ل ستەنبولێ د جڤینه‌ک هه‌ڤبه‌ش یا جەهەپێ و هەدەپێ دا پرسگرێکین ترکیێ هاتن گۆتوبێژ کرن و د ڤێ مژارێ دا به‌حسا “پرسا کورد“ ژی هاته کرن.
ل ترکیێ ده‌ما سیاسه‌تمه‌دارێن جەهەپێ و هەدەپێ و پرانیا ئالیێن سیاسی کو د پارله‌مه‌نتۆیا ترکیێ دا نه، به‌حسا پرسا کوردی دکن، ئەو پرسا گەلێ کورد ل باکورێ کردستانێ وه‌ک پرسه‌ک یا ده‌مۆکراسیا ترکیێ دبنین.
گه‌له‌ک ب هێسانی دبێژن کو، “ئه‌گه‌ر ده‌مۆکراسی بهێتە ترکیێ پرسگرێکێن کوردا ژ خوه ڤه چاره‌سه‌ر دبن. هه‌روه‌سا ب ڤێ مژارێ ڤه گێرێدایی، ئەو پرسا کورد ب هنده‌ک ئیدیۆلۆژیان ڤه گرێ ددن.
سه‌رۆکا جەهەپێ یا شاخێ ستەنبولێ جانان کافتانجۆگلو د جڤینێ دا دیار کر ل ترکیێ هه‌تا کێشه‌یا ده‌مۆکراسیێ چاره‌سه‌ر نه‌به کێشه‌یا کورد دێ هه‌ر به‌رده‌وام به و ژ بۆ ڤێ بال کشاند سه‌ر گرینگیا هه‌ڤکاریا ئالیێن ئۆپۆزیسیۆنێ.
جانان کافتانجۆگلو دبێژه: “کێشه‌یا کورد کێشه‌یا مه یا هه‌موویانه. ژ وێ گرینگتر کێشه‌یه‌ک دن هه‌یه کو ئه‌و ژی کێشه‌یا ده‌مۆکراسیێ یه. هه‌ر دو ژی گرێدایی هه‌ڤن و حه‌تا پرسگرێکا ده‌مۆکراسیێ چاره‌سه‌ر نه‌به کێشه‌یا کورد ژی چاره‌سه‌ر نابه. ب ئه‌مپاتی و ب ڕێبازێن سیاسی پرسا کورد د ده‌مه‌ک کورت دا چاره‌سه‌ر دبه. ژ بۆ چاره‌یه‌ک بێ په‌یداکرن دڤێ ئالیێن پێوه‌ندیدار خوه‌دی فه‌راسه‌ت بن”
پارله‌مه‌نته‌رێن هەدەپێ ژی د ده‌ربارێ پرسا کورد دا دیتنێن خوه گۆتن. پارلامه‌نته‌رێ هەدەپێ ئۆمه‌ر فاروق گه‌رگه‌رلیۆگلو گۆت: “ب تایینکرنا قه‌یوومان فشاره‌ک ل سه‌ر هەدەپێ تێ کرن. ب سه‌د هه‌زاران کورد گه‌له‌ک ب هێرسن و ژ مه ڕه گۆتن ئێدی ژ پارلامه‌نتۆیێ خوه ڤه‌کێشن لێ مه بریار دا کو ئه‌م ئێ ڤه‌نه‌کشن. کورد ژ بۆ چاره‌سه‌ریێ حازره لێ ئالیێ ڕۆژاڤایێ ترکیێ گوه ناده کێشه‌یا کورد. لۆما کورد دمیننە ب تەنێ و ئه‌ڤ ژی تشته‌که نه باشه.”
پارلامه‌نته‌را هەدەپێ هودا کایا ژی دبێژه: “ل ترکیێ کێشه‌یا هه‌ری مه‌زن کێشه‌یا مله‌تێ کورده. هێژ ئه‌ڤ کێشه نه‌هاتیه سافیکرن. ژ بۆ کو چاره‌سه‌رکرنا کێشه‌یا کورد ئالیێ ئۆپۆزیسیۆن و ده‌ستهلاتدارێ وه‌رن جه‌م هه‌ڤ، دڤێ ده‌ستهلاتدار هه‌بوونا کێشه‌یان قه‌بوول بکه لێ قه‌بوول ناکه. ئالیێ ئۆپۆزیسیۆنێ ژی ل سه‌ر مه‌سه‌له‌یێ ب جددی کار ناکه. لۆما جڤات ژ پێشه‌رۆژا خوه زێده نه ب هێڤی یه.”
