سیاسی

پەكەكە رێ خوەش دكە ل شامێ ڤەگەرە

پشتی ده‌رکه‌تنا ئەمریکایێ ژ ئه‌فگانستانێ مه‌ترسیێن مه‌زن چێبوون کو دێ ئەمریكا ژ باشوور و ژ ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ژی ده‌رکه‌ڤه‌ و ئه‌ڤ یه‌ک هاته‌ گۆتوبێژ کرن و د گه‌له‌ک جهان دا مناقه‌شه‌ ل سه‌ر ڤێ یه‌کێ هاته‌ کرن. بێ گومان ڕه‌وشا باشوور و ڕۆژاڤایێ کوردستانێ گه‌له‌ک ژ هه‌ڤ جودایه‌. د ده‌ربارێ باشوور دا داخوویانی هاتن داین، سه‌رۆک بارزانی ئاشکه‌ره‌ کر کو، کوردستان نه‌ ئه‌فگانستانە و ده‌ما پێوست بە کورد ل باشوور خوه‌دیێ هێزه‌کا چه‌کدارە کو دکاره‌ خاکا خوه‌ بپارێزه‌.

هه‌روه‌ها ئەمریكا، ژ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ یێن هه‌رێمی، ژ ئیراقێ هه‌تا ڕاده‌یه‌کی ڤه‌کشه‌ ژی لێ ژ باشوورێ كوردستانێ زوو ب زوو نادەركەڤە. ژ ئالیه‌ک دن ڤه‌ باشوورێ کوردستانێ خوه‌دیێ ستاتوویه‌ک دەستووری و ناڤده‌وله‌تیه‌ و د ناڤا ده‌وله‌ته‌کا فه‌ده‌رال دایە و هه‌موو دام و ده‌زگه‌هێن حوکومی هه‌نه‌ و ژ ئالیێ جهانێ ڤه‌ تێ ناسکرن.

لێ ڕه‌وشا ڕۆژاڤایێ کوردستانێ گه‌له‌ک جودایه‌. ل گۆر ڕه‌وشا سوریێ ئەمریكا هه‌ر گاڤه‌کی دکاره‌ ژ سوریێ ڤه‌کشه‌. پرسیار ل ڤێرە ئەڤە؛ گه‌لۆ ده‌ما ئەمریكا ژ سوریێ ڤه‌دکشه‌ دێ ژ ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ژی ڤه‌کشه‌ یان نا؟ ئه‌ڤ پرسه‌ک دنه‌. لێ هه‌تا داعش هه‌به‌ و شه‌رێ ل دژێ داعشێ به‌رده‌وام به‌ ئەمریكا ژ سوریێ نادەرکه‌ڤه‌. ژ ئالیه‌ک دن ڤه‌ ئەمریكا دخوازه‌ کو، ل ڕۆژاڤایێ کوردستانێ یه‌کرێزیه‌ک د ناڤا ئالیێن کوردی دا په‌یدا ببه‌ داکو کێماسی کورد ل سوریێ ببن خوه‌دیێ ستاتوویه‌ک ناڤده‌وله‌تی.

نها ل ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ده‌ستهلاتەك ب ناڤێ خوه‌سه‌رییێ ھەیە کو پەکەکە ئیدارە دكە. پەکەکە د جهانێ دا وه‌ک ڕێخستنه‌ک ته‌رۆریست تێ ناسکرن. ئه‌ڤ یه‌ک ب خوه‌ دبه‌ ئاستانگا هه‌ری مه‌زن ژ بۆ چێبوونا ستاتویه‌کا سیاسی ژ بۆ کوردا. ژ خوه‌ د بنگه‌هێ خوه‌ دا پەكەكە ژی ڤێ یه‌کێ ناخوازه‌ ژ به‌ر کو ل دژی ده‌ستخستنا ستاتوویه‌کا کوردستانیه‌، ل دژی ناڤێ کوردستانێ یە و ل دژی ھەموو پیرۆزی و سه‌مبۆلێن کوردستانێ یێن نه‌ته‌وەییی یە.

ئه‌گه‌ر یه‌کرێزیه‌ک د ناڤ ئالیێن سیاسییێن رۆژاڤایێ كوردستانێ دا په‌یدا نه‌به‌ ڕێیه‌ک ته‌نێ ل پێشیا پەکەکێ و خوەسەریا ڕۆژاڤایێ کوردستانێ دمینه‌، ئه‌و ژی جاردن ل خوه‌یێ خوه‌ یێ ئەسلی، بەشار ئەسەد، ڤه‌گه‌رن . یانی به‌رێ خوه‌ بدن شامێ و ببن به‌شه‌ک ژ ملیسێن رژێما سوریی.

