم گهرهک ئالیێن کورد یێن کو تایبهتی خوه کوردستانی دبینن و ب ڤی ئاوایی خوە ددن ناساندن، دڤێ خوهدیێ پیڤانهکی بن. پیڤان، کوردبوون و کوردستانیبوونه، پیڤان گرتنا بهرژهوهندیێن نهتهوی ل سهر ههموو جورهیێن ئیدیۆلۆژییا یه. پیڤان پاراستنا دهستکهفتیێن کوردستانی ل ههموو بهشێن کوردستانێ یه. پیڤان داخوزا بلندکرنا ئالا کوردستانێ یه. پیڤان پاراستنا دهولهتبوونا کوردا یه.
ئهگهر ئهم وهک کوردێن باکور، ڤێ یهکێ نهبینن و د سیاسهتێ دا نه خوهدی پیڤان بن، ئهم دێ ههر تم ببن دیلێ هندهک ئیدیۆلۆژیان و بهرێ ملهتێ خوە و ئهنهرژیا ملهتێ خوه ژ بۆ سهرکهفتنا هندهک ئالیان ب کاربینن کو ئهو ب خوه ئینکارا هەبوونا مه دکن. ئهڤ یهک رحێ کۆلهتیێ د ناڤ کوردان دا بهلاڤ دکه و دهێلە کو کورد دۆزا مافێن خوه یێن رهوا پاشگوه بکن.
دهما مرۆڤ ل باکورێ کوردستانێ بهحسا ئالۆزیا ههستێن نهتهوی دکه، هندهک ئالی خوه عاجز دکن و بههسا خهبات و پێشکهتنا پرسا کورد دکن. بهلکی هندهک تشت ژ بۆ هندهک پارتییان پێشکهتن بن، لێ ژ بۆ کوردا بهرهڤاژی پاشکهتنهک پێکهاتیه. بهری ههر تشتهکی نرخێن جڤاتا کورد ژ هۆلێ هاتنه راکرن و تێکدانێن مهزن د جڤاتا کورد دا چێبوونه. کوردا ئاخاڤتنا ب زمانێ خوه ژ بیر کریه. ب ئاوایهک دن و ب زهلالی کورد ژ کوردبینێ دوور کهتنه.
ڤێجا تشتا کو ئیرۆ کورد ههوجهنه، بهێزکرنا ههستێن نهتهوی نه، دڤێ ئێدی ب نۆستالژیا سیاسهت نهیێ کرن و سیاسهتا کوردهواری ل سهر خهتهک نهتهوی بێ ئافراندن و رێیهک نوو و تازه بدن پێشیا خوه کو بکاربن جاردن نرخێن جڤاکی د ناڤا جڤاکێ دا بدن ژیاندن و تێکدانێن هاتین چێکرن ژ هۆلێ راکن و ژ بۆ ئارمانجا پیرۆزا دهولهتبوونا کوردا خەباتێ بکن.