دخوازە ب شەرێ راگەهاندنێ شکەستنێن خوە ڤەشێرە
ئهندامێ ڕێڤهبهریا پهکهکێ مستهفا کاراسوو تهڤلی بهرنامهیا تایبهت یا تهلهڤیزیۆنا ب ناڤێ (مهدیا خهبهر)ئێ بوو. مهدیا خهبهر کهنالهکا گرێدایێ پهکهکێ یه. ئهو کهنال چاڤکانی و سهروکانیا نووچهیێن شاش و چیکرینه و نهیارتیا خهتا نهتهوی دکه و ب ڤێ یهکێ ڤه گرێدایی دژمناتیا پهدهکێ ئارمانجا وان یا بنگههینه.
کاراسو د ئاخافتنێن خوه دا ب ئاوایهک گهلهک خهیالی پهسنێ سهرۆکێ پهکهکێ، ئهڤدلا ئۆجهلان دده و ئاخاڤتنا وی ژ سهری ههتا داوییێ پووچ و بهرهدایی بوو. وهک کورد دبێژن ئاخاڤتنا وی یا ب سهعهتان کاکلا گۆزێ تهژی نهدکرا. د ڕاستیا خوه دا نه ئاخاڤتنێن کاراسو و نه ژی زانیاریێن وی یێن شاش و دهرهوێن مهدیایا پهکهکێ دکه نه ههوجهیی چو نرخاندنهکێ یان ژی شرۆڤهیهکێ یه. ژ بهر کو گۆتنێن وی ههموو ڤالا و پووچن. لێ مخابن گهلهک کهس ههنه کو، ژ ڤان دهرهوان باوهر دکن و خهتا خوه یا سیاسی یان ژی ههلوهستێن خوه ل گۆرا دهرهو و زانیاریێن شاش یێن مهدیایا پهکهکێ دادرێژن. ژ بهر ڤێ یهکێ جار جار حهوجه دکه کو بهرسڤا وان بهێته دان و دهرهوێن وان بهێنه ئاشکهره کرن.
کاراسو د دهاستپێکا ئاخاڤتنا خوه دا ب تهنێ بهحسا ئۆجهلان دکه و دبێژه: “رێبهر ئاپۆ دبه کو ژ ئالیێ فیزیکی ڤه تهجریدکری به، لێ بهلێ ڕێبهرهکێ وهلێ یه کو چو جاری نکاره بێ تهجریدکرن. نهپێکانه کو ئهڤ ڕێبهراتی بێ تهجریدکرن، ژ خوه نکارن بکن ژی. ڕێبهر ئاپۆ ب فکرێن خوه نه تهنێ باندۆرێ ل گهلێ کورد دکه، باندۆرێ ل گهلێن ڕۆژهلاتا ناڤین و تهڤاهیا جیهانێ دکه. ڕاستیا ڕێبهراتیێ ژ خوه ئهڤه. ڕاستیا ڕێبهراتیێ ب ئهساسێ خوه ڕێبهرهکی فکری یه ڕێبهراتیهک مهژی یه. ئالیێ ههری مهزن یێ ڕێبهراتیێ ئهڤه”.
ڤێجا کهسێ پیچهکێ خوهدی هش و مهژی به، گهلۆ چهوا باوهریێ ب ڤان گۆتنا دکه و چهوا دکاره بێ خاپاندن و بکهڤه کهمینا پهکهکێ یا ئدیۆلۆژک دا؟ گهلۆ ئهڤ گۆتنێن کو کاراسو دبێژه مرۆڤ دکاره ژ زارۆکهکی ڕا ژی بێژه؟
ژ ئالیهک دن، کاراسو جاردن ل دژێ پهدهکێ ژهرا خوه درێژه و ب دهروان پهدهکێ تاوانبار دکه. پهکهکه گهلهک ب زانهبوون ژ بونا کو گرێدانا خوه یا دگهل داگیرکهران ڤهشێره، ئێریشی سهر پهدهکێ دکه.
کاراسو د دهربارێ پهدهکێ دا دبێژه: “دهولهتا ترک بێگومان دژمنه، ئێریش دکه. ئهورۆپایێ ژی بهرژهوهندیێن خوه ههنه، ڕاستیان ژ نهدیتی ڤه تێ. لێ بهلێ یا ههری گران و ب ئێش پهدهکه یه. ڤان ئێریشان دنخومینه. پێشیێ ل وان مرۆڤان دگره یێن کو دخوازن بچن وێ دهرێ شهرێ ترکیێ بکن. سووجێن ترکیهیێ دنخومینه. نخوماندنا سووجێن ترکیێ ژ پهدهکێ ڕا مایه. ژ خوه دهولهتا ترک ئێریشی کیژان دهرێ بکه، پهدهکه ژی یهکسهر هێجهتان ژ دهولهتا ترک ڕا چێدکه. دبێژه ‘ژ بۆ ڤی تشتی ئێریشی شهنگالێ دکه، ژ بۆ فلان تشتی ئێریشی ڕۆژاڤا دکه. گونههێ ناخه ستویێ ئێریشکار.”
باوهر بکن کاراسو ب خوه ژی ب گۆتنێن خوه نه باوهره. ژ بهرکو ئەو ب سهره خوه نکاره چوار گۆتنان بینه با ههڤ. نڤیسهک داننه بهر کاراسو و ئهو ژی دخوینه. لێ گهلهک گرینگه کو، خهلکهک ڤێ راستیێ ببینه و ل گۆرا وێ ژی تهڤ بگهره.
نها یا ههری تهحل ئهوه کو، هندهک ئالی و کهسێن قاشۆ “سیاسی” ل دژی پهدهکێ نه و ههر گاڤا کو دهرفهتێ ببینن پهدهکێ ڕهخنهبکن. ڤان زانیاری و نووچهیێن شاش و دهرهو یێن پهکهکێ ژ خوه ڕا وهک بهلگه و سهدهمهکی دبینن و پشتا خوه ب ڤان دهرهوان گهرم دکن و دژمناتیا پهدهکێ دکن. لێ ئهو د بنگههێ خوه دا دژمناتیا دهولهتبوونا کوردان دکن.
بێ گومان ههرکهس، ههر ئالیهک دکاره پەدەکێ رهخنه بکه و کێماسیێن وێ بێژە. کهسهک یان ژی ئالیهک کو نەهێتە رەخنەکرن نینە. لێ رهخنهکرن و تاوانبارکرن دو تشتێن جودانه. پەکەکە ب ههموو ئاوایی ب پشتەڤانیا داگیرکهران رێ ل دهولهتبوونا کوردان دگره و ب ڤێ مهبهستێ ژی دژتیا پەدەکێ و بارزانیان دکه.
پەکەکە بهر ب تێکچونێ ڤە دچە، ڤێجا دخوازه سهدهمهکی ژ تێکچوونا خوه را ببینه و ئهو سەدەم ژی پەدەک یه.
پەکەکە ب ههموو ئاوایی ههولد دده کو، ههموو شکهست و بنکهتنێن خوه د بن ڤی شهرێ راگەهاندنێ دا ڤهشێرن.
٢٠٢٢/١٠/٢٣
نێرین/شرۆڤه