پرسا کورد ل ترکیێ و ل هه‌موو وه‌لاتێن کو کوردستان د ناڤ خوه دا دابه‌ش کرین دا، پرسا مله‌ته‌کی بنده‌سته و پرسه‌ک نه‌ته‌وەیی یه. ڤێ یه‌کێ ڤه گرێدایی هه‌تا کورد ب خوه ل سه‌ر چاره‌نووسێ خوه بریارێ نه‌دە پرسا کورد چاره‌سه‌ر نابه.
ئه‌و دیتنا کو دبێژه هه‌تا ده‌مۆکراسی ل ترکیێ ب جه نه‌به پرسا کورد نایێ چاره‌سه‌رکرن نه ڕاسته و ئه‌ڤ دیتن ب ته‌نێ پرسا کورد وه‌ک پرسه‌ک جڤاکی و دارایی دبینه. هەدەپە ل ترکیێ د چارچۆڤەیا ڤێ ئیدیۆلۆژیێ دا ل پرسا کورد دنرخینه. هەدەپە پرسا کورد وه‌ک پرسگرێکا نه‌ته‌وه‌یی نابینه. ژ بۆ ڤێ یه‌کی هه‌تا کو ئالیێن کورد سیاسه‌تمه‌دارێن کورد، ڕه‌وشه‌نبیر و ئاقلمه‌ندێن کوردا ڤێ ڕاستیێ نه‌بینن و پرسا کورد ل سه‌ر بنگه‌هێ ده‌ستخێتنا مافێن ڕه‌وا یێن نه‌ته‌وەیی نه‌نرخینن، ئه‌و ژ ده‌رێ پرسا کورد خوه ب تشتێن دن ڤه مژوول دکن.
ئه‌گه‌ر تو ل دژی خه‌تا نه‌ته‌وەیی بی، ئه‌گه‌ر تو ل دژی ده‌وله‌تبوونا کوردا بی، ئه‌گه‌ر تو ل دژی ناڤ و ئالا کوردستانێ بی، گه‌لۆ چه‌وا تو مافێ کوردا دپارێزی؟ ل ترکیێ هەدەپە و سیاسه‌تا کو هەدەپێ ب قه‌ندیل ڤه گرێدایی ڕێڤه دبه ، تێ حه‌سابێ ئالیێن ترک و ئه‌و ژی ب گه‌له‌ک زانه‌بوون پرسا کورد د که‌سایه‌تا هەدەپێ و پەکەکێ دا ب زانه‌بوون ددن ناساندن و ئێریشێ کوردا دکن.
گۆتنه‌ک کوردی هه‌یه دبێژه: “ ئه‌گه‌ر مه‌زنێ ته پلۆ به ، دێ خوارنا تە سۆر چلۆ به“
هه‌تا کو نوونه‌رێ کوردا پەکەکە/هەدەپە به، بلا که‌سه‌ک خوه نه‌خاپینه و به‌حسا پرسا کورد ل ترکیێ و باکورێ کوردستانێ نه‌که. ده‌وسا کو ئه‌و پرسا کورد، ل سه‌ر خه‌ته‌ک نه‌ته‌وی بپارێزن پتر کوردا به‌ر ب ئاسیملاسیونکرنێ ڤه ترکیێبوونێ ڤه دبن و پرسا کورد ل سه‌ر بنگه‌هێ نه‌ته‌وەیی ددن ئالیه‌کی و دکن ب ته‌نێ پرسه‌ک جڤاکی.
هەدەپە وه‌ک کو ئه‌و دبێژن پارتیه‌ک یا ترکیێ یه. خوه وه‌ک پارتیه‌ک کورد نابینن. ئه‌گه‌ر ئیرۆ ل باکورێ کوردستانێ ئاخاڤتنا کوردی ئالۆز ببه و پتر خه‌لکێ به‌رێ خوه دابە ئاخاڤتنا ترکی، ل گه‌ل سیاسه‌تا ده‌وله‌تێ یا ئاسیملاسیۆنێ پەکەکێ ژی ژ ڤێ یه‌کێ را بوویه هه‌ڤکار. وه‌ک میناک: کوردێن به‌شێن دن یێن کوردستانێ، کو یه‌ک خه‌به‌ر ترکی نزانن، ده‌ما ته‌ڤلی پەکەکێ دبن هه‌موو هینی زمانێ ترکی دبن و سیاسه‌تا خوه ب زمانێ ترکی دکن.
ژ بۆ ڤێ یه‌کێ ئه‌ڤ سیاسه‌تا شاش ژ بۆ پرسا کورد ژ چاره‌سه‌ریه‌کی پتر ئاسته‌نگه.
نووچه/ئەنالیز
ن.فرات
٢٠١٩/١١/٢٥