هه‌تا کو پەکەکە ل سوریێ و ڕۆژاڤایێ کوردستانێ به‌، چو وه‌لات ژ بۆنا راوەستاندنا ئێریشێن ترکیی ھەولنادن. ئەم دزانن كو دوھی ب لهه‌ڤهاتنا دگەل ئەمریكایێ ترکیه‌ که‌ت هه‌رێما سه‌رێکانیێ و گرێ سپی. سبه‌هی ئەمریكا ڕێ بده‌ دێ تركیە بکه‌ڤە قامیشلۆ ژی. ژ خوه‌ دیار دبە كو ئه‌ڤ ژی ستراته‌ژیا کوور یا پەكەكێ یه‌. چه‌وا کو ئیرۆ به‌رێ ترکیێ دایه‌ باشوورێ کوردستانێ و خاکا ئازاد کرین قادا شه‌رێ خوه‌ یێ قرێژ و ڤێ یه‌کێ ل گۆر پرۆژه‌کا ترکیێ ل باشوور ب جھ دکه‌، دێ هه‌مان تشتی ل ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ژی بکه‌ و ئارمانجا ترکیێ یا “مساقێ- مڵی” پێکبینه‌.

هه‌تا كو كورد ڤێ ڕاستیا پەکەکێ نەبینن و تێنەگەھن ته‌ڤگه‌را کورد نکاره‌ ب چو ئاوایه‌کی پێشییا خوه‌ ببینه‌ و ژ بۆ پاشەرۆژەك سه‌رکه‌ڤتی خوه‌دی پرۆژه‌به‌.

گه‌له‌ک جارا گۆتوبێژا سیاسه‌تا پەکەکێ تێ کرن، لێ مخابن هه‌لوه‌ستێن پێویست ل ھەمبەر وێ ناھێن وەرگرتن. ژ خوه‌ ئه‌ڤ یه‌که‌یە کو، پەکەکێ پتر به‌ر ب خه‌له‌تیان ڤه‌ دبه‌ و ل هەمبه‌ر هه‌موو ده‌ستکه‌فتیێن نه‌ته‌وەیی ته‌ڤدگه‌ره‌. پێدڤیە ڕه‌وشا ڕۆژاڤایێ کوردستانێ د ڤێ چارچۆڤه‌یێ دا بھێتە شرۆڤه‌ کرن.

یه‌کرێزیا ته‌ڤگه‌را کورد ل ڕۆژاڤایێ كوردستانێ رێیا ئێكانەیە کو کورد ببن خوه‌دی ستاتوویه‌ک سیاسی. ژ ڤێ پێڤه‌تر چو ڕێ ل هەمبه‌ر کوردا نینن. ئەمریكا دخوازه‌، فرانسا هه‌ولدانا دکه‌ کو ئه‌ڤ یه‌کرێزی چێببە. لێ پەكەكە ڕێ ل یه‌کرێزیێ دگره‌. نه‌ پەیەدە و و نه‌ ژی ھەسەدە هه‌تا ڤێ گاڤێ نه‌ د وێ زانه‌بوونێ دا نه‌ یان ژی نه‌ د وێ هێزبوونێ دانە کو، پەكەكێ بدن ئالیه‌کی ژ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا کوردستانا ڕۆژاڤا ببن خوه‌دی بریار. ئەمریكا ڤه‌کری دبێژه‌ کو، پەكەكە ژ ده‌ڤه‌رێ ده‌رکه‌ڤه‌ ئه‌م ڕێ ل ئێریشێن ترکیێ دگرن. هه‌تا ڕاده‌یه‌کی گارانتیا ڤێ ژی ددن.

هه‌تا پەكەكە ب ڤێ سیاسه‌تا خوه‌ ل ڕۆژاڤا ته‌ڤبگه‌ره‌، نه‌ د قادا ناڤده‌وله‌تی دا تێ ناسکرن و نه‌ ژی ده‌ستکه‌فتیه‌ک ژ بۆ کوردا په‌یدا دبه‌.
پەكەكە ڕۆژاڤایێ کوردستانێ دینامیکێن کوردستانی درووخینه‌ و ڕامانێن نه‌ته‌وەیی ژناڤ دبه‌ . پەکەکە ل ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ل هەمبه‌ر دژبه‌رێن خوه‌، ئانكو ل هەمبه‌ر سیاسه‌تمه‌دارێن نشتمانپه‌روه‌ر ته‌رۆرێ ب کار تینه‌. بێ سه‌ده‌م وان دگره‌ و تێخه‌ زیندانان دا، ئیشکه‌نجێ ل وان دکه‌ و دکوژه‌. چه‌ته‌یێن چه‌کدار ئێریشی سەر ئۆفیسێن ئالیێن ئه‌نەکەسێ دکه‌ وان دشه‌وتینه‌ و ئالایێن کوردستانێ بن پێ دکە.

ئه‌گه‌ر هه‌تا ڤێ ڕاده‌یێ ژی کورد ل ڕۆژاڤایێ کوردستانێ ڕاستیا پەکەکێ نه‌بینن و د بن وێنه‌یێن ئۆجەلان دا هه‌ول بدن تشته‌کی ده‌ستڤه‌ بینن، ئه‌ڤ ژ بۆ وان دبه‌ مالخرابیا هه‌ری مه‌زن و وێرانکرنا ڕۆژاڤایێ کوردستانێ. هه‌تا ئه‌ڤ سیاسه‌ت به‌رده‌وام به‌، چاره‌نووسا عامودێ، دربه‌سیێ هه‌تا ڕاده‌یه‌کی قامشلۆ دێ وه‌ک سه‌رێکانیێ به‌.

2021.09.09

نێرین/شرۆڤه‌

Back to top button